Soạn mới giáo án Sinh học 10 Cánh diều bài 11: Tổng hợp và phân giải các chất trong tế bào

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

●       Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm tổng hợp các chất trong tế bào

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm (mỗi nhóm 4 – 5 HS), yêu cầu các nhóm đọc thông tin và quan sát hình ảnh SGK tr.67 để tìm hiểu về khái niệm tổng hợp các chất trong tế bào.

- GV đặt câu hỏi thảo luận cho HS:

+ Nêu khái niệm tổng hợp các chất trong tế bào. Lấy ví dụ minh họa (tổng hợp protein, lipid, carbohydrate,…)

+ Có phải tất cả các sinh vật đều thực hiện được hai giai đoạn tổng hợp không? Lấy ví dụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghiên cứu thông tin SGK, thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi của GV.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm trả lời câu hỏi.

- Các nhóm còn lại nhận xét, đóng góp ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức và chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.

●       Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu quá trình quang tổng hợp

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu các nhóm đọc thông tin và quan sát các hình ảnh minh họa mục I.1 (SGK tr.68 – 70) để tìm hiểu về quá trình quang tổng hợp.

- GV cho HS xem video về quá trình quang tổng hợp và yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập số 1 (Phiếu học tập ở phần Hồ sơ học tập).

* Link video:

http://www.youtube.com/watch?v=3pD68uxRLkM

- GV phát cho mỗi nhóm một tờ giấy A0, sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn để hướng dẫn các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghiên cứu thông tin SGK, mỗi HS trong nhóm làm việc cá nhân, viết câu trả lời của mình lên một góc của tờ giấy, sau đó cả nhóm tổng hợp các đáp án, ghi vào phiếu học tập.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV yêu cầu các nhóm trao đổi phiếu học tập, nhận xét, đánh giá lẫn nhau.

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận trước lớp.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức và chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.

●       Nhiệm vụ 3: Hóa tổng hợp và quang khử

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 2 nhóm lớn, mỗi nhóm lớn lại chia thành các nhóm nhỏ hơn để thảo luận:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về hóa tổng hợp

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về quang khử

- GV yêu cầu các nhóm đọc thông tin mục I.2 (SGK tr.70 - 71) để tìm hiểu về quá trình hóa tổng hợp và quang khử.

- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm:

* Nhóm 1:

1. Nêu khái niệm hóa tổng hợp. Trình bày quá trình tổng hợp các chất song song với tích lũy năng lượng. Nêu vai trò của hóa tổng hợp.

2. So sánh quang tổng hợp và hóa tổng hợp theo bảng sau:

* Nhóm 2:

1. Nêu khái niệm quang khử. Trình bày quá trình quang khử song song với tích lũy năng lượng. Nêu vai trò của quang khử.

2. So sánh quang khử và quang tổng hợp theo bảng sau:

- Hết thời gian thảo luận, GV yêu cầu các nhóm nhỏ trong nhóm lớn 1 trao đổi sản phẩm với các nhóm thuộc nhóm lớn 2. Các nhóm nhận xét, góp ý, đặt câu hỏi để cùng hiểu được cả hai nội dung.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiến hành chia nhóm thảo luận, tìm hiểu thông tin SGK và thực hiện các nhiệm vụ học tập.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV yêu cầu các nhóm trao đổi phiếu thảo luận để cùng hiểu được cả hai nội dung.

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận trước lớp.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức và chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.

●       Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về tổng hợp các phân tử lớn trong tế bào

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động cặp đôi, đọc thông tin mục II.3 và quan sát hình 11.6 (SGK tr.70 – 71) và thảo luận về các câu hỏi:

+ Các phân tử lớn trong tế bào (protein, lipid, tinh bột,…) được tổng hợp như thế nào.

+ Các phân tử lớn trong tế bào được tổng hợp có vai trò gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm đôi tìm hiểu thông tin SGK, trao đổi và trả lời các câu hỏi của GV.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số HS trình bày câu trả lời.

- Những HS còn lại nhận xét, đóng góp ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức và chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.

I. Tổng hợp các chất và tích lũy năng lượng trong tế bào

- Tổng hợp các chất trong tế bào là quá trình chuyển hoá những chất đơn giản thành những chất phức tạp diễn ra trong tế bào với sự xúc tác của enzyme => Hình thành các chất để xây dựng tế bào, tích lũy năng lượng.

- Chia thành 2 giai đoạn:

+ Giai đoạn 1: các quá trình quang tổng hợp, hóa tổng hợp, quang khử.

+ Giai đoạn 2: quá trình tổng hợp các chất hữu cơ.

1. Quang tổng hợp

- Là quá trình tế bào sử dụng năng lượng ánh sáng (NLAS) để tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ.

- Vai trò: chuyển năng lượng ánh sáng thành năng lượng hoá học tích luỹ trong hợp chất hữu cơ (C₆H₁₂O₆) và giải phóng O₂ vào khí quyển.

- Trong sinh giới: thực vật, tảo và một số vi khuẩn có khả năng quang tổng hợp.

- Quá trình quang tổng hợp ở thực vật và tảo diễn ra ở lục lạp và được chia thành hai pha: pha phụ thuộc ánh sáng (pha sáng) và pha không phụ thuộc ánh sáng (chu trình Calvin).

2. Hoá tổng hợp và quang khử

- Hóa tổng hợp là quá trình tế bào chuyển năng lượng từ các phản ứng oxi hoá - khử thành năng lượng tích luỹ trong các hợp chất hữu cơ.

- Quang khử là quá trình quang tổng hợp ở vi khuẩn nhờ các sắc tố quang hợp nằm - trên màng tế bào.

- Quang khử khác với quang hợp, quá trình cố định CO, trong trường hợp này thường được thực hiện trong điều kiện không có oxygen.