Giải sách bài tập GDCD 8 cánh diều bài 8: Lập kế hoạch chi tiêu

1. Quan sát các hình ảnh dưới đây và cho biết bạn học sinh nào chi tiêu có kế hoạch. Em hãy làm rõ lợi ích của việc chi tiêu có kế hoạch được thể hiện trong mỗi hình ảnh đó.

Hướng dẫn trả lời:

• Tranh 1: Bạn học sinh đã biết chi tiêu có kế hoạch. Bạn biết tiết kiệm tiền bằng cách cho vào heo đất. => Lợi ích: Có tiền mua đồ dùng học tập cho năm học mới

• Tranh 2: Bạn nam chưa biết cách chi tiêu có kế hoạch. Bạn không biết tiết kiệm tiền, chi tiêu không suy nghĩ

• Tranh 3: Bạn học sinh đã biết chi tiêu có kế hoạch. Bạn biết cân nhắc, tính toán, suy nghĩ kĩ lưỡng trước khi mua món đồ. => Lợi ích: tiết kiệm được tiền

• Tranh 4: Bạn nữ đã biết chi tiêu có kế hoạch.

2. Em đồng tình với ý kiến nào dưới đây? 

A. Lập kế hoạch chi tiêu giúp chúng ta có thể cân đối các khoản thu và chỉ một cách khoa học, hợp lí. 

B. Khi lập kế hoạch chi tiêu hợp lí, chúng ta có thể tránh được các khoản chi tiêu không cần thiết.

C. Chỉ cần lập kế hoạch quản lí các khoản thu nhập, còn chi tiêu thì không cần thiết. 

D. Nếu lập kế hoạch chi tiêu hiệu quả thì có thể tăng khoan tiền tiết kiệm. 

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án: B. Khi lập kế hoạch chi tiêu hợp lí, chúng ta có thể tránh được các khoản chi tiêu không cần thiết.

3. Em hãy kể tên các bước lập kế hoạch chi tiêu và nêu nội dung của mỗi bước đó.

Hướng dẫn trả lời:

4. Em hãy nhận xét thói quen chi tiêu của các bạn trong mỗi trường hợp dưới đây và rút ra cách chi tiêu hợp lí cho bản thân. 

a. P có thói quen chi tiêu tùy hứng, thích đồ gì là mua ngay. 

b. Để kiểm soát chi tiêu, H thiết lập các nguyên tắc cho bản thân, nhờ đó tránh được các khoản chỉ không cần thiết. 

c. Trước khi mua hàng, T thưởng xác định nhu cầu sử dụng của bán thân để xem có cần thiết không và mua bao nhiêu là đủ. 

Hướng dẫn trả lời:

a. Thói quen chi tiêu tùy hứng của P không hợp lý vì nó dẫn đến việc lãng phí tiền bạc vào những món đồ không cần thiết hoặc không được suy nghĩ kỹ trước khi mua. => Bài học: 

• Xây dựng ngân sách và đặt ra mục tiêu chi tiêu cụ thể.

• Trước khi mua sắm, hãy tạo một danh sách những món đồ cần mua và tuân thủ nó.

• Tìm hiểu kỹ trước khi mua sản phẩm, so sánh giá cả và tính cần thiết của nó để đảm bảo mua hàng thông minh hơn.

b. Thói quen kiểm soát chi tiêu của H là một điều tích cực và hợp lý. Việc thiết lập các nguyên tắc giúp H tránh việc chi tiêu không cần thiết và duy trì sự cân bằng trong việc thưởng thức cuộc sống và quản lý tài chính. => Bài học:

• Xem xét và điều chỉnh các nguyên tắc chi tiêu để phù hợp với tình hình tài chính và mục tiêu cá nhân.

• Đánh giá lại các khoản chi tiêu thường xuyên và kiểm tra xem có cách nào tiết kiệm hơn.

c. Thói quen của T trong việc xác định nhu cầu sử dụng trước khi mua hàng là rất hợp lý và khôn ngoan. Bằng cách đánh giá cẩn thận nhu cầu thực sự trước khi mua, T đảm bảo mua đúng số lượng cần thiết và tránh lãng phí. => Bài học: 

• Tìm hiểu thêm về các sản phẩm để có cái nhìn rõ ràng hơn về tính cần thiết và hiệu quả của chúng.

• Xem xét mua sắm theo nguyên tắc "mua ít nhưng chất lượng", tập trung vào những món đồ chất lượng và có lợi ích lâu dài thay vì mua nhiều món đồ rẻ mà không sử dụng hết.

5. Em hãy liệt kê 5 việc làm thể hiện thói quen chi tiêu hợp lí và 5 việc làm thể hiện thói quen chi tiêu không hợp lí.

Hướng dẫn trả lời:

6. Bài học về cách ghi chép chỉ tiêu 

Một số người cảm thấy lập kế hoạch chi tiêu và rèn luyện thói quen chỉ tiêu hợp lí quả thực rất khó khăn vì chúng ta có rất nhiều thử cần đến tiền Nhưng nếu không học cách lập kế hoạch để quản lý thu, chỉ của bản thân thì cho dù kiếm được bao nhiêu tiền, chúng ta cũng không thể đạt được các mục tiêu tài chính trong tương lai. Đối với các em học sinh, nếu chi tiêu không hợp lí thì dù bố mẹ, người thân cho bao nhiêu tiền cũng khó có thể tiết kiệm. Không học cách chi tiêu, các em cũng không biết được đồng tiền bố mẹ, người thân làm ra vất vả như thế nào. Vì vậy, học cách chi tiêu và rèn luyện thói quen ghi chép chi tiêu là cần thiết với mỗi người. 

Chúng ta có thể ghi chép chi tiêu bằng số tay hoặc vở. Đây chính là cách ghi chép chi tiêu hằng ngày đơn giản nhất mà mỗi học sinh có thể thực hiện. Cuốn số chi tiêu được chia thành các cột ngày, hạng mục chỉ tiêu, số tiền chi dự tính, số tiền chỉ thực tế,... Mỗi học sinh cũng có thể tự ghi chép theo những cách phù hợp và dễ theo dõi nhất với bản thân. Từ nhật kí chỉ tiêu đó, các em có thể hiểu rõ thói quen chi tiêu của mình trong tháng, tổng kết xem minh đã tiêu bao nhiêu cho khoản nào và còn dư bao nhiêu. Các em hãy phân chia thu nhập của mình vào các hạng mục (nhu cầu thiết yếu, giai trí, tiết kiệm, cho đi,...) theo tỉ lệ phần trăm phù hợp, đối chiếu với thói quen chỉ tiêu để biết mình phân chia quá ít hay quả nhiều cho một khoản nào đó hay không. 

Đôi khi, số tiền thực chỉ của mỗi tháng sẽ thay đổi theo thời gian. Do đó, chúng ta cần phải theo dõi và đối chiếu số tiền dự tính và số tiền chỉ thực tế sau mỗi tháng để có cái nhìn chi tiết về cách chi tiêu trong một thời gian dài và có sự điều chỉnh hợp lí. 

a) Tử thông tin trên, em hãy cho biết ý nghĩa của việc ghi chép chi tiêu đối với việc rèn luyện thói quen chi tiêu hợp lí. 

b) Em hãy thiết kế một cuốn sổ tay ghi chép chi tiêu theo gợi ý trong thông tin trên và hướng dẫn cách sử dụng cuốn tay đó. 

Hướng dẫn trả lời:

a) Ý nghĩa của việc ghi chép chi tiêu đối với việc rèn luyện thói quen chi tiêu hợp lí:

• Nhận biết và kiểm soát chi tiêu: Ghi chép chi tiêu giúp bạn nhìn thấy rõ ràng các khoản tiêu dùng hàng ngày, hàng tuần và hàng tháng. Bằng cách ghi chép, bạn nhận ra được những mục tiêu tiêu thụ chưa cần thiết hoặc quá lớn, từ đó giúp bạn kiểm soát và giảm bớt những chi tiêu không cần thiết.

• Xây dựng thói quen tiết kiệm: Việc ghi chép giúp bạn thấy được số tiền còn lại sau mỗi lần chi tiêu, từ đó khích lệ bạn tiết kiệm hơn và cân nhắc trước khi chi tiêu. Điều này giúp xây dựng thói quen tiết kiệm dần dần.

• Quản lý tài chính cá nhân: Ghi chép chi tiêu giúp bạn biết rõ tình hình tài chính cá nhân, từ đó có thể quản lý một cách tự tin và hiệu quả. Bạn có thể thấy được các mục tiêu tài chính cần đạt được và điều chỉnh kế hoạch chi tiêu cho phù hợp.

• Phân tích và tối ưu hóa chi tiêu: Nhật kí chi tiêu cung cấp thông tin cụ thể về các loại chi tiêu và số tiền dành cho từng mục. Điều này giúp bạn phân tích và tối ưu hóa các khoản chi tiêu trong tương lai, chọn lựa những điều quan trọng hơn và loại bỏ những khoản không cần thiết.

• Hiểu rõ giá trị của tiền: Khi ghi chép chi tiêu, bạn sẽ nhận ra giá trị của tiền và công sức mà bạn đã bỏ ra để kiếm được số tiền đó. Điều này giúp bạn trân trọng và sử dụng tiền một cách có trách nhiệm hơn.

7. Bố mẹ cho H tiền để mua đồ dùng học tập và ăn sáng nhưng H mua quả vật và các đồ dùng không cần thiết. Vẫn chưa thoả mãn nhu cầu của mình, H còn hỏi vay tiền bạn thân là S để mua thêm những thứ đồ xa xỉ. 

a) Em hãy nhận xét thói quen chi tiêu của H. 

b) Nếu là bạn của H, em sẽ khuyên H như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

a) Nhận xét thói quen chi tiêu của H: Thói quen chi tiêu của H có vẻ không hợp lý và thiếu sự tỉnh táo. H đã được bố mẹ cho tiền để mua đồ dùng học tập và ăn sáng, nhưng lại sử dụng số tiền này để mua những thứ không cần thiết như quà vặt và các đồ dùng xa xỉ. Điều này cho thấy H có xu hướng tiêu tiền một cách không suy nghĩ. Việc hỏi vay tiền bạn thân để mua những thứ xa xỉ càng cho thấy H có thể đang rơi vào tình trạng lãng phí và không biết cách chi tiêu sao cho hợp lí.

b) Lời khuyên nếu là bạn của H:

Nếu em là bạn của H, em sẽ khuyên H hãy tạo một kế hoạch chi tiêu hợp lý để tận dụng tốt số tiền mà bố mẹ đã đưa. Phân chia số tiền đó thành các khoản tiêu dùng cụ thể cho từng mục đích như sách, đồ dùng học tập, thức ăn, và một khoản tiết kiệm nhỏ. Ngoài ra, H nên đánh giá một cách kỹ lưỡng trước khi mua bất cứ thứ gì, tự hỏi mình liệu nó có thực sự cần thiết và có mang lại giá trị thực cho cuộc sống hay không. Tránh tiêu tiền vào những thứ không mang lại lợi ích lâu dài.

8. X có thói quen mua hàng chỉ với mục đích được bạn bè để ý hoặc để thể hiện bản thân là người biết cách tiêu tiền. Bạn thân khuyên X không nên chỉ tiêu như vậy, nhưng X gạt đi và cho rằng chi tiêu là phải theo cảm xúc, chí cần mình thích và vui là được. 

a) Em hãy nhận xét cách sử dụng tiền của X. 

b) Nếu là bạn của X, em sẽ khuyên X như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

a) Cách sử dụng tiền của X là biểu hiện của chi tiêu không hợp lí. X đang sử dụng tiền một cách thiếu suy nghĩ, chỉ để thu hút sự chú ý từ bạn bè hoặc để thể hiện mình là người biết cách tiêu tiền. Thay vì tiết kiệm và đầu tư vào tương lai, X chỉ quan tâm đến việc thỏa mãn cảm xúc và tự thưởng cho bản thân, mua các sản phẩm đắt tiền và không cần thiết để thể hiện đẳng cấp. 

b) Nếu em là bạn của X, em sẽ khuyên X rằng việc chi tiêu chỉ để thu hút sự chú ý hoặc để thể hiện bản thân là người biết cách tiêu tiền không phải là cách sử dụng tiền hợp lí. Chúng ta cần cân nhắc và tiêu tiền vào những việc thực sự có ý nghĩa và cần thiết. Bạn hãy xem xét lại cách chi tiêu một cách thông minh và tỉnh táo hơn. Ngoài ra bạn nên lập ra kế hoạch chi tiêu cụ thể để có thể tiết kiệm và đầu tư cho tương lai.

9. Em hãy trả lời các câu hỏi liên quan đến kế hoạch chi tiêu của bản thân.

Hướng dẫn trả lời:

10. Có quan điểm cho rằng, không quan trọng thu nhập bao nhiêu, số tiền bạn có thể “giữ lại" mới quyết định khả năng giàu có và thành công của bạn. 

Em đồng tình hay không đồng tình với quan điểm trên? Vì sao? 

Hướng dẫn trả lời:

Em đồng tình. Không phải chỉ có thu nhập cao mới làm cho bạn giàu có và thành công, mà cách bạn quản lý và sử dụng tiền cũng quan trọng không kém. Khả năng tiết kiệm, đầu tư thông minh và tạo lập kế hoạch tài chính dễ dàng giúp bạn xây dựng sự giàu có và thành công dài lâu. Dù thu nhập của bạn nhỏ hay lớn, nếu bạn có thói quen tiết kiệm và đầu tư cho tương lai, thì vẫn có thể tích lũy được tài sản và xây dựng cơ hội kinh doanh hoặc đầu tư dẫn đến thành công lâu dài.

11. Em hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ dưới đây gắn với sự cần thiết của việc lập kế hoạch chi tiêu và tạo thói quen chi tiêu hợp lí. 

A. Khéo ăn thì no, khéo co thì ẩm. 

B. Ăn phải dành, có phải kiệm.

C. Làm khi lành, để dành khi đau. 

Hướng dẫn trả lời:

A. Khéo ăn thì no, khéo co thì ẩm.

=> Ý nghĩa: Câu tục ngữ này nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc biết cân đối, điều chỉnh và quản lý chi tiêu một cách khôn ngoan. "Khéo ăn" ở đây đề cập đến khả năng tiêu tiền một cách thông minh, biết sử dụng tiền một cách hiệu quả để đáp ứng nhu cầu cơ bản và đảm bảo đủ thực phẩm để no bụng. "Khéo co" đề cập đến khả năng tiết kiệm, dành dụm và tạo ra một quỹ tiết kiệm để đối phó với những khó khăn hay thời gian khó khăn trong tương lai.

B. Ăn phải dành, có phải kiệm.

=> Ý nghĩa: Câu tục ngữ này nhấn mạnh vào việc quản lý chi tiêu có trách nhiệm và cân nhắc. "Ăn phải dành" đề cập đến việc sử dụng tiền một cách tiết chế và không tiêu xài quá mức, để có thể tiết kiệm và tích lũy tài sản. "Có phải kiệm" thể hiện tầm quan trọng của việc tích lũy và tiết kiệm tiền để có thể đối phó với những tình huống khó khăn, đồng thời tạo ra cơ hội phát triển trong tương lai.

C. Làm khi lành, để dành khi đau.

=> Ý nghĩa: Câu tục ngữ này nhấn mạnh vào việc lập kế hoạch và chuẩn bị cho tương lai. "Làm khi lành" ám chỉ việc tận dụng cơ hội hiện tại và làm việc khi có đủ tài lực và điều kiện thuận lợi. "Để dành khi đau" thể hiện việc tiết kiệm và tích lũy tiền dự phòng để đối phó với những khó khăn, khẩn cấp trong tương lai.

12. Em hãy sử dụng Excel để lập bảng ghi chép nhật kí chi tiêu hằng ngày và giới thiệu với các bạn trong lớp cách sử dụng. 

13. Em hãy viết một bài ngắn để hướng dẫn cách lập kế hoạch chi tiêu và tạo thói quen chi tiêu hợp lí.

Hướng dẫn trả lời:

Việc lập kế hoạch chi tiêu và tạo thói quen chi tiêu hợp lí là điều quan trọng giúp chúng ta quản lý tài chính hiệu quả, đảm bảo sự ổn định và tiết kiệm cho tương lai. Dưới đây là hướng dẫn cách lập kế hoạch chi tiêu và tạo thói quen chi tiêu hợp lí:

• Xác định mục tiêu và ưu tiên: Hãy xác định rõ mục tiêu tài chính của bạn, chẳng hạn như tiết kiệm để mua nhà, đi du lịch, hoặc học tập. Đặt ưu tiên cho các mục tiêu quan trọng nhất.

• Lập ngân sách hàng tháng: Tính toán tổng thu nhập hàng tháng và phân chia số tiền một cách hợp lý cho các khoản tiết kiệm, chi tiêu cần thiết và giải trí. 

• Ghi chép và theo dõi: Hãy ghi chép tất cả các khoản chi tiêu hàng ngày để theo dõi việc tiêu tiền của mình. Điều này giúp bạn nhận ra những vấn đề trong thói quen chi tiêu và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết.

• Hạn chế chi tiêu vô ích: Hãy xem xét và cân nhắc trước khi mua những món đồ không cần thiết. Hạn chế mua sắm theo cảm xúc và tập trung vào việc mua sắm những vật dụng thật sự cần thiết.

• Tìm kiếm cách tiết kiệm: Hãy tìm kiếm các cách tiết kiệm trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như nấu ăn tại nhà, sử dụng ưu đãi, giảm giá hoặc thay vì mua mới, bạn có thể mua hàng secondhand.

Như vậy, bằng cách lập kế hoạch chi tiêu và tạo thói quen chi tiêu hợp lý, chúng ta có thể quản lý tài chính tốt hơn, tiết kiệm cho tương lai và đạt được những mục tiêu tài chính quan trọng trong cuộc sống.