Giải chi tiết Khoa học 5 KNTT bài 10 Năng lượng chất đốt

Mở đầu: Con người sử dụng chất đốt để nấu thức ăn, đun nước uống, sưởi ấm,... Em biết những loại chất đốt nào? Chúng được sử dụng vào những việc gì? 

Bài làm chi tiết:

- Em biết những loại chất đốt: khí tự nhiên, than đá, gỗ và than cốc, dầu. 

- Chúng được sử dụng để đun sôi nước, nấu ăn, sưởi ấm và cung cấp năng lượng cho các thiết bị gia đình như lò nướng và lò sưởi.                  

1. MỘT SỐ NGUỒN NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT

Hoạt động khám phá

Câu 1: Than được khai thác từ đâu và sử dụng vào những việc gì?

Dầu mỏ được khai thác như thế nào và dùng để làm gì?

Khí tự nhiên được sử dụng vào những việc gì?

Khí sinh học được tạo ra bằng cách nào và dùng để làm gì?

Bài làm chi tiết:

- Than được khai thác từ các mỏ than trong lòng đất; được sử dụng làm chất đốt ở các gia đình, ở lò hơi của nhà máy nhiệt điện, luyện kim,...

- Dầu mỏ được lấy lên theo các lỗ khoan của giếng dầu. Từ dầu mỏ có thể tách ra xăng, dầu hoả, dầu đi-ô-den.... dùng làm chất đốt cho các máy móc.

- Khí tự nhiên được sử dụng trong các bếp ga để nấu thức ăn và trong các lò ga để sản xuất gốm, xi măng, nấu thuỷ tinh, gạch, luyện kim....

- Khí sinh học được tạo ra từ việc ủ các chất thải hữu cơ như mùn, rác, phân động vật trong các bể chứa. Khí sinh học là nguồn chất đốt được sử dụng trong tạo ra điện để thắp sáng, đun nấu,....

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Kể tên các nguồn năng lượng chất đốt có trong tự nhiên và do con người tạo ra.

Bài làm chi tiết:

- Các nguồn năng lượng chất đốt trong tự nhiên bao gồm dầu mỏ, than đá, khí tự nhiên và than cốc. 

- Các nguồn năng lượng do con người tạo ra có thể bao gồm gas từ rác thải, sinh khối, và năng lượng từ việc đốt chất thải.

2. VAI TRÒ CỦA NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT CÓ TRONG TỰ NHIÊN VÀ DO CON NGƯỜI TẠO RA

Hoạt động khám phá: 

Câu 1: Quan sát hình 2 và cho biết năng lượng chất đốt sử dụng vào những việc gì.

Bài làm chi tiết:

Năng lượng chất đốt sử dụng làm nhiên liệu cho máy bay, để nấu ăn, nhiên liệu cho tàu thuyền, sưởi ấm, nhiên liệu cho xe cộ, máy móc.

Câu 2: Nêu những lợi ích của việc sử dụng năng lượng chất đốt trong cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Những lợi ích của việc sử dụng năng lượng chất đốt trong cuộc sống:

+ Cung cấp năng lượng cho nhiều mục đích khác nhau như nấu ăn, sưởi ấm và sản xuất điện 

+ Dễ dàng tiếp cận và sử dụng.

+ Giúp tiết kiệm chi phí và thuận tiện cho cuộc sống hàng ngày.

+ Tăng hiệu quả sản xuất và giúp con người giảm bớt sức lao động.

+ Là nguồn năng lượng ổn định và đáng tin cậy trong nhiều tình huống.

Luyện tập, vận dụng

Nêu một số ví dụ về việc sử dụng năng lượng chất đốt đã làm tăng hiệu quả sản xuất và giúp con người giảm bớt sức lao động.

Bài làm chi tiết:

- Sử dụng máy sấy chuyên dụng trong ngành nông nghiệp để sấy khô sản phẩm như hạt cà phê, lúa mì, hoa quả... giúp tiết kiệm thời gian và sức lao động so với việc phơi khô truyền thống ngoài trời.

- Sử dụng lò nung trong ngành sản xuất gốm sứ để nung gốm một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm thời gian và công sức so với việc sử dụng lò nhiên liệu truyền thống.

- Sử dụng lò nấu tiện lợi và hiệu quả trong ngành sản xuất thực phẩm, giúp việc nấu chín nhanh chóng và đồng đều hơn, từ đó giảm bớt sự lao động và tăng hiệu suất sản xuất.

3. SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG CHẤT ĐỐT AN TOÀN, TIẾT KIỆM

Hoạt động khám phá: 

Câu 1: Quan sát hình 3, cho biết trường hợp nào có thể gây nguy hiểm cho con người, trường hợp nào gây ô nhiễm môi trường và đề xuất biện pháp phòng tránh.

Bài làm chi tiết:

- Trường hợp gây nguy hiểm cho con người: sang chiết ga không an toàn, chất đốt để gần tủ điện, xe máy để nơi hàn điện.

- Trường hợp gây ô nhiễm môi trường : đun nấu bằng bếp than 

- Để phòng tránh những tình huống nguy hiểm được đề xuất như sau:

+ Chiết ga không an toàn:

(1) Cấm các cơ sở sang chiết ga trái phép 

(2) Các cơ sở được phép thực hiện cần đảm bảo những yêu cầu nhất định về an toàn cháy nổ

+ Chất đốt gần tủ điện:

(1) Đảm bảo không có chất đốt rò rỉ và kiểm tra định kỳ các dây dẫn điện và ổ cắm.

(2) Khuyến khích việc đặt chất đốt ở xa tủ điện ít nhất 1-2 mét để tránh nguy cơ cháy nổ.

+ Xe máy gần nơi hàn điện:

(1) Lưu trữ xe máy ở nơi có đủ không gian và không gây cản trở hoạt động của các thiết bị điện.

(2) Khuyến nghị không đậu xe máy gần khu vực hàn điện hoặc các nguồn điện khác.

+ Đun nấu bằng bếp than gây ô nhiễm môi trường:

(1) Thay thế hình thức đun nấu bếp than thành những hình thức thân thiện với môi trường hơn như bếp điện

(2) Sử dụng than hoạt tính hoặc các biện pháp khác để giảm khói và bụi gây ô nhiễm.

Câu 2: Lựa chọn một nguồn năng lượng chất đốt, thảo luận cùng bạn để trình bày về cách sử dụng nguồn năng lượng đó trong dun nấu hằng ngày mà không gây cháy, nổ.

Bài làm chi tiết:

Lựa chọn một nguồn năng lượng chất đốt:là gas tự nhiên.

Để sử dụng gas tự nhiên mà không gây cháy, nổ, cần tuân thủ các biện pháp an toàn sau:

+ Kiểm tra định kỳ hệ thống gas để phát hiện sớm bất kỳ rò rỉ nào và sửa chữa ngay lập tức.

+ Đảm bảo các ống dẫn gas được lắp đặt chính xác và không bị móp méo, gãy nứt.

+ Sử dụng bếp gas có van an toàn và tự động ngắt gas khi phát hiện rò rỉ.

+ Luôn đảm bảo không gian quanh bếp thông thoáng để giảm nguy cơ cháy nổ và ôxy đủ cho việc đốt cháy.

+ Tắt gas sau khi sử dụng và kiểm tra kỹ trước khi rời khỏi nhà hoặc khi không sử dụng.

Câu 3: Quan sát hình 4 và cho biết trường hợp nào gây lãng phí chất đốt, trường hợp nào tránh được lãng phí chất đốt. Vì sao?

Bài làm chi tiết:

+ Trường hợp 4b gây lãng phí vì dùng lửa quá to và mất nhiều chất đốt.

+ Trường hợp 4c gây lãng phí vì Khi giao thông tắc nghẽn, các phương tiện di chuyển chậm chạp và tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn do phải chạy ở tốc độ thấp hoặc đứng im trong thời gian dài. 

+ Trường hợp 4a tránh gây láng phí chất đốt vì ở trường hợp này tận dụng chất đốt một lần đun song song hai nồi

Câu 4: Chia sẻ với bạn về:

Năng lượng chất đốt mà gia đình em sử dụng.

Những việc em và gia đình đã làm để tiết kiệm năng lượng chất đốt.

Bài làm chi tiết:

+ Năng lượng chất đốt mà gia đình em sử dụng: bếp điện. 

+ gia đình em thực hiện việc sử dụng nồi chảo phù hợp, tắt bếp khi không sử dụng, điều chỉnh nhiệt độ thấp, nấu nhanh và bảo dưỡng định kỳ để tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm năng lượng để tiết kiệm năng lượng chất đốt.

Luyện tập, vận dụng

Câu 1: Vì sao không sử dụng bếp than, củi để sưởi ấm trong phòng kín?

Bài làm chi tiết:

Vì nguy cơ cháy, nổ và việc sử dụng bếp than, củi sẽ tạo ra nhiều khí CO2 trong không gian hẹp có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và an toàn của người dùng cho nên không nên sử dụng bếp than, củi để sưởi ấm trong phòng kín.

Câu 2: Điều chỉnh ngọn lửa ở bếp ga khi đun nấu có tác dụng gì?

Bài làm chi tiết:

Điều chỉnh ngọn lửa ở bếp ga khi đun nấu giúp tiết kiệm nhiên liệu cũng như kiểm soát nhiệt độ và sức nóng của lửa, đảm bảo nấu chín thực phẩm một cách đồng đều và hiệu quả.

Câu 3: Việc đi bộ, đi xe đạp hoặc đi phương tiện công cộng chạy bằng điện trong thành phố đã mang lại lợi ích gì?

Bài làm chi tiết:

Việc đi bộ, đi xe đạp hoặc đi phương tiện công cộng chạy bằng điện trong thành phố đã mang lại lợi ích: giúp giảm kẹt xe và ùn tắc giao thông, từ đó giảm thời gian di chuyển và tiêu hao nhiên liệu chất đốt do hoạt động không hiệu quả của phương tiện. Đồng thời, giúp mang lại lợi ích như giảm tiếng ồn, giảm ô nhiễm không khí và góp phần bảo vệ môi trường.

Câu 4: Đề xuất thêm một số biện pháp phòng chống cháy, nổ, ô nhiễm môi trường khi sử dụng năng lượng chất đốt.

Bài làm chi tiết:

Một số biện pháp phòng chống cháy, nổ, ô nhiễm môi trường khi sử dụng năng lượng chất đốt: 

+ Kiểm tra định kỳ hệ thống gas, 

+ Không đun nấu dưới tác dụng của rượu, thuốc lá, 

+ Không đốt rác trong nhà,

+ Sử dụng thiết bị đốt cháy hiệu quả và ít gây ô nhiễm.