Giải lịch sử 8 bài 26: phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

Ngày 13/7/1885, nhân danh vua Hàm Nghi, Tôn Thất Huyết ra “chiếu Cần Vương” kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước. Từ đó, một phong trào yêu nước chống xâm lược đã dâng lên sôi nổi. Nhân dân các địa phương và dân tộc thiểu số ở vùng biên giới Việt – Lào đã ủng hộ và giúp đỡ mọi mặt cho phong trào.

Phong trào Cần Vương đã diễn ra và kéo dài đến cuối thế kỉ XIX, được chia làm hai giai đoạn:

• Giai đoạn 1 (1885 -1888): Phong trào bùng nổ mạnh mẽ nhất ở khắp Bắc. Ở Trung Kì phong trào cũng được đông đảo quần chúng tham gia, ủng hộ.
• Giai đoạn 2 (1888 -1896): Phong trào được duy trì và quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa có quy mô và trình độ tổ chức cao như Ba Đình, Bãi Sậy hay Hương Khê.

Điểm mạnh và điểm yếu của cứ điểm Ba Đình:

• Thế mạnh của cứ điểm Ba Đình là: Ba địa điểm Mĩ Khê, Thượng Thọ, Mậu thịnh trở thành thế chân kiềng, tạo thành một tuyến phòng thủ kiên cố. Không chỉ thế, ở đây còn có lũy tre, khu ngập nước, đồng lúa…có thế mạnh về phòng thủ.
• Hạn chế của cứ điểm Ba Đình là: Dễ bị cô lập, khó ứng cứu, không thể sử dụng cách đánh du kích, đanh công kiên.

Diễn biến cuộc chiến đấu ở Ba Đình:

• Tháng 12/ 1886 quân Pháp mở cuộc tấn công quy mô vào căn cứ.
• Nghĩa quân ta đã anh dũng cầm cự trong suốt 34 ngày đêm, đẩy lùi nhiều đợt tấn công của địch.
• Cuối cùng để chấm dứt cuộc vây hãm, quân giặc liều chết xông vào. Chúng phun dầu thiêu trụi lúy tre, triệt hạ và xóa tên ba làng trên bản đồ hành chính.

Khởi nghĩa Bãi Sậy:

• Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật
• Địa bàn hoạt động: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên)
• Chiến thuật đánh giặc: Du kích
• Diễn biến: Từ 1883 -1892  nghĩa quân thực hiện chiến thuật du kích đánh địch. Quân giặc nhiều lần bao vây tiêu  diệt nghĩa quân nhưng không được.

Tuy nhiên, sau nhiều đợt chống càn liên tục, lực lượng quân ta bị hao mòn dần và rơi vào thế bao vây, cô lập.

=> Năm 1892 khởi nghĩa tan dã

Cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương vì:

• Đây là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn, địa bàn rộng
• Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa là văn thân các tỉnh Thanh – Nghệ - Tĩnh
• Thời gian tồn tại 10 năm
• Tính chất ác liêt chống Pháp và triều đình phong kiến bù nhìn.
• Tổ chức chặt chẽ, chỉ huy thống nhất
• Tự chế tạo được vũ khí (súng trường theo mẫu súng của Pháp).

Phong trào yêu nước chống Pháp cuối thế kỉ XIX là phong trào được đông đảo quần chúng nahan dân tham gia dưới sự lãnh đạo của các văn thân, sĩ phu và quan lại yêu nước.

Do xuất phát từ nghĩa khí trượng phu, lấy dũng đền ơn vua, trả nợ nước nên các cuộc khởi nghĩa không phát triển rộng trên toàn dân. Tuy nhiên, thông qua các cuộc khởi nghĩa, chúng ta đều thấy rõ tinh thần yêu nước của các tầng lớp nhân dân mà thể hiện rõ nhất là ở phong trào “Cần Vương”.

Mặc dù kết quả cuối cùng không được như chúng ta mong muốn nhưng nó đã phản ánh được phần nào sự non kém của những người lãnh đạo và để lại cho đời sau những tấm gương tiêu biểu, những bài học kinh nghiệm quý báu, để nhân dân ta tiếp tục đương đấu đánh đuổi thực dân Pháp.