Giải cánh diều lịch sử 6 bài 10: Sự ra đời và phát triển các vương quốc Đông Nam Á

[toc:ul]

Phần mở đầu

Đông Nam Á là một khu vực địa lí - lịch sử - văn hoá mang sắc thái riêng biệt. Với địa hình đa dạng, khí hậu nhiệt đới gió mùa kèm theo mưa thuận lợi cho phát tiển cây lúa nước. Vào những thế kỉ tiếp giáp Công nguyên, cư dân Đông Nam Á đã sử dụng phố biến đồ sắt, kinh tế nông nghiệp phát triển. Đồng thời, chịu ảnh hướng văn hoá Ấn Độ. Trung Quốc, nhiều vương quốc cổ đã xuất hiện và dẫn hình thành nên các quốc gia phong kiến ở khu vục này.

- Đông Nam Á có vị trí địa lí như thế nào?

- Các vương quốc ở Đông Nam Á đã ra đời và phát triển như thế nào ?

1. Ví trị địa lí của Đông Nam Á

Câu 1: Dựa vào lược đồ hình 10.1, hãy xác định vị trí địa lí của Đông Nam Á

Trả lời:

Vị trí địa lí của Đông Nam Á:

• Nằm ở phía Đông-Nam châu Á, tiếp giáp Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, cầu nối giữa lục địa Á-Âu với lục địa Úc.
• Đông Nam Á bao gồm hệ thống bán đảo, đảo, quần đảo xen giữa biển rất phức tạp.
• Đông Nam Á có vị trí quan trọng, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn, nơi các cường quốc cạnh tranh ảnh hưởng.

2. Quá trình xuất hiện các vương quốc cổ ở Đông Nam Á từ thế kỉ VII đến thế kỉ VII

Câu 1: Dựa vào lược đồ hình 10.2 và đọc thông tin, hãy trình bày quá trình xuất hiện của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.

Trả lời:

Các vương quốc cổ đã hình thành ở ĐNA từ thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII.

• Ở Việt Nam đã xuất hiện nước Văn Lang, Âu Lạc...
• Lưu vực sông Mê Nam, người Môn thành lập vương quốc Đva-ra-va-ti, Ha-ri-pun-giay-a
• Lưu vực sông I-ra-oa-đi, người Môn thành lập vương quốc Tha-tơn và Pê-gu...
• Trên đảo Mã Lai hình thành vương quốc Kê-đa, Tam-bra-lin-ga, Tu-ma-sic...

3. Sự hình thành và phát triển ban đầu của các vương quốc phong kiến từ thế kỉ VII đến thế kỉ X

Câu 1: Dựa vào lược đồ hình 10.3 và đọc thông tin, hãy cho biết từ thế kỉ VII đến thế kỉ X, các vương quốc phong kiến ở Đông Nam Á hình thành và phát triển như thế nào?

Trả lời:

Từ thế kỉ VII đến thế kỉ X, một số vương quốc phong kiến ở khu vực ĐNA đã hình thành và phát triển:

• Tại lưu vực sông I-ra-oa-đi, vương quốc Kse-tra của người Pi-u, Pa-gan của người Miên hình thành
• Tại lưu vực sông Mê Nam, vương quốc Đva-ra-va-ti thành lập
• Trên đảo Su-ma-tơ-ra xuất hiện vương quốc Vi-giay-a
• Trên đảo Gia-va vương quốc Ca-lin-ga cũng được hình thành
• Ở hạ lưu sông Sê Mun, vương quốc Chân Lạp được hình thành.

=> Bộ máy các nước được tổ chức quy củ, hệ thống và hoàn thiện. Các vương quốc lục địa phát triển nông nghiệp, các vương quốc hải đảo phát triển thương nghiệp, hải cảng...

Phần luyện tập và vận dụng

Câu 1: Trình bày sơ lược vị trí địa lí của khu vực Đông Nam Á. Với vị trí địa lí như vậy, các vương quốc ở Đông Nam Á đã chịu ảnh hưởng bên ngoài như thế nào trong quá trình ra đời và phát triển?

Trả lời:

Vị trí địa lí của Đông Nam Á:

• Nằm ở phía Đông-Nam châu Á, tiếp giáp Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, cầu nối giữa lục địa Á-Âu với lục địa Úc.
• Đông Nam Á bao gồm hệ thống bán đảo, đảo, quần đảo xen giữa biển rất phức tạp.

=> Đông Nam Á có vị trí quan trọng, là cửa ngõ giao thương, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn. Tuy nhiên, đây cũng là nơi các cường quốc cạnh tranh ảnh hưởng.

Câu 2: Viết một đoạn mô tả về quá trình ra đời các vương quốc cổ ở Đông Nam Á từ thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII dựa vào những từ khóa sau, nhiệt đới, lúa nước, đồ sắt, Ấn Độ, Trung Quốc, Đông Nam Á.

Trả lời:

   Sau Ấn Độ và Trung Quốc, từ thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII các vương quốc cổ đã hình thành ở Đông Nam Á. Cụ thể là: Ở Việt Nam đã xuất hiện nước Văn Lang, Âu Lạc...Trên lưu vực sông Mê Nam, người Môn thành lập vương quốc Đva-ra-va-ti, Ha-ri-pun-giay-a. Mặt khác, ở lưu vực sông I-ra-oa-đi, người Môn cũng đã thành lập vương quốc Tha-tơn và Pê-gu...Trên đảo Mã Lai hình thành vương quốc Kê-đa, Tam-bra-lin-ga, Tu-ma-sic...

   Sau khi thành lập, các vương quốc đã tổ chức lại bộ máy chính quyền và phát triển kinh tế. Với khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm mưa nhiều, các vương quốc lục địa đã tận dụng để phát triển nông nghiệp lúa nước.  Ở hải đảo, các vương quốc phát triển thương nghiệp, hàng hải,...

Câu 3: Ghép các vương quốc cổ ở Đông Nam Á với tên địa danh ra đời ở cột tương ứng trong bảng dưới đây:

Trả lời:

 Ghép tên vương quốc:

• Phù Nam <-> Hạ lưu sông Mê Công
• Chăm Pa <-> Miền trung Việt Nam
• Đva-ra-va-ti <-> Mê Nam
• Tha-tơn <-> Lưu vực sông I-ra-oa-đi
• Kê-đa <-> Bán đảo Mã Lai
• Ma-lay-u <-> In-đô-nê-xi-a

Câu 4: Sưu tầm tư liệu về sự hình thành và phát triển của một vương quốc ở Đông Nam Á từ thế kỉ VII đến thế kỉ X để giới thiệu cho các bạn

Trả lời:

Vương quốc Phù Nam

   Phù Nam là tên gọi được đặt cho một quốc gia cổ của Campuchia trong lịch sử Đông Nam Á, xuất hiện khoảng đầu Công Nguyên, ở khu vực hạ lưu và châu thổ sông Mê Kông. Theo nhiều thư tịch cổ Trung Quốc, thì trong thời kỳ hưng thịnh, vương quốc này về phía Đông, đã kiểm soát cả vùng đất phía Nam Trung Bộ (Việt Nam), về phía Tây đến Thung lũng sông Mê Nam (Thái Lan), về phía Nam đến phần phía Bắc bán đảo Mã Lai.

   Quốc gia này tồn tại cho đến khoảng nửa thế kỷ 7(sau năm 627) thì bị sáp nhập vào lãnh thổ của Chân Lạp(Campuchia). Mãi đến thế kỷ 17-thế kỷ 18, 1 phần lãnh thổ xưa kia được coi là trung tâm của Phù Nam, tách khỏi Chân Lạp để trở thành một bộ phận của lãnh thổ Việt Nam, tức Nam Bộ ngày nay.

   Yếu tố sắc tộc-ngôn ngữ của cư dân Phù Nam vẫn còn đang được tranh luận, chưa thể đưa ra được kết luận cụ thể từ các bằng chứng hiện có. Một số giả thuyết cho rằng đa phần dân cư Phù Nam nói các tiếng thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer, giả thuyết khác cho rằng Phù Nam là một xã hội đa sắc tộc.