Hướng dẫn giải nhanh hoá học 11 CTST bài 11: Cấu tạo hoá học hợp chất hữu cơ

KHỞI ĐỘNG

Ngay từ khi hóa học hữu cơ mới ra đời, các nhà khoa học đã nỗ lực nghiên cứu vấn đề thứ tự và cách thức liên kết của các nguyên tử trong phân tử, người ta gọi đó là cấu tạo hóa học. Cấu tạo hóa học của hợp chất hữu cơ được biểu diễn như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa hai nguyên tử và các nguyên tử liên kết theo đúng hóa trị của chúng.

1. THUYẾT CẤU TẠO HOÁ HỌC

Bài 1: So sánh cấu tạo hóa học của ethanol và dimethyl ether. Nhận xét về một số tính chất cơ bản của hai chất này dựa vào dữ liệu đã cung cấp trong ví dụ 1

Hướng dẫn trả lời:

Giống nhau:về thành phần phân tử nhưng

Khác nhau: - về cấu tạo hóa học

- Tính chất cơ bản .

Bài 2: Hãy cho biết dạng mạch carbon tương ứng với các chất có trong hình 11.1

Hướng dẫn trả lời:

Mạch carbon tương ứng với các chất có trong hình 11.1 lần lượt là: Mạch thẳng, mạch nhánh, mạch vòng, mạch vòng.

Bài 3: Quan sát bảng 11.1 so sánh thành phần phân tử cấu tạo tạo hóa học và tính chất của các chất sau

a) CH₄ và CCl₄

b) CH₃Cl và CHCl₃

c) CH₃OH, CH₃CH₂OH và CH₃OCH₃

Hướng dẫn trả lời:

a) và b) :  khác nhau về thành phần phân tử,cấu tạo hóa học và tính chất

c) CH₃OH, CH₃CH₂OH khác nhau về thành phần phân tử, tương tự nhau cấu tạo hóa học và tính chất.

CH₃OCH₃và CH₃OH, CH₃CH₂OH khác về thành phần phân tử, cấu tạo hóa học và tính chất.

Bài 4: Cho biết ý nghĩa công thức phân tử và công thức cấu tạo

Hướng dẫn trả lời:

Cho biết số lượng mỗi nguyên tố trong phân tử.

Khác nhau:

Bài 5: Công thức cấu tạo đầy đủ và công thức cấu tạo thu gọn khác nhau điểm gì?

Hướng dẫn trả lời:

CTCT thu gọn không biểu diễn liên kết đơn giữa nguyên tử Hydrogen và các nguyên tử khác.

CTCT đầy đủ, biểu diễn liên kết đơn giữa  nguyên tử Hydrogen và các nguyên tử khác.

Bài 6: Viết công thức khung phân tử của hợp chất hữu cơ sau

Hướng dẫn trả lời:

Công thức cấu tạo đầy đủ	Công thức khung phân tử

Bài 7: Viết công thức cấu tạo đầy đủ của những hợp chất hữu cơ sau

CH₂Br - CH₂Br

CH₂ = CH₂

(CH₃)₂CHOH

HCH=O

Hướng dẫn trả lời:

2. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN

Bài 1: Nhận xét đặc điểm cấu tạo (thành phần nguyên tử, số lượng nguyên tử của các nguyên tố, liên kết đơn, liên kết bội, nhóm chức) của các hợp chất hữu cơ trong hai nhóm chất ở ví dụ 3: nhóm 1(A, B, C) và nhóm 2 (X, Y, Z)

Hướng dẫn trả lời:

Nhóm 1: thành phần nguyên tố của chất A ít hơn chất B một nhóm CH₂, chất B ít hơn sơn chất C một nhóm CH₂

3 chất đều chỉ chứa liên kết đơn

Nhóm 2: chất X ít hơn chất Y một nhóm CH₂, chất Y ít hơn chất Z một nhóm CH₂

cả ba chất đều chỉ chứa liên kết đơn và có nhóm chức -OH

Bài 2: Hãy cho biết các chất: CH₂ = CH₂ , CH₂= CH - CH₃, CH₂ = CH - CH₂ - CH₃ có thuộc cùng dãy đồng đẳng không. Giải thích

Hướng dẫn trả lời:

Các chất trên có thuộc cùng dãy đồng đẳng vì đều chứa 1 liên kết đôi C = C,

Bài 3: Hãy nhóm các chất hữu cơ theo đồng phân cấu tạo

Hướng dẫn trả lời:

- Theo carbon: A và B; C và D

-  Theo vị trí nhóm chức: A và E; C và G; B và F

- Theo loại nhóm chức: [A,B,E,F]; [C, D, G]

BÀI TẬP

Bài 1: Viết công thức cấu tạo đầy đủ, thu gọn của các chất có công thức phân tử sau C₄H₁₀, C₂H₆O

Hướng dẫn trả lời:

Công thức phân tử	Công thức cấu tạo đầy đủ	Công thức cấu tạo thu gọn
C4H10		CH3 – CH2 – CH2 – CH3
		CH3 – CH(CH3) – CH3
C2H6O		CH3 – CH2 – OH
		CH3 – O – CH3

Bài 2: Những công thức cấu tạo nào dưới đây biểu diễn cùng một chất?

Hướng dẫn trả lời:

- (1); (2); (3) biểu diễn  CH₃CH₂OH.

-  (5) và (6) biểu diễn CH₂Cl₂.

Bài 3: Những chất nào sau đây là đồng đẳng của nhau, đồng phân của nhau?

Hướng dẫn trả lời:

- Các chất là đồng đẳng của nhau: (a) và (b);

- Các chất là đồng phân của nhau:

+ (c) và (d);

+ (e) và (g).