Giải chi tiết kinh tế pháp luật 11 chân trời mới Bài 8 Đạo đức kinh doanh

2. Các biểu hiện của đạo đức kinh doanh

Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

Trường hợp 1. Nhiều năm qua, công ty A đươc bình chọn là Thương hiệu được chọn mua nhiều nhất trong năm của ngành may mặc. Người tiêu dùng tin tưởng và đánh giá cao các sản phẩm vì công ty luôn trung thực về chất lượng đã cam kết. Nhiều đối tượng khách hàng tìm được sản phẩm ưa thích của mình vì giá cả phù hợp với thu nhập và nhu cầu. Bên cạnh đó, công ty luôn chủ động lấy ý kiến phản hồi để điều chỉnh sản phẩm của mình cũng như thực hiện các chính sách chăm sóc khách hàng tận tâm, tận tụy.

Trường hợp 2. Công ty B luôn đặt chữ tín, trách nhiệm doanh nghiệp lên hàng đầu. Đồng thời, công ty áp dụng các mô hình quản trị tiên tiến trên thế giới để vận hành phát triển và giảm thiểu ô nhiễm môi trường, khẳng định vị thế, xứng đáng với sự tin yêu của người tiêu dùng. Đối với người lao động, công ty thực hiện đảm bảo lợi ích chính đáng (tiền lương, điều kiện lao động, bảo hiểm, chế độ chính sách,...) theo đúng cam kết. Chính những điều đó đã làm cho các nhân viên trong công ty gắn bó lâu dài và luôn tận tâm, tận tuy trong công việc.

Trường hợp 3. Công ty P chuyên sản xuất và kinh doanh mĩ phẩm. Công ty đã mua nguyên liệu, máy móc, bao bi, tem nhãn để sản xuất đóng gói mĩ phẩm ghi nhãn của một số cơ sở trong và ngoài nước để bán kiếm lời.

Câu hỏi:

- Em hãy xác định các hành vi, việc làm phù hợp/ chưa phù hợp với đạo đức kinh doanh trong các trường hợp trên.

- Em hãy kể thêm các biểu hiện khác của đạo đức kinh doanh và lấy ví dụ minh họa.

- Em hãy liệt kê các hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh và đề xuất cách xử lí của em đối với hành vi đó.

Hướng dẫn trả lời:

- Hành vi, việc làm phù hợp với đạo đức kinh doanh: 

Trường hợp 1:

•  trung thực về chất lượng đã cam kết
•  giá cả phù hợp
•  thực hiện các chính sách chăm sóc khách hàng tận tâm, tận tụy

Trường hợp 2:

• đặt chữ tín, trách nhiệm doanh nghiệp lên hàng đầu
• giảm thiểu ô nhiễm môi trường
• đảm bảo lợi ích chính đáng (tiền lương, điều kiện lao động, bảo hiểm, chế độ chính sách,...) theo đúng cam kết cho người lao động

- Hành vi chưa phù hợp với đạo đức kinh doanh: mua nguyên liệu, máy móc, bao bi, tem nhãn để sản xuất đóng gói mĩ phẩm ghi nhãn của một số cơ sở trong và ngoài nước để bán kiếm lời.

- Các biểu hiện khác của đạo đức kinh doanh và ví dụ minh họa:

• Tính trung thực
• Tôn trọng con người
• Gắn liền lợi ích của doanh nghiệp cùng với lợi ích khách hàng, xã hội
• Coi trọng hiệu quả với trách nhiệm xã hội
• Giữ bí mật, trung thành với trách nhiệm

Ví dụ minh họa: Một công ty sản xuất linh kiện điện tử cho máy chủ máy tính: Các thành phần này phải giao hàng đúng thời hạn, nếu không nhà sản xuất các bộ phận có nguy cơ mất hợp đồng béo bở. Bộ phận kiểm tra chất lượng phát hiện ra một khiếm khuyết có thể xảy ra và mọi thành phần trong một lô hàng đều phải kiểm tra.

Thật không may, quá trình kiểm tra có thể mất quá nhiều thời gian và thời hạn giao hàng đúng hạn có thể trôi qua, điều này có thể làm chậm trễ việc phát hành sản phẩm của khách hàng. Bộ phận kiểm tra chất lượng có thể vận chuyển các bộ phận, hy vọng rằng không phải tất cả chúng đều bị lỗi, hoặc trì hoãn việc vận chuyển và kiểm tra mọi thứ. Nếu các bộ phận bị lỗi, công ty mua các bộ phận đó có thể phải đối mặt với làn sóng phản ứng dữ dội của người tiêu dùng, điều này có thể khiến khách hàng phải tìm kiếm một nhà cung cấp đáng tin cậy hơn.

- Các hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh:

• Buôn bán sản phẩm không hợp pháp và không đảm bảo chất lượng. ...
• Bán hàng kinh doanh gây thiệt hại đến các đối tác và đối thủ kinh doanh. ...
• Quảng cáo sản phẩm không đúng với thực tế ...
• Đưa ra những chương trình khuyến mại lừa đảo.

- Các đề xuất xử lí:

• Ban hành các quy chế quảng cáo, tăng cường các biện pháp, chế tài nghiêm khắc để xử lí và răn đe các hành vi vi phạm đạo đức trong kinh doanh
• Tuyên truyền cho các doanh nghiệp cần phải nhận thức về cạnh tranh lành mạnh, không nên quá chú trọng vào mục tiêu, lợi ích
• Tuyên truyền cho người tiêu dùng cần đề phòng, cảnh giác khi xem thông tin về sản phẩm, cẩn thận về thông tin đa chiều

LUYỆN TẬP

Bài tập 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Đạo đức kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp chỉ cần giữ gìn tính trung thực trong các hoạt động kinh tế.

b. Nhà kinh doanh trung thực, có trách nhiệm và luôn bảo đảm chất lượng sản phẩm sẽ được đánh giá cao, doanh thu doanh nghiệp tăng lên.

c. Giữ gìn đạo đức trong kinh doanh sẽ duy trì và hoàn thiện thái độ, hành vi của nhà kinh doanh theo hướng đúng đắn, tốt đẹp, có lợi cho người tiêu dùng và xã hội.

d. Đạo đức kinh doanh giúp thay đổi thái độ, điều chỉnh hành vi theo hướng có lợi cho nhà kinh doanh.

Hướng dẫn trả lời:

• Nhận định a. Không đồng tình, vì: bên cạnh trung thực, đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp còn được thể hiện thông qua nhiều phẩm chất khác, ví dụ như: tinh thần trách nhiệm; giữ chữ tín; cạnh tranh lành mạnh,…
• Nhận định b. Đồng tình, vì: việc kinh doanh có đạo đức sẽ giúp cho doanh nghiệp nhận được sự hài lòng và tin tưởng của khách hàng, từ đó, khách hàng sẽ tin dùng sản phẩm của doanh nghiệp, dẫn tới việc tăng doanh thu và lợi nhuận.
• Nhận định c. Đồng tình, vì: thực hiện tốt đạo đức kinh doanh sẽ góp phần điều chỉnh hành vi của chủ thể kinh doanh theo hướng tích cực, nâng cao chất lượng và uy tín doanh nghiệp; làm hài lòng và đem lại lợi ích cho khách hàng; đồng thời cũng thúc đẩy xây dựng sự vững mạnh của nền kinh tế quốc gia.
• Nhận định d. Không đồng tình, vì: có nhiều doanh nghiệp đặt mục tiêu lợi nhuận lên hàng đầu và để đạt được mục tiêu đó, họ đã thực hiện nhiều hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh.

Bài tập 2: Em hãy nhận xét việc làm của doanh nghiệp M và chỉ ra các biểu hiện của đạo đức kinh doanh trong trường hợp sau:

Từ khi khởi nghiệp, doanh nghiệp M đã xuất phát từ nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng để chủ động đổi mới và sáng tạo trong việc tạo ra nhiều loại sản phẩm độc đáo, có chất lượng. Người tiêu dùng ngày càng tin tưởng vào các sản phẩm của doanh nghiệp, thị phần được mở rộng, năng lực cạnh tranh cùng danh tiếng của doanh nghiệp từng bước nâng cao. Đồng thời, doanh nghiệp cũng ngày càng chú trọng phát triển quan hệ, hỗ trợ cộng đồng với những việc làm có ý nghĩa thiết thực.

Hướng dẫn trả lời:

- Nhận xét: Việc làm của doanh nghiệp M đã tuân thủ đạo đức trong kinh doanh.

- Biểu hiện của đạo đức kinh doanh trong trường hợp trên:

• Luôn chủ động đổi mới và sáng tạo trong việc tạo ra nhiều loại sản phẩm độc đáo, có chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
• Hỗ trợ cộng đồng với những việc làm có ý nghĩa thiết thực

Bài tập 3: Em hãy chỉ rõ vai trò của đạo đức kinh doanh trong các trường hợp sau:

a. Bà K là giám đốc của một công ty thời trang lớn. Trong việc quản lí, bà biết thông cảm với những sai sót của nhân viên, hướng dẫn họ cách khắc phục. Những nhân viên có sáng kiến tốt, giúp tăng năng suất lao động đều nhận được khen thưởng theo chế độ đãi ngộ công minh, bình đẳng. Bà K cũng thường xuyên quan tâm, hỗ trợ những gia đình công nhân, nhân viên gặp khó khăn trong cuộc sống. Do vậy, đội ngũ công nhân viên luôn gắn bó và hết lòng cống hiến cho công ty.

b. Anh Q, Giám đốc Công ty A là một doanh nhân bản lĩnh. Với kinh nghiệm thương trường dày dặn, anh đã xác lập được mối quan hệ rộng rãi, uy tín với nhiều đối tác quan trọng. Các đối tác rất hài lòng với phong cách làm việc vừa quyết đoán, vừa linh hoạt, mềm dẻo của anh. Anh Q luôn duy trì quan hệ vừa hợp tác cùng có lợi, vừa kiên quyết cạnh tranh lành mạnh để bảo vệ các nhãn hiệu, thương hiệu với chất lượng độc đáo của công ty. Do vậy, danh tiếng và năng lực cạnh tranh của công ty luôn giữ vững trên thị trường trong và ngoài nước.

Hướng dẫn trả lời:

• Trường hợp a. Việc kinh doanh có đạo đức đã giúp cho bà K nhận được: sự tận tâm làm việc và gắn bó lâu dài, cống hiến hết lòng của đội ngũ nhân viên.
• Trường hợp b. Việc kinh doanh có đạo đức đã giúp cho anh Q nhận được: sự hài lòng, tin tưởng của các đối tác và khách hàng; danh tiếng và năng lực cạnh tranh của công ty luôn giữ vững trên thị trường trong và ngoài nước.

Bài tập 4: Em hãy chỉ ra những biểu hiện của đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp B và nhận xét về việc làm của anh P trong tình huống sau:

Anh P có bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh và có kinh nghiệm ba năm làm trợ lí giám đốc ở nước ngoài. Vừa về nước, anh được bố giao quyền điều hành doanh nghiệp B. Anh biết doanh nghiệp này từng bị xử phạt về vệ sinh an toàn thực phẩm và đang gặp rất nhiều khó khăn vì đánh mất niềm tin của người tiêu dùng, cũng như các đối tác. Sau một thời gian đấu tranh với các quan điểm kinh doanh không phù hợp của ban giám đốc, anh từng bước tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng bằng các sản phẩm chất lượng, đúng cam kết. Ngoài ra, anh chú trọng thu hút nhân viên với các chính sách đãi ngộ và học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác. Năm năm sau, doanh nghiệp B phát triển lớn mạnh và được đề cử giải thưởng “Doanh nghiệp hội nhập và phát triển" của tỉnh nhà. Phóng viên C của một tờ báo uy tín trong tỉnh tìm gặp và phỏng vấn anh P về nền tảng giúp doanh nghiệp từng mất uy tín trong kinh tế thị trường vươn lên thành công, anh P chia sẻ doanh nghiệp đã thực hiện việc đổi mới quan niệm kinh doanh theo hướng trung thực, giữ chữ tín về chất lượng sản phẩm và các đơn hàng. Anh biết cách dựa vào nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng để chủ động đổi mới và sáng tạo các sản phẩm phù hợp. Doanh nghiệp cũng đối xử binh đẳng và đảm bảo các quyền lợi của người lao động và của các đối tác kinh doanh.

Hướng dẫn trả lời:

- Biểu hiện của đạo đức kinh doanh trong tình huống:

• Sản xuất kinh doanh các sản phẩm chất lượng tốt, đúng cam kết với khách hàng.
• Thu hút nhân viên với các chính sách đãi ngộ tốt.
• Đổi mới quan niệm kinh doanh theo hướng trung thực, giữ chữ tín về chất lượng sản phẩm và các đơn hàng.
• Không ngừng đổi mới, sáng tạo để tạo ra các sản phẩm phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng.
• Đối xử bình đẳng và đảm bảo các quyền lợi của người lao động và của các đối tác kinh doanh.

- Nhận xét: việc làm của anh P đã giúp cho doanh nghiệp B khôi phục, tạo dựng lại niềm tin của người tiêu dùng và đạt được nhiều thành công.

Bài tập 5: Em hãy nhận xét việc làm và đưa ra lời khuyên cho bà B và ông T trong các trường hợp sau:

a. Bà B là chủ cửa hàng kinh doanh hải sản. Để bảo quản mực, tôm không bị hư hỏng và bán được lâu, bà đã ngâm những thực phẩm này vào chậu nước có chứa hoá chất. Theo bà, nếu dùng ít hoá chất sẽ không ảnh hưởng nhiểu đến sức khoẻ.

b. Doanh nghiệp A có đội ngũ nhân viên nhiều kinh nghiệm. Gần đây, ông T - giám đốc mới đã giảm lương nhân viên và cắt giảm các chế độ đãi ngộ khiến nhiều nhân viên than phiền. Nhiều nhân viên đã viết đơn xin nghỉ việc khiến ông T rất lo lắng.

Hướng dẫn trả lời:

- Trường hợp a.

• Việc làm của bà B đã vi phạm đạo đức kinh doanh.
• Lời khuyên: bà B không nên sử dụng hóa chất để bảo quản thực phẩm, vì sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người tiêu dùng; làm mất uy tín kinh doanh; đồng thời, đây cũng là hành vi vi phạm pháp luật, sẽ phải chịu các hình thức xử lí của cơ quan chức năng.

- Trường hợp b.

• Việc làm của ông A đã vi phạm đạo đức kinh doanh.
• Lời khuyên: ông A không nên cắt giảm lương và các chế độ đãi ngộ với nhân viên, vì hành động này sẽ khiến cho ông mất đi đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm. Ngược lại, đối với những nhân viên giỏi, ông A nên tăng lương hoặc thưởng cho họ để khuyến khích, động viên tinh thần làm việc của người lao động.

VẬN DỤNG

Bài tập: Em hãy sưu tầm một tấm gương doanh nhân tiêu biểu, cho biết những phẩm chất đạo đức kinh doanh của nhân vật đó và chia sẻ điều em có thể học tập, vận dụng đối với bản thân.

Hướng dẫn trả lời: