[toc:ul]
Nước ta bị bọn thực dân phương Bắc đô hộ nghìn năm. Do đó, đây là thời kì đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra quyết liệt, liên tục và bền bỉ. Đó là cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40), Bà Triệu (năm 248), Lí Bí (năm 542), Lý Tự Kiên, Đinh Kiến (năm 687), Mai Thúc Loan (năm 722), Phùng Hưng (năm 766), ..
Năm 938, Ngô Quyền chiến thắng oanh liệt quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, mở ra kỉ nghỉ nguyên mới, đưa nước ta bước vào thời kì độc lập, xây dựng và bảo vệ quốc gia phong kiến độc lập.
Yêu nước gắn liền với thương dân vì dân là nguồn gốc của sức mạnh, là cuội nguồn của thành công.
Người xưa có câu “ thuyền chở là dân và thuyền lật cũng là dân”. Chính tinh thần đoàn kết, yêu thương, tương trợ lẫn nhau tạo ra sức mạnh để đánh tan quân xâm lược, để bảo vệ và xây dựng đất nước ngày càng phát triển.
Do đó, có dân mới có nước mà muốn có nước thì hãy thương dân để dân tạo nên sức mạnh bảo vệ nước.
Một vài biểu hiện của lòng yêu nước trong chiến đấu chống ngoại xâm của nhân dân ta:
Lòng yêu nước bắt nguồn từ những tình cảm đơn giản, trong một không gian nhỏ hẹp như: Tình yêu gia đình, yêu quê hương nơi chôn nhau cắt rốn, nơi mình sinh sống gắn bó (Đó là những tình cảm gắn với địa phương).
Từ khi hình thành quốc gia dân tộc Việt: Văn Lang -Âu Lạc những tình cảm gắn bó mang tính địa phương phát triển thành tình cảm rộng lớn-lòng yêu nước.
Ở thời kỳ Bắc thuộc lòng yêu nước biểu hiện rõ nét hơn. Tình yêu nước thể hiện qua ý thức bảo vệ những di sản văn hóa của dân tộc. Lòng tự hào về những chiến công, tôn kính các vị anh hùng chống đô hộ (Lập đền thờ ở nhiều nơi).
=> Lòng yêu nước được nâng cao và khắc sâu hơn để từ đó hình thành truyền thống yêu nước Việt Nam.
Nét mới trong truyền thống yêu nước của dân tộc ta là:
Những câu ca dao về truyền thống yêu nước của dân tộc ta:
“ Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”
Dù em con bế con bồng
Thi đua yêu nước vẫn không lơ là
“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”
Ai qua Nông Cống tỉnh Thanh
Dừng chân nhớ Triệu Thị Trinh anh hùng.
Ai về Hậu Lộc, Phú Điền,
Nơi đây Bà Triệu trận tiền xung phong
Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mồng mười tháng ba
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm.
Đất trời Nam Bộ mênh mông
Người không khuất phục, cây không úa sầu.
Đường vô xứ Huế quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ.
Đặc trưng cơ bản của truyền thống yêu nước Việt Nam thời phong kiến là chống ngoại xâm bảo vệ độc lập dân tộc là bởi vì:
Việt Nam là dân tộc phải trải qua nhiều cuộc chiến tranh chống xâm lược hay đấu tranh giành lại độc lập nhất trên thế giới.
Trong chiến đấu bảo vệ đất nước, bảo vệ độc lập, ý thức, tình cảm của người Việt trở nên trong sáng, chân thành và cao thượng hơn cả.
Cũng chính vì lẽ đó mà Hồ Chí Minh đã nói: “…Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần yêu nước lại sôi nổi, nó kết thành môt làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước”.