Giải cánh diều lịch sử 6 bài 14: Chính sách cai trị của các triều đại hong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội của Việt Nam...

[toc:ul]

Phần mở đầu

Thành cổ Luy Lâu (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) vốn là trụ sở của chính quyền đô hộ nhà Hán trong các thế kỉ đầu thời Bắc thuộc. Với số lượng phong phú, đa dạng của các hiện vật khảo cổ, Luy Lâu không chỉ là trung tâm chính trị, mà còn là nơi thể hiện sự giao thoa kinh tế, văn hóa tiêu biểu trong giai đoạn lịch sử này.

Trong hơn một nghìn năm đô hộ Việt Nam, các triều đại phong kiến phương Bắc đã thi hành chính sách cai trị như thế nào? Tình hình kinh tế, xã hội và văn hóa của Việt Nam có chuyển biến ra sao?

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

Chính sách cai trị về chính trị

Câu 1: Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc thể hiện như thế nào?

Trả lời:

Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc thể hiện:

• Chia Âu Lạc thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc
• Đưa người Hán sang cai trị người Việt theo luật pháp hà khắc.

Câu 2: Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích gì?

Trả lời:

   Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích dễ cai trị và dần dần thu phục người Việt.

Chính sách bóc lột về kinh tế

Câu 1: Dựa vào các hình 14.4, 14.5 và đọc các thông tin tư liệu trên, hãy liệt kê những hình thức bóc lột chủ yếu của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Những hình thức bóc lột chủ yếu của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc:

• Sử dụng chế độ tô thuế
• Bắt cống nạp sản vật quý (ngọc minh cơ, sừng tê, ngà voi, đồi mồi...)
• Nắm độc quyền về sắt và muối đối với người Việt

Chính sách cai trị về văn hóa

Câu 1: Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích gì?

Trả lời:

   Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích đồng hóa dân ta về mọi mặt...

Câu 2: Nêu chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nhân dân ta thời Bắc thuộc:

• Mở trường lớp dạy chữ Hán
• Áp dụng luật Hán
• Tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc.

2. Những chuyển biến về kinh tế, xã hội, văn hóa trong thời Bắc thuộc

Những chuyển biến về kinh tế

Câu 1: Quan sát các hình 14.6, 14.7 và đọc thông tin, hãy cho biết những chuyển biến về kinh tế của nhân dân ta trong thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Những chuyển biến về kinh tế của nhân dân ta trong thời Bắc thuộc

• Sử dụng công cụ bằng sắt, sức kéo của trâu bò, kĩ thuật chiết cành... vào trong trồng trọt và chăn nuôi.
• Nghề thủ công truyền thống như đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, làm mộc.. phát triển với kĩ thuật sản xuất cao hơn.
• Nhiều nghề thủ công mới xuất hiện: làm giấy, làm đường, làm mật mía...

Những chuyển biến về xã hội và văn hóa

Câu 1: Quan sát bảng trên và đọc thông tin, hãy cho biết sự chuyển biến của xã hội Việt Nam thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Sự chuyển biến của xã hội Việt Nam thời Bắc thuộc: 

   Quan lại đô hộ -> Địa chủ Hán và Hào trưởng Việt -> nông dân công xã -> nông dân lệ thuộc -> nô tì.

=> So với thời Văn Lang, Âu Lạc, xã hội thời Bắc thuộc có sự chuyển biến rõ rệt.

Phần luyện tập và vận dụng

Câu 1: Nêu một số nét trong chính sách cai trị về chính trị, kinh tế, văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người dân Việt Nam thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Một số nét trong chính sách cai trị về chính trị, kinh tế, văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người dân Việt Nam thời Bắc thuộc:

* Về chính trị: 

• Chia Âu Lạc thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc
• Đưa người Hán sang cai trị người Việt theo luật pháp hà khắc.

* Về kinh tế:

• Sử dụng chế độ tô thuế
• Bắt cống nạp sản vật quý (ngọc minh cơ, sừng tê, ngà voi, đồi mồi...)
• Nắm độc quyền về sắt và muối đối với người Việt

* Về văn hóa:

• Mở trường lớp dạy chữ Hán
• Áp dụng luật Hán
• Tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc.

Câu 2: Nêu những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hóa của Việt Nam trong thời Bắc thuộc.

Trả lời:

Những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hóa của Việt Nam trong thời Bắc thuộc:

* Về kinh tế:

• Sử dụng công cụ bằng sắt, sức kéo của trâu bò, kĩ thuật chiết cành... vào trong trồng trọt và chăn nuôi.
• Nghề thủ công truyền thống như đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, làm mộc.. phát triển với kĩ thuật sản xuất cao hơn.
• Nhiều nghề thủ công mới xuất hiện: làm giấy, làm đường, làm mật mía...

* Về văn hóa, xã hội:

• Tổ chức xã hội thay đổi rõ rệt: Quan lại đô hộ -> Địa chủ Hán và Hào trưởng Việt -> nông dân công xã -> nông dân lệ thuộc -> nô tì.
• Truyền bá tư tưởng Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo và phong tục của người Hán vào ngày càng nhiều.

Câu 3: Hãy cho biết những cách thức canh tác, nghề thủ công nào trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì, phát triển cho đến ngày nay

Trả lời:

Những cách thức canh tác, nghề thủ công nào trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì, phát triển cho đến ngày nay:

• Hình thức canh tác: Công cụ sản xuất làm bằng sắt, dùng trâu bò làm sức kéo, chiết cành...
• Nghề thủ công: nghề làm gốm, làm mộc, làm thủy tinh, làm mật, làm đường