Giải chi tiết kinh tế pháp luật 11 chân trời mới Bài 15 Quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo

KHÁM PHÁ

1. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩ vụ công dân về khiếu nại, tố cáo

KHIẾU NẠI

* Quyền của người khiếu nại

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

THÔNG TIN

Điều 12 Luật Khiếu nại năm 2011 quy định:

“1. Người khiếu nại có các quyền sau đây:

a )Tự mình khiếu nại.

Trường hợp người khiếu nại là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự thì người đại điện theo pháp luật của họ thực hiện việc khiếu nại;

Trường hợp người khiếu nại ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lí do khách quan khác mà không thể tự mình khiếu nại thì được uỷ quyền cho cha, mẹ, vợ chồng, anh, chị, em ruột, con đã thành niên hoặc người khác có năng lực hành vì dân sự đầy đủ để thực hiện việc khiếu nại;

b) Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc uỷ quyền cho luật sự khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Trường hợp người khiếu nại là người được trợ giúp pháp lí theo quy định của pháp luật thì được nhờ trợ giúp viên pháp lí tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho trợ giúp viên pháp lí khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình;

c) Tham gia đối thoại hoặc uỷ quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại;

d) Được biết, đọc, sao chụp, sao chép, tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước;

đ) Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lí thông tin tài liệu liên quan tới nội dụng khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày có yêu cầu để giao nộp cho người giải quyết khiếu nại, trừ thông tin tài liệu thuộc bí mật nhà nước;

e) Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xây ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại;

g) Đưa ra chứng cứ về việc khiếu nại và giải trình ý kến của mình về chứng cứ đó;

h) Nhận văn bản trả lời về việc thụ lí giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại;

i) Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm; được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật,

k) Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của Luật Tố tụng hành chính;

l) Rút khiếu nại”.

Trường hợp.  Trong quá trình tham gia giao thông, anh A phạm lỗi và bị lực lượng cảnh sát giao thông lập biên bản, ra quyết định xủa phạt vi phạm hành chính. Sau đó, anh A phát hiện lỗi xửa phạt chưa đúng với lỗi mình vi phạm nhưng anh A phân vân không biết mình có quyền khiếu nại quyết định hành chính hay không. Anh A kể chuyện này cho bạn minhg là anh H. Anh H cho rằng anh A hoàn toàn có quyêng khiếu vì đây là quyền cơ bản của công dân. Anh A có thể tự mình khiếu nại hoặc nhờ người khác khiếu nại.

Câu hỏi:

- Anh A có được khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hay không?

- Anh A nên thực hiện quyền đó như thế nào?

- Em còn biết các quy định nào khác của pháp luật về quyền khiếu nại?

2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo 

Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

- Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đồi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10 000 000 đồng đến 50 000 000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;

b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

a) Có tổ chức

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

c) Đối với 02 người trở lên;

d) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục, chữa bệnh cho mình;

đ) Đối với người đang thi hành công vụ;

e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

g) Gây tối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỉ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

h) Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Vì động cơ đê hèn;

b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỉ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 000 000 đồng đến 50 000 000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.

- Điều 166 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định:

“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng vũ lực đe dọa dùng vũ lực hoặc hành vi khác cản trở việc khiếu nại tố áo, việc xét và giải quyết khiếu nại tố cáo hoặc việc xử lí người bị khiếu nại tố cáo;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc thi hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền xét và giải quyết khiếu nại tố cáo gây thiệt hại cho người khiếu nại tố cáo.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức

b) Trả thù người khiếu nại tố cáo;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện hành vi quy định tại điểm a khoản 1 Điều này,

d) Dẫn đến biểu tình;

đ) Làm người khiếu nại, tố cáo tự sát.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định tù 01 năm đến 05 năm”.

Trường hợp. Do có mâu thuẫn với ông A (Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã N) bà D đã làm đơn tố cáo với nội dung sai sự thật và chia sẻ thông tin này đến nhiều người nhằm hạ uy tín, danh dự, nhân phẩm của ông A. Qua kiểm tra xác mình cơ quan có thầm quyền xác định nội dung tố cáo là sai sự thật. Ông A đã có đơn yêu cầu khởi tố vụ án hình sự đối với bà D về hành vi vụ khống. Nhận thấy sự việc có dấu hiệu tội phạm, cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án mặc dù được minh oan nhưng danh dự, uy tín của ông A đã bị ảnh hưởng.

Câu hỏi:

- Theo em cá nhân tố cáo sai sự thật phải chịu hậu quả gì?

- Em hãy cho biết người bị tố cáo sai sự thật cần làm gì để bảo vệ quyền và lợi ích của mình?

Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi.

Tình huống 1. Bà N được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng thừa đất có diện tích là 100 m2, nhưng diện tích đất thực tế không đúng theo quy định. Bà N muốn khiếu nại đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được giải quyết. Do bà N thường xuyên ốm đau lại già yếu, bà đã trao đổi với chị H - con gái của bà, để chị thay mình đi khiếu nại. Tuy nhiên, chị H từ chối vì cho rằng mình không có quyền đại diện bà N đi khiếu nại.

Tình huống 2. Anh T biết được hành vi phạm trong khi thực hiện nhiệm vụ của công chức xã X. Anh đã thực hiện việc tố cáo hành vi phạm này tới Chủ tịch Uỷ bạn nhân dân xã X và được yêu cầu “trình bày trung thực về nội dung tố cáo cũng như cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo”. Anh T đã thực hiện đúng nghĩa vụ của người đã thực hiện đúng nghĩa vụ của người tố cáo. Tuy nhiên, anh T lo lắng vì khi cung cấp thông tin thì họ tên, địa chỉ của anh sẽ bị tiết lộ.

Câu hỏi:

- Theo em, trong tình huống 1, việc làm của chị H là đúng hay sai? Vì sao?

- Trong tình huống 2, anh T phải vận dụng quy định nào của pháp luật để bảo vệ bí mật cho thông tin cá nhân của mình?

Thu Vân thân mến!

Kính chúc bạn một ngày tốt lành và an lành. Hôm nay, tôi muốn chia sẻ với bạn về một số việc mà tôi đã tự giác thực hiện liên quan đến việc tuân thủ các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân liên quan đến khiếu nại và tố cáo.

Trong xã hội chúng ta sống, việc tuân thủ pháp luật và đóng góp tích cực cho việc thực thi công lý là rất quan trọng. Tôi nhận thức rằng việc làm tự giác này không chỉ là trách nhiệm của chính phủ và các cơ quan chức năng, mà mỗi người dân cũng nên chịu trách nhiệm và tham gia tích cực.

Trong thời gian gần đây, tôi đã tham gia và đóng góp vào việc tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến khiếu nại và tố cáo. Tôi đã:

1. Thực hiện việc khiếu nại đúng cách: Nếu tôi gặp phải tình huống mâu thuẫn hoặc vi phạm pháp luật, tôi đã học cách làm đúng thủ tục khiếu nại. Điều này giúp tôi có cơ hội thể hiện quan ngại và tìm kiếm giải pháp một cách hợp lý và hiệu quả.

2. Không sử dụng sai mục đích khi tố cáo: Tôi luôn đảm bảo rằng các tố cáo mà tôi đưa ra là đúng sự thật và có căn cứ. Tôi hiểu rằng việc tố cáo không đúng sự thật có thể gây tổn hại không chỉ cho người bị tố cáo mà còn cản trở quá trình thực thi công lý.

3. Hỗ trợ cơ quan chức năng trong điều tra: Nếu tôi có thông tin liên quan đến một vụ việc, tôi sẵn lòng hỗ trợ cơ quan chức năng trong quá trình điều tra bằng cách cung cấp thông tin chính xác và hợp tác nhiệt tình.

Tôi rất tự hào về những việc làm này và tin rằng mỗi cá nhân có thể góp phần nhỏ vào việc xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và phát triển.

Hy vọng rằng chia sẻ này có thể truyền cảm hứng và thúc đẩy mọi người xung quanh chúng ta tự giác thực hiện các quy định về quyền và nghĩa vụ công dân liên quan đến khiếu nại, tố cáo.

Trân trọng,

Thu Trang.