Giải sách bài tập ngữ văn 8 tập 1 cánh diều bài 5: Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?

Câu 1. Hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của bài viết Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? và cho biết: Bài nghị luận viết về vấn đề gì? 

Hướng dẫn trả lời

Bài báo Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? của tác giả Dương Trung Quốc ra đời thể hiện nguyện vọng của đại đa số người dân trong cả nước khắc phục tâm lí cho rằng Việt Nam là một nước nhỏ, để đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu, phấn đấu trở thành một quốc gia hùng mạnh, xứng đáng với truyền thống lịch sử của dân tộc.

Câu 2. Phần (1) và (2) của bài viết nhắc lại lịch sử nhằm mục đích gì? Đâu là điều đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong những giai đoạn lịch sử quan trọng? 

Hướng dẫn trả lời

- Ở cả phần (1) và (2) của bài viết, tác giả đều nhắc lại lịch sử nhằm khích lệ tinh thần tự hào dân tộc. Đây chính là cội nguồn của sức mạnh dân tộc, giúp cha ông ta vượt qua nỗi nhục mất nước để tập hợp nhau lại trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc.

- Chính lòng yêu nước, tự hào về lịch sử dựng nước, giữ nước của cha ông và nỗi nhục mất nước đã tạo nên sức mạnh dân tộc.

Câu 3. Theo tác giả bài nghị luận, những nguyên nhân nào dẫn tới sự tụt hậu của đất nước trong thời kì mới? Dẫn ra ý kiến chủ quan của người viết và các lí lẽ, bằng chứng khách quan (có thể kiểm chứng được) trong văn bản. 

Hướng dẫn trả lời

- Theo tác giả bài nghị luận, những nguyên nhân dẫn tới sự tụt hậu của đất nước trong thời kì mới là:

+ Do hậu quả của chiến tranh.

+ Do nếp nghĩ và hành xử của chúng ta. Đó là tâm lí nước nhỏ dẫn đến tự ti, ỷ lại.

- Ý kiến chủ quan của người viết và các lí lẽ, bằng chứng khách quan: “Mục tiêu thoát khỏi nguy cơ tụt hậu ngày càng xa vời” dù chúng ta vẫn biểu dương những thành tựu to lớn đạt được, dù mức tăng trưởng GDP vẫn nhất nhì khu vực có hai nguyên nhân cơ bản như đã nêu ở trên. Bằng chứng là:

+ Chiến tranh kéo dài tàn phá của cải vật chất, để lại hậu quả nặng nề trên mọi. phương diện: mất mát, hi sinh, di chứng tinh thần,...

+ Tâm lí nước nhỏ: “Không ít những phát biểu của các quan chức” khiến ta nghĩ rằng nước ta nhỏ bé, thuộc diện nghèo, cần được hưởng trợ giúp của thế giới, mà “không thấy nỗi hèn nhục của một nước nghèo và tụt hậu”.

Đó là những lí lẽ, bằng chứng có thể kiểm nghiệm trong thực tế, chứng minh cho sư đúng đắn của các lí lẽ, quan điểm mà tác giả bài viết nêu ra.

Câu 4. Tác giả bài viết ngoài những giải pháp lớn còn dẫn ra những biểu hiện cụ thể như: “mỗi ngày, cùng với dự báo thời tiết, chúng ta công bố thứ hạng về trình độ phát triển cùng những món tiền nợ nước ngoài để thấm được cái nỗi nhục tụt hậu”, “đặt tên cho những công trình và thương hiệu của mình bằng những quốc danh thời xa xưa…”. Theo em, chúng ta còn có thể làm những việc cụ thể nào khác (có thể đưa ra từ 1 đến 2 ý kiến) để ghi nhớ về nhiệm vụ của mỗi người đối với sự phát triển của đất nước? 

Hướng dẫn trả lời

Ví dụ: Phải luôn ghi nhớ trách nhiệm của bản thân trong học tập không chỉ cho bản thân, gia đình mà còn vì sự phát triển của đất nước, qua đó đặt ra những kế hoạch cụ thể. Hoặc mỗi khi có dịp được ra nước ngoài (tham quan, du lịch, học tập,...) hay tiếp xúc với người nước ngoài phải luôn giữ được những phẩm chất của người Việt Nam, một dân tộc có truyền thống lịch sử, văn hoá lâu đời, nhiệt huyết với công việc, hiếu khách, thân thiện, sẵn sàng giúp đỡ,...

Câu 5. Vấn đề tác giả đặt ra trong bài viết có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ hiện nay? Theo em, làm thế nào để có thể thoát khỏi tâm lí và cách hành xử tự ti của “một nước nhỏ”?

Hướng dẫn trả lời

- Các vấn đề được tác giả Dương Trung Quốc đặt ra trong bài Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? có ý nghĩa lớn lao với thế hệ trẻ hiện nay bởi tính thời sự của vấn đề.

+ Rất nhiều bạn trẻ do không nắm bắt được các vấn đề của xã hội, của thời đại, ít có sự hiểu biết sâu sắc về tình hình thế giới, có ý thức tự ti dân tộc, hoặc thái độ bàng quan trước vận mệnh dân tộc, không hiểu gì về vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, hoặc lạc quan têu cho rằng nước ta đã phát triển ngang bằng với các nước phát triển trên thế giới. Do vậy, việc xác định cho mình một cách hiểu đúng dẫn về tinh hình của đất nước và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế là một điều quan trọng.

+ Nguy cơ tụt hậu sẽ kéo dài nếu chúng ta không thấy và khắc phục được những tồn tại, vướng mắc, nhất là trong nhận thức của lớp trẻ.

- Chính niềm tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc, sức mạnh của lòng yêu nước sẽ giúp chúng ta vượt qua sự tự ti, nỗi nhục của một đất nước tụt hậu sống. bằng việc chờ mong sự trợ giúp của nước ngoài, để vươn lên độc lập, tự chủ về, mặt, tiến tới xây dựng Việt Nam thành một quốc gia hùng cường.