Giải chi tiết Sinh học 11 Cánh diều mới bài: Ôn tập chủ đề 3

I. TÓM TẮT NỘI DUNG

II. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

Câu hỏi 1: Hãy giải thích tại sao trong sản xuất chè, người dân cắt bớt thân, cành chè vào tháng 11 đến tháng 1 hằng năm.

Hướng dẫn trả lời:

• Làm cho cây luôn ở trạng thái sinh trưởng dinh dưỡng, hạn chế sự ra hoa, kết quả.
• Loại trừ các cành già yếu, sâu bệnh không còn khả năng phát sinh và nuôi dưỡng những cành búp tươi.
• Tăng đường kính tán chè, tăng mật độ cành và búp trên tán tạo cơ sở cho sản lượng búp cao.
• Đối với những nương chè già cỗi, đốn nhằm thay thế một phần hoặc toàn bộ khung tán tăng cường sức sống cho cây.
• Tạo bộ khung tán ngang tầm người hái, nâng cao năng suất lao động.

Câu hỏi 2: Hãy cho biết những khẳng định dưới đây về sinh trưởng, phát triển ở thực vật là đúng hay sai? Giải thích.

A. Ngọn cây được kéo dài là do hoạt động của tất cả các mô phân sinh

B. Quá trình phân bào được điều tiết bởi gibberellin

C. Sự hình thành chồi bên được thúc đẩy khi tỉ lệ auxin/cytokinine thấp

Hướng dẫn trả lời:

A. Đúng. Mô phân sinh là một loại mô có trong thực vật. Nó bao gồm các tế bào không phân biệt (tế bào phân hóa) có khả năng phân chia tế bào. Các tế bào trong mô phân sinh có thể phát triển thành tất cả các mô và cơ quan khác xảy ra trong thực vật.

B. Đúng. Gibberellin là chất trao đổi thứ cấp, có chức năng của một hormone thực vật, kích thích sinh trưởng thực vật. Thực vật chứa các gibberellin như những hormone nội sinh. Ở thực vật bậc cao, người ta còn thấy nó có đặc tính điều chỉnh sinh trưởng. Một lượng rất nhỏ gibberellin cũng ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển thực vật, nhưng chúng không có tác dụng đối với động vật và vi sinh vật.

C. Sai. Cytokinin có quan hệ mật thiết với auxin trong việc hiện tượng ưu thế ngọn, phân cành, trong quá trình kích thích sự ra rễ và ra chồi. Nếu tỷ lệ auxin cao hơn cytokinin thì sẽ kích thích ra rễ, ngược lại nếu tỷ lệ cytokinin cao hơn auxin thì sẽ kích thích ra chồi.

Câu hỏi 3: Trong trang trại trồng hoa lan hồ điệp, để điều khiển cây lan ra hoa đúng dịp tết Nguyên đán, kĩ thuật viên sử dụng các biện pháp kĩ thuật sau là đúng hay sai? Giải thích.

A. Sử dụng máy điều hòa nhiệt độ duy trì nhiệt độ nhà nuôi phong lan ở ngưỡng nhiệt độ  (ngày/đêm) trong thời gian 45 - 50 ngày.

B. Chiếu sáng bổ sung để cường độ ánh sáng ban ngày đạt 20.000 - 25.000 lux.

C. Bổ sung phân bón NPK 9 - 45 - 15 định kì 5 - 7 ngày/lần.

Hướng dẫn trả lời:

A. Đúng. Việc duy trì nhiệt độ phù hợp là rất quan trọng để kích thích ra hoa và đảm bảo chất lượng hoa của cây lan hồ điệp. Thông thường, nhiệt độ tối ưu cho cây lan hồ điệp là từ 20 đến 30 độ C trong ngày và từ 15 đến 20 độ C vào ban đêm. Sử dụng máy điều hòa nhiệt độ giúp điều chỉnh nhiệt độ trong nhà kính đến ngưỡng tối ưu để đảm bảo cây lan phát triển tốt và ra hoa đúng dịp Tết Nguyên đán.

B. Đúng. Ánh sáng là một yếu tố quan trọng để kích thích cây lan hồ điệp ra hoa. Trong một số trường hợp, chiếu sáng bổ sung được sử dụng để đảm bảo cường độ ánh sáng phù hợp cho cây lan. Đối với cây lan hồ điệp, cường độ ánh sáng phù hợp để ra hoa là khoảng 20.000 - 25.000 lux.

C. Có thể đúng hoặc sai, phụ thuộc vào tình trạng dinh dưỡng của cây lan. Việc bổ sung phân bón NPK giúp cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây lan và kích thích cây ra hoa. Tuy nhiên, việc sử dụng phân bón cần được thực hiện dựa trên tình trạng dinh dưỡng của cây và phải được sử dụng đúng liều lượng và tần suất. Nếu cây lan đã được cung cấp đủ dinh dưỡng, việc bổ sung phân bón không cần thiết và có thể gây hại cho cây.

Câu hỏi 4: Quá trình trao đổi chất thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi) trong mỗi trường hợp sau đây? Giải thích.

A. Người bị bệnh Basedow (tuyến giáp tăng tiết hormone thyroxine).

B. Người bị thiếu iodine dẫn đến hormone thyroxine tiết ra không hoạt động chức năng, làm kích thích nang tuyến giáp phát triển gây bướu cổ

Hướng dẫn trả lời:

A. Quá trình trao đổi chất của người bị bệnh Basedow sẽ tăng lên. Tuyến giáp sản xuất hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) giúp điều chỉnh tốc độ trao đổi chất của cơ thể. Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone T4 và T3, tốc độ trao đổi chất trong cơ thể sẽ tăng lên, dẫn đến các triệu chứng như giảm cân, mồ hôi nhiều, tim đập nhanh, lo lắng, rối loạn tiêu hóa và phân xanh.

B. Quá trình trao đổi chất của người bị thiếu iodine sẽ giảm đi. Iodine là một thành phần quan trọng của hormone T4 và T3. Thiếu iodine dẫn đến việc tuyến giáp sản xuất hormone T4 không đủ để cung cấp cho cơ thể, và do đó nang tuyến giáp sẽ được kích thích phát triển để cố gắng sản xuất đủ hormone T4. Khi tuyến giáp phát triển quá mức, nó có thể dẫn đến bướu cổ và các triệu chứng khác như mệt mỏi, tăng cân, da khô, tóc rụng và rối loạn kinh nguyệt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bị thiếu iodine có thể không có triệu chứng nào nếu tuyến giáp của họ vẫn có thể sản xuất đủ hormone T4 để duy trì sức khỏe cơ thể.

Câu hỏi 5: Dậy thì sớm là hiện tượng xuất hiện các dấu hiệu chính của tuổi dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và trước 9 tuổi ở bé trai. Dậy thì sớm gây ra hậu quả gì? Nêu nguyên nhân gây dậy thì sớm và cách phòng tránh.

Hướng dẫn trả lời:

Dậy thì sớm (puberty sớm) là tình trạng mà các cơ quan sinh dục của trẻ em phát triển nhanh hơn so với thời gian bình thường. Điều này thường xảy ra khi trẻ em trên 8 tuổi cho con gái hoặc trên 9 tuổi cho con trai bắt đầu thấy các dấu hiệu của dậy thì.

Một số hậu quả của dậy thì sớm có thể bao gồm:

• Tăng nguy cơ béo phì: Dậy thì sớm có thể dẫn đến sự thay đổi về cơ thể, bao gồm tăng lượng mỡ thừa và tăng nguy cơ béo phì.

• Tăng nguy cơ tiểu đường: Tình trạng dậy thì sớm cũng có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường ở trẻ em.

• Tăng nguy cơ vô sinh: Dậy thì sớm có thể dẫn đến việc trẻ em trưởng thành quá sớm, khiến cơ thể của họ không hoàn toàn phát triển. Điều này có thể dẫn đến vô sinh sau này.

• Tác động đến tâm lý: Trẻ em dậy thì sớm có thể gặp khó khăn trong việc thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của cơ thể và khó khăn trong việc tìm ra vai trò của mình trong xã hội.

• Tác động đến sức khỏe tâm lý: Dậy thì sớm có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm, khó chịu, tự ti, không tự tin, ám ảnh về ngoại hình.

Nguyên nhân gây dậy thì sớm vẫn chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên, một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tình dục và gây dậy thì sớm ở trẻ em bao gồm:

• Tác động của môi trường, bao gồm các hóa chất và thuốc trừ sâu, một số loại thực phẩm có chứa hoocmon.

• Di truyền: Các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong sự phát triển tình dục của trẻ.

• Cân nặng: Trẻ em có cân nặng cao hơn có nguy cơ dậy thì sớm hơn.

• Sức khỏe tâm lý: Các tình trạng lo âu, stress, áp lực, bạo lực, bệnh tật có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.

Để phòng tránh dậy thì sớm, bạn có thể thực hiện những điều sau:

• Cung cấp cho trẻ một môi trường sống lành mạnh và không độc hại.

• Chăm sóc sức khỏe cho trẻ: Hãy đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sự phát triển của trẻ.

• Đảm bảo cho trẻ được ăn uống đầy đủ và cân đối.

• Đảm bảo trẻ có đủ giấc ngủ: Trẻ em cần ngủ đủ giấc để phát triển tốt.

• Tạo môi trường gia đình hạnh phúc, thoải mái, không áp lực.

Câu hỏi 6: Một trẻ em nam 7 tuổi có khối u ở tinh hoàn dẫn tới tăng tiết testrosterone nên có nồng độ testosterone cao bất thường. Hãy cho biết những đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp (mọc râu, giọng nói, mụn trứng cá) của trẻ em đó thay đổi như thế nào (tăng, giảm, không đổi)? Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Với tình trạng khối u ở tinh hoàn, trẻ em nam 7 tuổi của bạn bị tăng tiết hormone testosterone, gây ảnh hưởng đến các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp. Cụ thể:

• Mọc râu: Hormone testosterone có thể kích thích tăng trưởng lông râm, tuy nhiên ở tuổi 7, trẻ em chưa đủ tuổi để mọc râu, do đó, không có sự thay đổi ở đặc điểm này.

• Giọng nói: Hormone testosterone có thể ảnh hưởng đến cơ và dây thanh quản, gây ra sự phát triển của giọng nói nam tính hơn. Vì vậy, trẻ em nam bị tăng tiết testosterone có thể có giọng nói thô hơn, trầm hơn.

• Mụn trứng cá: Hormone testosterone có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, gây ra sự sản xuất nhiều mỡ trên da, và có thể dẫn đến mụn trứng cá. Do đó, trẻ em nam bị tăng tiết testosterone có thể trải qua sự thay đổi về mụn trứng cá.

Câu hỏi 7: Hãy cho biết mỗi biện pháp dưới đây được áp dụng trong chăn nuôi lợn nhằm tăng năng suất thịt là đúng hay sai. Giải thích.

A. Tiêm hormone thyroxine liều cao

B. Tiêm  vaccine phòng bệnh dịch tả lợn

C. Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định ở mức trên 

D. Triệt sản (cắt bỏ tinh hoàn ở lợn đực)

Hướng dẫn trả lời:

A. Tiêm hormone thyroxine liều cao: SAI. Tiêm hormone thyroxine liều cao không phải là một biện pháp hợp lý để tăng năng suất thịt lợn. Nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe cho lợn, như khó thở, ho, đau tim, rối loạn tuyến giáp và ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. Thay vào đó, việc cung cấp chế độ ăn uống và chăm sóc tốt, sạch sẽ, phòng bệnh và cải thiện điều kiện sống của lợn là các biện pháp hữu hiệu hơn.

B. Tiêm vaccine phòng bệnh dịch tả lợn: ĐÚNG. Tiêm vaccine phòng bệnh dịch tả lợn là một biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe của đàn lợn và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Dịch tả lợn là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và có thể gây tử vong cho lợn. Việc tiêm vaccine giúp tăng cường miễn dịch cho lợn và giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.

C. Duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định ở mức trên: ĐÚNG. Việc duy trì nhiệt độ ổn định ở mức trên trong chuồng nuôi giúp tăng năng suất thịt lợn. Nhiệt độ không ổn định có thể gây ra căng thẳng và stress cho lợn, dẫn đến suy giảm tăng trưởng và giảm chất lượng thịt. Vì vậy, việc đảm bảo điều kiện nhiệt độ thích hợp là rất quan trọng trong việc nuôi lợn.

D. Triệt sản (cắt bỏ tinh hoàn ở lợn đực): Đúng. Triệt sản là một biện pháp quan trọng để giảm độ ồn ào trong chuồng nuôi, hạn chế sự xung đột giữa các lợn đực, giảm thiểu các bệnh lây nhiễm và đồng thời tăng trọng lượng lợn nhanh hơn.