Giải chi tiết chuyên đề công nghệ chăn nuôi 11 KNTT mới bài 3 Một số ứng dụng phổ biến của công nghệ sinh học trong nhân giống vật nuôi

MỞ ĐẦU

Những kĩ thuật nào của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong nhân giống vật nuôi? Con người đã và đang ứng dụng công nghệ cấy truyền phôi trong chăn nuôi nhằm mục đích gì?

Hướng dẫn trả lời:

Những kĩ thuật của công nghệ sinh học đang được ứng dụng trong nhân giống vật nuôi là: thụ tinh nhân tạo; bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi; cấy truyền phôi;...

Con người đã và đang ứng dụng công nghệ cấy truyền phôi trong chăn nuôi nhằm mục đích: tạo ra nhiều phôi giống hệt nhau về mặt di truyền.

I. THỤ TINH NHÂN TẠO

Câu hỏi: Quan sát Hình 3.1 và trình bày các bước thụ tinh nhân tạo ở lợn.

Hình 3.1. Sơ đồ các bước thụ tinh nhân tạo ở lợn

Hướng dẫn trả lời:

Các bước thụ tinh nhân tạo ở lợn là:

Bước 1: Khai thác tinh từ lợn đực cho tinh.

Bước 2: Đánh giá chất lượng tinh dịch.

Bước 3: Đông lạnh tinh trùng hoặc bảo quản tinh ngắn ngày.

Bước 4: Tiến hành thụ tinh nhân tạo trên lợn nái nhận tinh.

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm ứng dụng của thụ tinh nhân tạo trong nhân giống vật nuôi.

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh tham khảo thông tin ở link sau:

• https://baothanhhoa.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hieu-qua-ung-dung-thu-tinh-nhan-tao-trong-chan-nuoi/88321.htm

II. BẢO QUẢN LẠNH TINH TRÙNG, TRỨNG, PHÔI

Câu hỏi: Em hãy quan sát Hình 3.2 và mô tả các bước cơ bản của kĩ thuật đông lạnh tinh trùng lợn.

Hình 3.2. Các bước cơ bản bảo quản tinh trùng lợn trong nitrogen lỏng

Hướng dẫn trả lời:

Mô tả các bước cơ bản của kĩ thuật đông lạnh tinh trùng lợn: 

Bước 1: Thu nhận tinh dịch ở lợn.

Bước 2: Kiểm tra chất lượng tinh dịch ở lợn.

Bước 3: Cho tinh dịch cùng môi trường bảo quản vào dụng cụ chứa.

Bước 4: Hạ nhiệt độ.

Bước 5: Đưa dụng cụ chứa tinh dịch vào bình chứa nitrogen lỏng ở -196oC.

Bước 6: Bảo quản (bổ sung nitrogen lỏng định kì).

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm các công nghệ đông lạnh tinh trùng, trứng và phôi.

Hướng dẫn trả lời:

Học sinh tham khảo thông tin ở link sau:

• https://viethow.com/tao-phoi-bo-tu-tiem-tinh-trung-vao-trung/
• https://text.xemtailieu.net/tai-lieu/san-xuat-phoi-bo-bang-thu-tinh-ong-nghiem-theo-phuong-phap-imai-800933.html

III. KĨ THUẬT PHÂN CẮT KẾT HỢP CẤY TRUYỀN PHÔI

Câu hỏi: Quan sát Hình 3.5 và mô tả các bước trong quy trình phân cắt kết hợp cấy truyền phôi ở bò sữa.

Hình 3.5. Sơ đồ phân cắt kết hợp cấy truyền phôi ở bò sữa

Hướng dẫn trả lời:

Mô tả các bước trong quy trình phân cắt kết hợp cấy truyền phôi ở bò sữa:

Bước 1: Thu nhận phôi từ bò mẹ cho phôi.

Bước 2: Phân cắt phôi.

Bước 3: Nuôi phôi.

Bước 4: Đưa các phôi vào các bò mẹ nhận phôi.

Bước 5: Các bê con được sinh ra mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi

Kết nối năng lực

Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu thêm về ứng dụng công nghệ cấy truyền phôi trong nhân giống vật nuôi.

Hướng dẫn trả lời:

Ứng dụng công nghệ cấy truyền phôi trong nhân giống vật nuôi:

Mục đích của cấy truyền phôi ở động vật:

• Tạo nhiều con giống có phẩm chất giống nhau từ một hợp tử ban đầu.
• Dùng để nhân giống đối với loài thú quý hiếm, vật nuôi sinh sản chậm.

Quy trình cấy truyền phôi động vật:

Bước 1: Tách lấy phôi từ động vật cho phôi.

Bước 2: Sử dụng các biện pháp để tác động vào phôi đó trước khi chuyển vào cơ thể nhận.

Bước 3: Cấy phôi đã chịu tác động ở bước 2 vào tử cung của các động vật nhận phôi để các động vật này mang thai và sinh con.

Ví dụ: Trình tự các công đoạn của công nghệ cấy truyền phôi bò gồm 11 bước:

Bước 1. Chọn bò cho phôi.

Bước 2. Chọn bò nhận phôi.

Bước 3. Gây động dục đồng loạt.

Bước 4. Gây rụng trứng nhiều của bò cho phôi.

Bước 5. Bò nhận phôi động dục.

Bước 6. Phối giống bò cho phôi với giống đực tốt.

Bước 7. Thu hoạch phôi.

Bước 8. Cấy phôi cho bò nhận.

Bước 9. Bò cho phôi trở lại bình thường chờ chu kì sinh sản tiếp theo.

Bước 10. Bò nhận phôi có chửa.

Bước 11. Đàn con mang tiềm năng di truyền tốt của bò cho phôi.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Trình bày ý nghĩa của thụ tinh nhân tạo, bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi trong nhân giống vật nuôi. Cho ví dụ minh họa.

Hướng dẫn trả lời:

Ý nghĩa của thụ tinh nhân tạo trong nhân giống vật nuôi:

• Giúp con cái mang thai mà không cần giao phối với con đực.
• Khai thác tối đa sức sản xuất tinh trùng của con đực.

Ý nghĩa của bảo quản lạnh tinh trùng, trứng, phôi trong nhân giống vật nuôi:

• Giúp bảo quản trứng, phôi trong thời gian dài.
• Giúp bảo tồn các giống vật nuôi quý hiếm, đồng thời giúp cho quá trình vận chuyển được thuận tiện hơn.

Ví dụ minh họa: Tham khảo một số ví dụ ở link dưới đây:

• https://bienbacgroup.com/kho-lanh-bao-quan-tinh-trung-lon/
• https://cokovietnam.vn/thu-tinh-nhan-tao-o-heo-cach-bao-quan-tinh-trung-heo-tai-nha/

Câu 2: Trình bày ý nghĩa của kĩ thuật phân cắt kết hợp cấy truyền phôi trong nhân giống vật nuôi.

Hướng dẫn trả lời:

• Ý nghĩa của kĩ thuật phân cắt kết hợp cấy truyền phôi trong nhân giống vật nuôi: nhằm phổ biến di truyền con cái tốt trong quần thể, làm tăng số lượng đời con sinh ra của con cái.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy trình bày một số thành tựu về ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống vật nuôi tại Việt Nam.

Hướng dẫn trả lời:

Một số thành tựu về ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống vật nuôi tại Việt Nam:

• Nâng cao năng suất cho hoạt động sản xuất chăn nuôi.
• Tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị, tiết kiệm chi phí cho người nông dân, góp phần đem lại sự ổn định và bền vững của ngành chăn nuôi trong bối cảnh hội nhập kinh tế. 
• Ứng dụng công nghệ sinh học để tạo ra những giống vật nuôi có tính trạng mong muốn như siêu nạc, nhiều sữa,... bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, bảo quản đông lạnh tinh trùngm trứng, phôi,...

Ví dụ như: vịt siêu trứng, vịt siêu thịt, … giúp sản phẩm có giá trị cao về mặt dinh dưỡng và kinh tế.