Giải chi tiết Công nghệ chăn nuôi 11 Kết nối mới bài 20: Bảo quản và chế biến sản phẩm chăn nuôi
Giải bài 20: Bảo quản và chế biến sản phẩm chăn nuôi sách công nghệ chăn nuôi 11 Kết nối tri thức. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
Mở đầu
Bảo quản và chế biến sản phẩm chăn nuôi nhằm mục đích gì? Các sản phẩm chăn nuôi thường được bảo quản, chế biến bằng những phương pháp nào? Tại sao từ một loại thịt lại có thể tạo ra nhiều sản phẩm với hương vị, màu sắc khác nhau
Hướng dẫn trả lời:
- Bảo quản và chế biến sản phẩm chăn nuôi nhằm mục đích: làm chậm quá trình hư hỏng, kéo dài thời gian sử dụng mà chất lượng vẫn đảm bảo.
- Các sản phẩm chăn nuôi thường được bảo quản bằng cách:
+ Công nghệ bảo quản lạnh.
+ Công nghệ xử lí nhiệt độ cao.
- Các sản phẩm chăn nuôi thường được chế biến bằng cách:
+ Công nghệ sản xuất thịt hộp.
+ Công nghệ chế biến sữa.
- Từ một loại thịt lại có thể tạo ra nhiều sản phẩm với hương vị, màu sắc khác nhau do sử dụng các phương pháp chế biến khác nhau.
I. Bảo quản sản phẩm chăn nuôi
1. Khái niệm và vai trò của bảo quản các sản phẩm chăn nuôi (SGK)
2. Ứng dụng công nghệ cao trong bảo quản sản phẩm chăn nuôi
Khám phá: Quan sát Hình 20.1 và nêu tóm tắt các bước bảo quản sữa tươi từ trang trại đến cơ sở chế biến sữa.
Hướng dẫn trả lời:
Các bước bảo quản sữa tươi từ trang trại đến cơ sở chế biến sữa:
- Bước 1: Sữa sau khi vắt được lọc để loại bỏ tạp chất, đưa về bồn chứa.
- Bước 2: Sữa được bảo quản trong bồn lạnh hoặc thùng lạnh chuyên dụng.
- Bước 3: Dùng xe chuyên dụng có hệ thống làm lạnh để vận chuyển sữa đến cơ sở chế biến.
Kết nối năng lực: Nêu cách bảo quản lạnh một số sản phẩm chăn nuôi đang được áp dụng ở gia đình em.
Hướng dẫn trả lời:
Cách bảo quản lạnh một số sản phẩm chăn nuôi đang được áp dụng ở gia đình em: địa phương em bảo quản lạnh sản phẩm sữa bò theo các bước:
- Bước 1: Sữa sau khi vắt được lọc để loại bỏ tạp chất, đưa về bồn chứa.
- Bước 2: Sữa được bảo quản trong bồn lạnh hoặc thùng lạnh chuyên dụng.
- Bước 3: Dùng xe chuyên dụng có hệ thống làm lạnh để vận chuyển sữa đến cơ sở chế biến.
Khám phá: Vì sao phương pháp bảo quản lạnh đông lại có thể bảo quản được thịt trong thời gian dài?
Hướng dẫn trả lời:
Phương pháp bảo quản lạnh đông lại có thể bảo quản được thịt trong thời gian dài vì phương pháp này nhiệt độ được hạ xuống thấp hơn nhiệt độ đóng băng của nước trong sản phẩm.
Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo, … để tìm hiểu thêm về quy trình bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp bảo quản lạnh.
Hướng dẫn trả lời:
Quy trình bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp bảo quản lạnh thường áp dụng khi cần bảo quản trong thời gian ngắn và có thể áp dụng với nhiều loại sản phẩm chăn nuôi.
Khám phá: Quan sát Hình 20.4 và mô tả các bước bảo quản sữa tươi bằng phương pháp thanh trùng.
Hướng dẫn trả lời:
Bảo quản tươi bằng phương pháp thanh trùng:
- Bước 1: Chuẩn bị sữa nguyên liệu: sơ chế, tiêu chuẩn hóa.
- Bước 2: Thanh trùng: nâng nhiệt độ sữa lên 70oC đến 75oC thời gian từ 15 giây đến 20 giây
- Bước 3: Đóng gói: hạ nhiệt độ của sữa xuống 15oC đến 20oC và tiến hành đóng gói.
- Bước 4: Bảo quản: bảo quản trong điều kiện từ 4oC đến 6oC.
Khám phá: Quan sát Hình 20.5 và mô tả các bước bảo quản sữa tươi bằng phương pháp tiệt trùng. Nêu điểm giống và khác nhau giữa phương pháp thanh trùng và phương pháp tiệt trùng. Phân biệt sữa tươi thanh trùng và sữa tươi tiệt trùng.
Hướng dẫn trả lời:
* Các bước bảo quản sữa tươi bằng phương pháp tiệt trùng:
- Bước 1: Chuẩn bị sữa nguyên liệu: tiến hành sơ chế, tiêu chuẩn hóa.
- Bước 2: Tiệt trùng: nâng nhiệt độ của sữa lên 125oC đến 140oC, thời gian từ 3 giây đến 20 giây.
- Bước 3: Đóng gói: hạ nhiệt độ của sữa xuống 15oC đến 20oC và tiến hành đóng gói.
- Bước 4: Bảo quản: bảo quản ở nhiệt độ phòng.
* Điểm giống và khác nhau giữa phương pháp thanh trùng và phương pháp tiệt trùng:
So sánh | Phương pháp thanh trùng | Phương pháp tiệt trùng |
Giống nhau | - Đóng gói hạ nhiệt độ của sữa xuống 15$^{\circ}$C đến 20$^{\circ}$C. | |
Khác nhau | - Nâng nhiệt độ sữa lên 70$^{\circ}$C đến 75$^{\circ}$C thời gian từ 15 giây đến 20 giây. - Bảo quản trong điều kiện từ 4$^{\circ}$C đến 6$^{\circ}$C. | - Nâng nhiệt độ của sữa lên 125$^{\circ}$C đến 140$^{\circ}$C, thời gian từ 3 giây đến 20 giây. - Bảo quản ở nhiệt độ phòng. |
Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo, … để tìm hiểu thêm về quy trình bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp xử lí nhiệt độ cao
Hướng dẫn trả lời:
Quy trình bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp xử lí nhiệt độ cao:
Nâng nhiệt độ sản phẩm chăn nuôi lên mức nhất định sẽ làm ức chế hoặc ngừng các quá trình sinh hóa và hoạt động của vi sinh vật trong sản phẩm chăn nuôi, nhờ vậy mà sản phẩm kéo dài thời gian sử dụng.
II. Chế biến sản phẩm chăn nuôi
1. Khái niệm và vai trò của chế biến sản phẩm chăn nuôi
Khám phá: Nêu vai trò của việc chế biến sản phẩm chăn nuôi. Liên hệ với thực tiễn chế biến sản phẩm chăn nuôi ở gia đình em.
Hướng dẫn trả lời:
- Vai trò của việc chế biến sản phẩm chăn nuôi:
+ Nâng cao giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
+ Tiêu diệt một số mầm bệnh và kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm
+ Tăng giá trị kinh tế.
- Liên hệ thực tế tại gia đình em:
+ Nâng cao giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
+ Tiêu diệt một số mầm bệnh và kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm
2. Ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sản phẩm chăn nuôi
Khám phá: Quan sát Hình 20.6 và mô tả các bước sản xuất thịt hộp
Hướng dẫn trả lời:
Các bước sản xuất thịt hộp:
- Bước 1: Sơ chế nguyên liệu: làm sạch, tách da, bỏ xương, làm nhỏ; bổ sung phụ gia và gia vị
- Bước 2: Xử lí nhiệt: làm chín nguyên liệu bằng các biện pháp phù hợp.
- Bước 3: Đóng hộp: cho nguyên liệu đã chín vào hộp, bài khí, ghép mí.
- Bước 4: Tiệt trùng: xử lí hộp bằng nhiệt độ khoảng 100 – 121oC trong khoảng 15 phút.
- Bước 5: Bảo quản: hạ nhiệt độ xuống khoảng 18 – 20oC, dán nhãn, đóng thùng và bảo quản.
Khám phá: Quan sát Hình 20.7 và mô tả các bước sản xuất sữa lên men
Hướng dẫn trả lời:
Các bước sản xuất sữa lên men:
- Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu: sữa tươi, sữa thanh trùng, sữa tiệt trùng, men giống.
- Bước 2: Phối trộn: sữa/men giống = 9/1.
- Bước 3: Chiết rót vào hộp đã chuẩn bị.
- Bước 4: Đóng nắp.
- Bước 6: Ủ.
- Bước 6: Bảo quản và sử dụng.
Luyện tập
Luyện tập 1: Trình bày vai trò của bảo quản và chế biến sản phẩm chăn nuôi.
Hướng dẫn trả lời:
- Vai trò của bảo quản sản phẩm chăn nuôi:
+ Nâng cao hiệu quả sử dụng sản phẩm.
+ Tăng khả năng suất khẩu, mở rộng thị trường cho sản phẩm.
+ Tăng năng lực cho ngành chế biến.
+ Ổn định giá cả, đảm bảo cung ứng kịp thời cho thị trường khi thiếu hụt.
- Vai trò của việc chế biến sản phẩm chăn nuôi:
+ Nâng cao giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
+ Tiêu diệt một số mầm bệnh và kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm.
+ Tăng giá trị kinh tế.
Luyện tập 2: Trình bày nguyên lí của các phương pháp bảo quản sản phẩm chăn nuôi. Ở gia đình em thường bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng những phương pháp nào? Hãy mô tả các bước của một trong các phương pháp đó.
Hướng dẫn trả lời:
- Nguyên lí của các phương pháp bảo quản sản phẩm chăn nuôi: làm chậm quá trình hư hỏng, kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm mà chất lượng vẫn đảm bảo.
- Ở gia đình em thường bảo quản sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp bảo quản lạnh và bảo quản lạnh đông.
- Các bước của phương pháp bảo quản lạnh sữa:
+ Bước 1: Sữa sau khi vắt được lọc để loại bỏ tạp chất, đưa về bồn chứa.
+ Bước 2: Sữa được bảo quản trong bồn lạnh hoặc thùng lạnh chuyên dụng.
+ Bước 3: Dùng xe chuyên dụng có hệ thống làm lạnh để vận chuyển sữa đến cơ sở chế biến.
Luyện tập 3: Trình bày nguyên lí của các phương pháp chế biến các sản phẩm chăn nuôi. Ở gia đình, địa phương em thường chế biến sản phẩm chăn nuôi bằng những phương pháp nào? Hãy mô tả các bước của một trong các phương pháp đó.
Hướng dẫn trả lời:
- Nguyên lí của các phương pháp chế biến các sản phẩm chăn nuôi: chuyển các nguyên liệu tươi thành sản phẩm thực phẩm cho con người sử dụng.
- Ở gia đình, địa phương em thường chế biến sản phẩm chăn nuôi bằng phương pháp: sử dụng công nghệ cao trong chế biến sữa, chế biến thịt hộp.
- Các bước sản xuất thịt hộp:
+ Bước 1: Sơ chế nguyên liệu: làm sạch, tách da, bỏ xương, làm nhỏ; bổ sung phụ gia và gia vị
+ Bước 2: Xử lí nhiệt: làm chín nguyên liệu bằng các biện pháp phù hợp.
+ Bước 3: Đóng hộp: cho nguyên liệu đã chín vào hộp, bài khí, ghép mí
+ Bước 4: Tiệt trùng: xử lí hộp bằng nhiệt độ khoảng 100 – 121oC trong khoảng 15 phút.
+ Bước 5: Bảo quản: hạ nhiệt độ xuống khoảng 18 – 20oC, dán nhãn, đóng thùng và bảo quản.
Vận dụng
Em hãy thực hiện việc bảo quản hoặc chế biến một loại sản phẩm chăn nuôi phổ biến ở gia đình, địa phương em.
Hướng dẫn trả lời:
Thực hiện làm nem chua
Chuẩn bị:
Dụng cụ: dao, kéo, thớt, chậu, đũa, đĩa, bát.
Nguyên liệu: 1kg thịt lợn (chọn phần nạc mông); 200g bì lợn; 100g thính gạo; 2 củ tỏi, ớt (có thể có hoặc không tùy theo sở thích của mỗi người); lá chuối; gia vị: đường, muối, hạt tiêu, nước mắm, bột ngọt, bột năng; lá đinh lăng hoặc lá ổi; giấy bóng, dây chun.
Các bước tiến hành:
Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
- Thịt đem xay nhuyễn, tốt nhất là dùng loại thịt vừa mổ vì thịt càng tươi, nem sẽ càng ngon.
- Bì lợn rửa sạch, cho vào nước sôi chần chín, sau đó cạo hết phần lông bên ngoài. Tiến hành thái sợi thật nhỏ.
Bước 2: Trộn nguyên liệu
Cho thịt và bì lợn đã chuẩn bị ở bước 1 vào chậu, cho thêm một chút muối, đường, bột ngọt, nước mắm, tỏi, ớt, hạt tiêu, thính và bột năng vào trộn đều.
Bước 3: Gói nem
Hỗn hợp sau khi đã trộn đều các gia vị được chia thành những miếng nhỏ tùy ý. Dùng lá đinh lăng hoặc lá ổi quấn lại bên ngoài, tiếp đó lấy lá chuối bọc khoảng 6 - 7 lớp và dùng dây chun buộc lại. Sau khi đã hoàn tất, đem nem để vào nơi thoáng mát từ 2 đến 3 ngày là nem "chín".