Giải lịch sử 8 bài 20: Phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918 – 1939)

Những nét mới của phong trào độc lập dân tộc ở châu Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất là: giai cấp công nhân đã tích cực tham gia cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, và ở một số nước, công nhân đã đóng vai trò lạnh đạo cách mạng. Sau chiến tranh, nhiều Đảng cộng sản ở các nước châu Á cũng được thành lập như Đảng Cộng Sản Trung Quốc, Đảng Cộng sản In –đô –nê –xi –a, Đảng Cộng Sản của các nước Đông Nam Á…

Khẩu hiện đấu tranh của phong trào Ngũ tứ:

• “Trung Quốc của người Trung Quốc”
• “Phế bỏ hiệp ước 21 điều” (Hiệp ước nhằm xâu xé Trung Quốc).
• “Ngoại tranh quốc quyền, nội trừ quốc tặc”…

Khẩu hiệu thời kì Ngũ tứ vừa mang tính chất chống đế quốc, vừa mang tính chất chống phong kiến, so với cách mạng Tân Hợi 1911, phong trào Ngũ tứ có tiến bộ hơn vì cách mạng Tân Hợi trước đó chỉ dừng lại ở tính chất phong kiến “ Đánh đổ Mãn Thanh”. Phong trào Ngũ tứ tạo điều kiện dẫn đến sự ra đời của Đảng Cộng Sản Trung Quốc ( tháng 7/ 1921).

Từ khi thành lập, các Đảng Cộng Sản luôn kề vai, sát cánh cùng các nước Đông Nam , lãnh đạo cuộc đấu tranh giành độc lập. Phogn trào công nông, phong trào yêu nước ở các nước Đông Nam Á phát triển mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản, nổi bật nhất là các cuộc khởi nghĩa Gia –va và Xu –ma-tơ-ra (1926 – 1927) ở In –đô –nê- xi –a, phong trào Xô – viết Nghệ Tĩnh (1930 – 1931) ở Việt Nam…

Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở các nước Đông Dương:

• Phong trào diễn ra dưới nhiều hình thức.
• Đảng Cộng Sản Việt Nam ( sau đổi thành Đảng Cộng sản Đông Dương) thành lập và lãnh đạo phong trào.
• Bước đầu có sự liên minh chống đế quốc của 3 năm.

Do hậu quả của chiến tranh thế giới thứ nhất, nhân dân các nước thuộc địa, phụ thuộc phải gánh chịu nhiều tai họa bởi chính sách khai thác thuộc địa của các đế quốc thực dân sau chiến tranh. Đặc biệt là tác động của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, quan trọng nhất là vai trò của giai cấp công nhân và đảng cộng sản ở các nước này.

Trong những năm 1919 – 1939, cách mạng Trung Quốc đã diễn ra:

• Ngày 4 tháng 5 năm 1919: Diễn ra phong trào Ngũ tứ.
• Sự truyền bá chủ nghĩa Mác – Lê Nin và việc thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc (tháng 7/1921).
• 1926 – 1927: Chiến tranh cách mạng
• 1927 – 1937: Nội chiến
• Tháng 7/1937: Cuộc kháng chiến chống Nhật, Quộc – Cộng hợp tác chống Nhật.

Nhận xét về cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á sau Chiến tranh thế giới thứ nhất:

• Quy mô: Phong trào lên cao, lan rộng khắp các nước châu Á.
• Hình thức đấu tranh: Hình thức đấu tranh phong phú, đấu tranh chính trị, bãi công, đấu tranh vũ trang.
• Kết quả: Nhiều phong trào giành được thắng lợi như cách mạng Mông Cổ, Thổ Nhĩ Kì.