Giải lịch sử 8 bài 29: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội ở Việt Nam

Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp:

• Về nông nghiệp :
• Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.
• Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
• Về công nghiệp :
• Tập trung khai thác mỏ than và kim loại.
• Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ .
• Về giao thông vận tải :  tăng cường xây dựng hệ thống giao thông.
• Về thương nghiệp :
• Nắm độc quyền thị trường.
• Đánh thuế nặng các mặt hàng, đặc biệt là muối, rượu và thuốc phiện.
• Về tài chính: Đánh thuế nặng, đặt thêm thuế mới để tăng ngân sách.

=>Chính sách trên của Pháp nhằm mục đích vơ vét sức người, sức của ở Việt Nam, đáp ứng nhu cầu của chính quốc.

Theo em, chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp không phải để “khai hóa văn minh” cho người Việt Nam vì ý đồ của Pháp trong chính sách văn hóa, giáo dục là:

• Tạo ra một lớp người chỉ biết phục tùng.
• Kìm hãm nhân dân ta trong vùng ngu dốt để dễ bề cai trị.
• Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt.

Những thay đổi của giai cấp địa chủ phong kiến và nông dân dưới thời Pháp thuộc là:

• Địa chủ phong kiến:
• Đầu hàng, làm tay sai cho thực dân Pháp, số lượng ngày càng tăng thêm.
• Địa vị kinh tế được tăng cường, nắm trong tay nhiều ruộng đất, nắm chính quyền ở các địa phương.
• Một bộ phận cấu kết với đế quốc để áp  bức, bóc lột nhân dân. Một số địa chủ vừa và nhỏ có tinh thần yêu nước.
• Nông dân:
• Chiếm số lượng đông đảo, bị tước đoạt ruộng đất, bị bần cùng hóa, bị phá sản, có người phải bỏ làng đi làm thuê.
• Có tinh thần yêu nước và hăng hái tham gia cuộc đấu tranh chống đế quốc, phong kiến.

Thái độ của từng giai cấp, tầng lớp đối với cách mạng giải phóng dân tộc:

• Tầng lớp tư sản: Họ bị chính quyền thực dân kìm hãm, tư bản Pháp chèn ép buôn bán. Tiềm lực kinh tế họ yếu ớt, họ chỉ muốn có điều kiện làm ăn buôn bán, chưa có ý thức tham gia vào phong trào cách mạng giải phóng dân tộc.
• Tầng lớp tiểu tư sản: Là các chủ xưởng nhỏ và viên chức cấp thấp. Họ có ý thức dân tộc nên tích cực tham gia vào cuộc vận động cứu nước đầu thế kỉ XX.
• Tầng lớp công nhân: Họ bị thực dân phong kiến và tư bản bóc lột nên sớm có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ chống lại bọn địa chủ, đòi cải thiện điều kiện làm việc, tăng lương, giảm giờ làm.

Các nhà yêu nước Việt Nam thời bấy giờ muốn noi theo con đường cứu nước của Nhật vì Nhật Bản lúc bấy giờ là một nước ở Châu Á, có điều kiện tự nhiên và xã hội gần giống Việt Nam. Đầu thế kỉ XX, Nhật Bản nhờ có duy tân và con đường tư bản chủ nghĩa mà trở nên giàu mạnh nên đã kích thích nhiều người yêu nước Việt Nam muốn đi theo con đường của họ.

Những chính sách mà thực dân Pháp thi hành ởViệt Nam về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục:

• Về chính trị: Pháp xây dựng bộ máy nhà nước chặt chẽ từ trung ương đến địa phương và đều do Pháp chi phối.
• Về kinh tế:
• Nông nghiệp : Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. Bóc lột nông dân theo kiểu phát canh thu tô.
• Công nghiệp : Tập trung khai thác mỏ than và kim loại. Sản xuất xi măng, gạch, ngói, điện, nước, chế biến gỗ .
• Giao thông vận tải :  tăng cường xây dựng hệ thống giao thông.
• Về thương nghiệp : Nắm độc quyền thị trường. Đánh thuế nặng các mặt hàng, đặc biệt là muối, rượu và thuốc phiện.
• Tài chính: Đánh thuế nặng, đặt thêm thuế mới để tăng ngân sách.
• Về văn hóa – giáo dục:
• Giai đoạn đầu : vẫn duy trì nền giáo dục Hán học.
• Năm 1905 : Hệ thống giáo dục gồm 3 bậc học : Ấu học, Tiểu học và Trung học. Mở thêm trường, tăng thêm tiếng Pháp.
• Năm 1907: Mở trường Đại học Đông Dương để đào tạo người bản xứ phục vụ việc cai trị.

Những chính sách khai thác thuộc địa đã có những tác động đến kinh tế, xã hội ở Viêt Nam. Cụ thể đó là:

• Về kinh tế: Cuộc khai thác thuộc địa của Pháp đã làm cho nền kinh tế cũ bị phá vỡ, xuất hiện nền kinh tế tự cung tự cấp, đưa nền kinh tế nước ta bước sang một giai đoạn phát triển khác. Tuy nhiên, cũng chính cuộc khai thác thuộc địa đã làm cho tài nguyên thiên nhiên bị khai thác, cuộc sống người dân vẫn cực khổ…
• Về xã hội: Cuộc khai thác thuộc địa của Pháp đã làm cho các giai cấp cũ không ngừng  bị phân hóa, xã hội Việt Nam đã xuất hiện thêm những giai cấp, tầng lớp mới.