Ôn tập kiến thức ngữ văn 6 cánh diều bài 1: Thạch Sanh

[toc:ul]

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Thể loại: 

- Truyện cổ tích: là loại truyện dân gian, thường có yếu tố hoang đường, kì ảo, kể về cuộc đời của một sổ kiểu nhân vật như: nhân vật có tài năng kì lạ, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh, nhân vật bất hạnh, nhân vật ngốc nghếch, người mang lốt vật,... nhằm thể hiện ước mơ, niêm tin của nhân dân vê chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu,...

- Truyện Thạch Sanh thuộc truyện cổ tích kể về người dũng sĩ tài năng dũng cảm.

2. Đọc- kể tóm tắt

- Nhận vật:

+  Nhân vật chính: Thạch Sanh

+ Nhân vật phụ: Mẹ con Lí Thông, vua, công chúa…

- Ngôi kể: ngôi thứ ba 

- PTBĐ: tự sự

3. Bố cục: 4 phần

- Đoạn 1: Từ đầu => mọi phép thần thông: Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh. 

- Đoạn 2: Tiếp => Hoá kiếp thành bọ hung: Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

- Đoạn 3: Phần còn lại: Hạnh phúc đến với Thạch Sanh.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Nhân vật Thạch Sanh

a. Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh

Sinh ra trong một gia đình nghèo, sống bằng nghề kiếm củi.

- Là Thái Tử do Ngọc Hoàng sai xuống đầu thai.

- Mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ...

- Được thần dạy võ nghệ và phép thần thông.

=> Chi tiết tưởng tượng kì ảo thể hiện quan niệm của nhân dân về người dũng sĩ tài năng với vẻ đẹp kỳ lạ, lớn lao, phi thường nhưng cũng rất gần gũi với nhân dân, có nguồn gốc từ nhân dân lao động.

b. Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh

- Thạch Sanh đã trải qua 4 thử thách : 

Những thử thách

Chiến công của Thạch Sanh

- Thạch Sanh bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu thờ để thế mạng.

Thạch Sanh giết chết chằn tinh

- Thạch Sanh xuống hang diệt đại bàng cứu công chúa, bị Lý Thông lừa lấp cửa hang

Thạch Sanh cứu thái tử con vua Thủy tề và được vua Thủy tề tặng cây đàn thần.

- Hồn chằn tinh và đại bàng bày mưu báo thù, Thạch Sanh bị bắt hạ ngục.

Tiếng đàn của Thạch sanh chữa khỏi bệnh cho công chúa, Thạch Sanh được giải oan và kết hôn cùng công chúa.

- Hoàng tử 18 nước chư hầu kéo quân sang đánh.

Thạch Sanh gảy đàn, quân 18 nước chư hầu xin hàng.

=> Qua các thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ nhiều phẩm chất đáng quý: 

+ Thật thà chất phác, 

+ Dũng cảm, tài giỏi, 

+ Nhân ái, yêu hoà bình. 

2. Nhân vật Lí Thông

Tính cách của Lí Thông bộc lộ qua các hành động :

- Gian trá, xảo quyệt

- Tàn nhẫn, vô lương tâm: 

- Tiểu nhân, bạc nhược, thấp hèn

3. Ý nghĩa của một số chi tiết thân kì

- Tiếng đàn ... là đại diện cho công lý, thể hiện ước mơ về lẽ công bằng trong xã hội và tinh thần yêu hoà bình của nhân dân ta.

- Niêu cơm dù nhỏ nhưng ăn mãi không hết thể hiện ước mơ về một cuộc sống no ấm, tượng trưng cho tấm lòng nhân ái, tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.

=> Các chi tiết tưởng tượng kì ảo mang lại cho truyện màu sắc thần kì, đồng thời thể hiện sự tư tưởng của nhân dân : những người hiền lành, lương thiện sẽ luôn nhận được sự giúp đỡ.

4. Kết thúc truyện

- Thạch Sanh cưới công chúa, lên làm vua.

- Mẹ con Lí Thông bị sét đánh chết

=> Kết thúc có hậu thể hiện ước mơ công lý xã hội (ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác) và ước mơ của nhân dân về sự đổi đời 

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung – Ý nghĩa:

* Nội dung: Thạch Sanh là truyện cổ tích về người dũng sĩ diệt chằn tinh, đại bàng cứu người... 

- Ý nghĩa: Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về công lý xã hội, sự chiến thắng cuối cùng của những con người chính nghĩa lương thiện.  

2. Nghệ thuật

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo

- Khéo kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi sự thực lịch sử với những yếu tố hoang đường)