Giải sách bài tập GDCD 8 cánh diều bài 4: Bảo vệ lẽ phải

1. Hành vi nào dưới đây là bảo vệ lẽ phải hoặc không bảo vệ lẽ phải?

Hướng dẫn trả lời:

2. Bảo vệ lẽ phải mang lại lợi ích gì dưới đây?

1. Làm cho người khác sẽ bảo vệ mình khi cần thiết

2. Làm lạnh mạnh các mối quan hệ xã hội

3. Giúp con người tự tin hơn

4. Giúp mỗi người tự hoàn thiện bản thân

Hướng dẫn trả lời:

B, D

3. Hành vi nào dưới đây là bảo vệ lẽ phải?

1. Biết người nhà bán hàng giả nhưng không báo với người có thẩm quyền.

2. Ủng hộ bố mẹ bán hàng rượu, thuốc lá nhập lậu.

3. Không chấp nhận sự góp ý của bạn thân đôi với mình.

4. Có ý kiến bảo vệ bạn cùng lớp khi bạn bị người khác vu oan.

Hướng dẫn trả lời:

D. Có ý kiến bảo vệ bạn cùng lớp khi bạn bị người khác vu oan.

4. Hành vi nào dưới đây không bảo vệ lẽ phải?

1. Luôn ủng hộ những ý kiến, việc làm đúng.

2. Báo cho công an về việc người khác lấy trộm xe máy.

3. Luôn bênh vực người yếu thế, dù không phải bạn thân.

4. Bao che cho bạn quay cóp trong khi thi.

Hướng dẫn trả lời:

D. Bao che cho bạn quay cóp trong khi thi.

5. Bảo vệ lẽ phải nhằm mục đích nào dưới đây?

1. Làm cho con người quen với các mối quan hệ xã hội phức tạp.

2. Giúp con người có cách ứng xử phù hợp.

3. Giúp mỗi người có thêm bạn bè ủng hộ mình.

4. Làm cho mỗi người có trách nhiệm hơn trong công việc.

Hướng dẫn trả lời:

B, D

6. Em sẽ lựa chọn cách giải quyết nào trong những trường hợp sau đây? Giải thích vì sao.

1. Bảo vệ đến cùng ý kiến của mình, không cần lắng nghe ý kiến của người khác.

2. Giơ tay biểu quyết ủng hộ theo ý kiến nào được nhiều bạn đồng tình nhất.

3. Lắng nghe ý kiến của các bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lý nhât thì theo.

4. Không bao giờ dám đưa ra ÿ kiến của mình, dù biết rằng ý kiến của mình là đúng.

Hướng dẫn trả lời:

C. Lắng nghe ý kiến của các bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lý nhât thì theo.

Giải thích:

• Lắng nghe ý kiến của người khác là một cách để tôn trọng quan điểm và đánh giá từ mọi người. Bằng cách lắng nghe, em có thể hiểu được quan điểm, tư duy, và thông tin mà người khác muốn truyền đạt.

• Tự phân tích và đánh giá ý kiến của mình cũng như của người khác giúp em hiểu rõ hơn về vấn đề và tìm ra các lợi ích và hạn chế của mỗi ý kiến. Điều này giúp em đưa ra quyết định đúng đắn và cân nhắc kỹ lưỡng hơn.

• Chọn lựa ý kiến hợp lý nhất thể hiện tính công bằng và khách quan của em, giúp em đưa ra quyết định phù hợp với hoàn cảnh cụ thể và giải quyết vấn đề một cách thông minh và hiệu quả.

Tóm lại, việc lựa chọn lắng nghe và tự phân tích ý kiến sẽ giúp em phát triển kỹ năng giao tiếp, tôn trọng ý kiến của người khác, và đưa ra quyết định sáng suốt trong cuộc sống và công việc.

7. Em sẽ lựa chọn cách giải quyết nào trong những trường hợp sau đây? Giải thích tại sao.

Trong các cuộc tranh luận với các bạn cùng lớp, em sẽ:

1. Bảo vệ đến cùng ý kiến của mình, không cần nghe theo ý kiến của người khác.

2. Nghe theo ý kiến nào được nhiều bạn đồng tình.

3. Lắng nghe ý kiến của các bạn, tự phân tích xem ý kiến nào hợp lý nhât thì theo.

4. Không bao giờ dám đưa ra ý kiến của mình cho yên tâm.

Hướng dẫn trả lời:

C. Lắng nghe ý kiến của các bạn, tự phân tích xem ý kiến nào hợp lý nhât thì theo.

Giải thích:

• Lắng nghe ý kiến của các bạn giúp em hiểu được những quan điểm và tư duy khác nhau. Điều này giúp mở rộng kiến thức và nhận thức, giúp em hiểu sâu hơn về vấn đề đang tranh luận.

• Tự phân tích các ý kiến và quan điểm giúp em trở nên khách quan và tôn trọng quan điểm của người khác. Em có cơ hội đánh giá mạnh mẽ những điểm mạnh và yếu của từng ý kiến, từ đó đưa ra quyết định hợp lý nhất.

8. Hoa và Hà là bạn thân của nhau. Một lần, Hà không học bài nên đến giờ kiểm tra Hà đã giở sách ra chép. Dung biết chuyện đã phê bình Hà trong buổi sinh hoạt lớp, nhưng Hoa quyết tâm bảo vệ Hà và phê bình Dung đã vu oan cho Hà.

Em đồng ý với cách xử sự của bạn Hà hay Dung trong tình huống trên? Vì sao?

Trả lời: 

Trong tình huống trên, em đồng ý với cách xử sự của Dung.

Lý do là:

• Dung đã phê bình Hà trong buổi sinh hoạt lớp cho thấy Dung quan tâm và coi trọng việc học tập đúng đắn và đạo đức của mình và bạn bè. Việc phê bình có thể được thực hiện một cách tôn trọng và nhân nhượng, không phải là việc vu oan mà chỉ nhằm nhắc nhở Hà để cải thiện hành vi học tập.

• Hoa quyết tâm bảo vệ Hà và phê bình Dung đã vu oan cho Hà: Trái với hành động của Dung, Hoa bảo vệ Hà và phê bình Dung với mục đích che đậy và giấu diếm hành vi không đúng của Hà. Điều này không chỉ không đúng về mặt đạo đức mà còn khuyến khích hành vi không trung thực.

9. Tân là bạn cùng nhóm với K, nhưng khi thấy K bịa đặt nói những điều không đúng về S - không phải là bạn thân của Tân thì Tần lại bảo vệ S, nhắc nhở K là không nên nói sai về người khác. K rất giận Tân và nói sẽ không còn coi Tân là bạn nữa.

a) Theo em, cách xử sự của Tân có là bảo vệ lẽ phải không? Vì sao?

b) Nếu là Tân trong trường hợp này, em sẽ xử sự như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

a) Theo em, cách xử sự của Tân là bảo vệ lẽ phải. Lý do là:

• Tân đứng ra nhắc nhở K không nên nói sai về người khác: Hành động này thể hiện tính đúng đắn và đạo đức của Tân. Bảo vệ sự thật và không chấp nhận việc nói dối về người khác là một cách để duy trì lòng tin và đồng lòng trong mối quan hệ bạn bè.

• Tân không để cho K nói sai về S dù họ không phải là bạn thân của nhau: Điều này cho thấy tính công bằng và sự tôn trọng đối với mọi người, không chỉ giữa bạn thân mà còn giữa các thành viên trong nhóm.

• Kết quả là K giận Tân và nói không còn coi Tân là bạn nữa: Dù K có giận Tân, việc đứng về phía đúng đắn vẫn là một hành động đáng trân trọng và đáng khen ngợi. Nếu K không đồng ý với việc Tân nhắc nhở thì đó là quyền của K, nhưng việc giữ vững đúng đắn trong hành động là điều quan trọng.

b) Nếu là Tân trong trường hợp này, em sẽ xử sự như sau:

Em sẽ tiếp tục bảo vệ quan điểm của mình. Nếu K giận em vì lý do này, em sẽ cố gắng giải thích cho K hiểu rằng việc bảo vệ sự thật và không nói sai về người khác là một hành động đúng đắn và tốt cho mối quan hệ bạn bè. Em sẽ cố gắng giữ gìn tình bạn với K và chia sẻ tình cảm thật lòng, nhưng cũng không từ bỏ nguyên tắc và đạo đức của mình.

10. Sau khi học xong bài “Bảo vệ lẽ phải”, bạn Minh cho rằng trong cuộc sống không phải bao giờ cũng cân bảo vệ lẽ phải, vì có nhiều điều tế nhị, nhiều mối quan hệ phức tạp, nên cân phải tùy theo từng trường hợp mà ứng xử cho phù hợp.

Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến của bạn Minh? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Em đồng ý với ý kiến của bạn Minh.

Lý do là: Thực tế cuộc sống có nhiều tình huống phức tạp. Trong cuộc sống, có nhiều tình huống mà không phải lúc nào cũng dễ dàng đánh giá và áp dụng nguyên tắc bảo vệ lẽ phải. Có những tình huống tế nhị, đặc biệt, và nhiều yếu tố phức tạp liên quan đến mối quan hệ, lợi ích cá nhân, và hoàn cảnh cụ thể.

11. Ông A và ông B là hai nhà hàng xóm. Mấy con gà của nhà ông A hay sang bới vườn rau mới trồng của nhà ông B. Mặc dù ông B đã mấy lần nhắc nhở ông A, nhưng gà nhà ông A vẫn sang nhà ông B như trước. Chỉ vì mấy con gà mà ông A và ông B cãi nhau to tiếng, lời qua tiếng lại, không ai nhường ai dẫn đến xô xát, đánh nhau gây thương tích. Khi công an xã đến làm việc, muốn biết ai đã chủ động đánh trước thì mọi người đều lảng tránh, không nói sự thật vì họ đều là hàng xóm của ông A và B.

a) Em nhận xét thể nào về hành vi của những người chứng kiến sự việc trên?

b) Theo em, những người chứng kiến sự việc này cần làm gì để bảo vệ lẽ phải? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

a) Em nhận xét rằng hành vi của những người chứng kiến sự việc trên là thiếu trách nhiệm và không đúng đắn. Họ lảng tránh và không nói sự thật khi công an xã đến làm việc, dẫn đến việc không thể xác định được ai đã chủ động đánh trước. Hành vi này khiến việc giải quyết xung đột và xác định trách nhiệm trở nên khó khăn và không công bằng.

b) Theo em, những người chứng kiến sự việc này cần làm những điều sau để bảo vệ lẽ phải:

• Đối với những người chứng kiến, việc nói sự thật và đưa ra thông tin chính xác là cách thể hiện trách nhiệm và tôn trọng sự thật. Việc này giúp định rõ trách nhiệm của mỗi bên trong xung đột.

• Họ nên tìm cách hòa giải và giúp đỡ hai bên nhà hàng xóm để giải quyết vấn đề một cách hòa bình và không bạo lực.

12. Ngày Chủ nhật, Bình cùng mẹ đi chợ gần nhà. Khi Bình dừng lại trước một cửa hàng bán thực phẩm thì thấy một người có hành vi lén lút ăn trộm tiền của người mua hàng gân đây. Bình liền hô to lên, tên trộm hoảng hốt chạy, Bình vừa hô vừa chỉ tay về hướng tên trộm. Khi nghe vậy mọi người đã cùng nhau đuổi và bắt được tên trộm, rồi đưa đến công an phường để giải quyết.

a) Hành vi của Bình có phải là bảo vệ lẽ phải không? Vì sao?

b) Nếu là Bình ở trường hợp này, em có hành động như Bình không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

a) Hành vi của Bình là bảo vệ lẽ phải.

Giải thích:

• Hành vi hô to lên và chỉ tay về hướng tên trộm giúp tạo ra sự chú ý và gây áp lực lên tên trộm, khiến hắn hoảng hốt và chạy trốn. Hành vi này đã ngăn chặn tên trộm khỏi việc ăn trộm tiền của người khác, bảo vệ tài sản và an toàn cho người mua hàng.

• Bình không chỉ hô to lên để cảnh báo mọi người, mà còn chỉ tay về hướng tên trộm giúp mọi người đuổi bắt và bắt giữ tên trộm. Hành vi này giúp công an hoặc cơ quan chức năng xử lý tội phạm và đưa ra hình phạt đúng đắn.

b) Nếu là Bình ở trường hợp này, em cũng nên có hành động tương tự như Bình vì hành vi của Bình thể hiện tính đúng đắn, công bằng và có ích cho xã hội. Nếu em gặp tình huống tương tự, hành động như Bình sẽ giúp duy trì một xã hội tốt đẹp, công bằng và an toàn.

13. Trong cuộc sống, bản thân em đã biết bảo vệ lẽ phải chưa? Hãy nêu một biểu hiện tôn trọng lẽ phải mà em đã làm.

Hướng dẫn trả lời:

Bản thân em đã biết bảo vệ lẽ phải.

Biểu hiện:

• Chấp hành nội quy nơi mình sống, làm việc và học tập.

• Phê phán những việc làm sai trái.

• Lắng nghe ý kiến của bạn phân tích, đánh giá ý kiến của bạn.

• Tôn trọng nội quy mà nhà trường đề ra.