Giải chi tiết Công nghệ chăn nuôi 11 Kết nối mới bài: Ôn tập chương IV
Giải bài Ôn tập chương IV sách công nghệ chăn nuôi 11 Kết nối tri thức. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
Câu hỏi 1: Trình bày khái niệm, vai trò của phòng, trị bệnh trong chăn nuôi.
Hướng dẫn trả lời:
* Khái niệm bệnh: là trạng thái không bình thường của vật nuôi.
* Vai trò của phòng, trị bệnh trong chăn nuôi:
- Bảo vệ vật nuôi
- Nâng cao hiệu quả chăn nuôi
- Bảo vệ sức khỏe con người và môi trường.
Câu hỏi 2: Mô tả đặc điểm, nêu nguyên nhân và biện pháp phòng, trị một số bệnh phổ biến ở gia cầm. Liên hệ với thực tiễn ở gia đình, địa phương em.
Hướng dẫn trả lời:
Bệnh | Đặc điểm | Nguyên nhân | Phòng, trị bệnh |
Newcastle | - Lây lan nhanh và xảy ra ở mọi lứa tuổi. - Gây viêm, xuất huyết các cơ quan đường tiêu hóa và hô hấp. | Do Paramyxovirus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra, có vật chất di truyền là RNA | - Khi chưa có dịch: hạn chế người qua lại; sát trùng dụng cụ, thiết bị; kiểm dịch, cách li, và tiêm vaccine đúng quy định. - Khi có dịch: tiêu hủy đúng quy định, tiêm vaccine và cách li gia cầm còn lại, tẩy uế và tiêu độc chuồng trại, không mang gia cầm bệnh và sản phẩm ra khỏi vùng dịch. - Khi phát hiện bệnh, kịp thời báo cho thú y địa phương. - Có thể dùng thuốc trợ sức, trợ lực để tăng đề kháng khi gia cầm bị bệnh. |
Cúm | - Lây lan nhanh ở mọi lứa tuổi gia cầm. - Sốt cao, có những biểu hiện bệnh lí ở hệ thống tiêu hóa, hô hấp, thần kinh và sinh sản. | Do virus cúm typeA có vật chất di truyền là RNA, chủ yếu thuộc subtype H5N1 gây ra. | - Khi chưa có dịch: tiêu độc, khử trùng và vệ sinh thức ăn, xe chuyên chở và dụng cụ chăn nuôi; hạn chế gia cầm tiếp xúc chim hoang dã; tiêm vaccine đúng quy định. - Khi có dịch: cấm buôn bán, giết mổ gia cầm; tiêu hủy đúng quy định; giám sát chặt diễn biến dịch và phát hiện kịp thời biểu hiện, triệu chứng bệnh cúm ở người để can thiệp. - Khi phát hiện bệnh, kịp thời báo cho thú y địa phương. |
Tụ huyết trùng | Nhiễm trùng máu làm gia cầm chết nhanh, tỉ lệ chết cao. | Do vi khuẩn Pasteurella multocida thuộc nhóm Gram âm gây ra. | - Chuồng trại khô ráo, thông thoáng, sạch sẽ, không để con vật quá nóng hoặc quá lạnh. - Thực hiện chặt chẽ quy trình vệ sinh thú y trong chăn nuôi. - Cung cấp thức ăn, nước uống đầy đủ, an toàn - Tiêm vaccine đúng quy định. - Khi phát hiện bệnh, kịp thời báo cho thú y. - Điều trị bằng kháng sinh và thuốc trợ lực, kèm điều kiện chăm sóc. |
Liên hệ thực tiễn ở gia đình, địa phương em: Địa phương em đã có những biện pháp phòng, trị bệnh cho gia cầm, giảm thiểu được mức thiệt hại về số lượng, gia cầm và kinh tế.
Câu hỏi 3: Mô tả đặc điểm, nêu nguyên nhân và biện pháp phòng, trị một số bệnh phổ biến ở lợn. Liên hệ với thực tiễn ở gia đình, địa phương em.
Hướng dẫn trả lời:
Bệnh phổ biến | Nguyên nhân | Đặc điểm | Cách phòng, trị bệnh |
Bệnh dịch tả lợn cổ điển | Do virus dịch tả lợn cổ điển có vật chất di truyền là RNA, thuộc họ Flaviviridae. | - Cơ chế lây lan nhanh chóng và bằng nhiều con đường khác nhau. - Lây qua đường tiêu hóa, qua đường hô hấp, qua các vùng da có vết thương trầy xước. | Giữ chuồng trại khô thoáng, lưu thông khí, vệ sinh sát trùng định kì, tiêm vaccine đầy đủ theo khuyến cáo. |
Bệnh tai xanh | Do Arterivirus thuộc họ Arteriviridae có vật chất di truyền là RNA gây ra. | - Lợn con và lợn nái mang thai thường mẫn cảm hơn với bệnh. - Bệnh có thể lây trực tiếp thông qua sự tiếp xúc giữa lợn ốm, lợn mang virus với lợn khỏe và có thể lây gián tiếp. | - Giữ chuồng trại khô thoáng, lưu thông khí, vệ sinh sát trùng định kì, tiêm vaccine đầy đủ theo khuyến cáo. - Báo thú y địa phương khi phát hiện bệnh. |
Bệnh tụ huyết trùng lợn | Do vi khuẩn Gram âm có tên là Pasteurella multocida gây ra. | - Vi khuẩn gây bệnh có sẵn tỏng niêm mạc mũi và hạch amidan của lợn. - Bệnh lây từ gia súc bệnh sang gia súc khỏe qua đường không khí, tiếp xúc trực tiếp và qua thức ăn, nước uống. | - Bổ sung sản phẩm có tác dụng tăng sức đề kháng. - Giữ chuồng trại khô thoáng, lưu thông khí, sát trùng định kì. - Tiêm phòng đầy đủ. - Báo cho thú y địa phương khi phát hiện bệnh. |
Liên hệ thực tiễn ở gia đình, địa phương em: địa phương em đã và đang thực hiện nghiêm túc biện pháp phòng, trị bệnh ở lợn.
- Thức ăn, nước uống đảm bảo chất lượng, không sử dụng thức ăn bị hư hỏng, ôi, mốc.
- Không dùng nước ao hồ, sông ngòi hoặc nước giếng có hàm lượng sắt cao cho vật nuôi uống.
- Thường xuyên kiểm tra, thăm khám sức khỏe vật nuôi.
- Luôn vật nuôi nơi khô ráo, sạch sẽ bằng mọi biện pháp vì vật nuôi trong môi trường ẩm ướt, lạnh chân sẽ rất dễ mắc bệnh.
- Cách li vật nuôi có biểu hiện bất thường để theo dõi và báo cáo người phụ trách (nếu có). Nếu vật nuôi chết, đưa ngay xác vật nuôi ra khỏi khu vực chăn nuôi và xử lý tuỳ từng loại bệnh.
- Báo cán bộ thú y đến kiểm tra hoặc gửi mẫu vật nuôi ốm, chết đi kiểm tra.
- Chuồng trại phải đảm bảo phù hợp với từng đối tượng vật nuôi, thoáng mát mùa hè, ấm áp mùa đông, đảm bảo cách li với môi trường xung quanh.
- Tẩy uế chuồng trại sau mỗi lứa nuôi.
- Phòng bệnh bằng vaccine là biện pháp phòng bệnh chủ động có hiệu quả nhất. Khi đưa vắc xin vào cơ thể vật nuôi, chưa có kháng thể chống bệnh ngay mà phải sau 7 - 21 ngày (tuỳ theo từng loại vaccine) mới có miễn dịch.
- Sử dụng vaccine phòng bệnh cho vật nuôi theo hướng dẫn của nhà sản xuất và theo dịch tễ từng vùng để hiệu quả phòng bệnh cao.
Câu hỏi 4: Mô tả đặc điểm, nêu nguyên nhân và biện pháp phòng, trị một số bệnh phổ biến ở trâu, bò. Liên hệ với thực tiễn ở gia đình, địa phương em.
Hướng dẫn trả lời:
Bệnh | Nguyên nhân | Phòng bệnh | Đặc điểm |
Lở mồm, long móng | Do virus lở mồm, long móng có vật chất di truyền là RNA thuộc họ Picornaviridae gây ra. | - Kiểm dịch ở biên giới. - Vệ sinh, tiêu độc chuồng trại đúng quy trình, cách li triệt để gia súc bị bệnh, điều trị tích cực, đảm bảo cách li trước khi tái nhập đàn. - Giết mổ gia súc phải thực hiện đầy đủ các biện pháp vệ sinh thú y. - Tiêm phòng đầy đủ Chưa có thuốc đặc trị. | - Là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan nhanh, mạnh, rộng. |
Tụ huyết trùng | Do vi khuẩn Gram âm có tên là Pasteuralla multocida gây ra. | - Định kì bổ sung sản phẩm có tác dụng tăng sức đề kháng. - Giữ chuồng trại, bãi chăn thả khô thoáng, lưu thông khí, vệ sinh sát trùng định kì. - Tiêm phòng vaccine đầy đủ. - Khi phát hiện gia súc bệnh, kịp thời báo cho thú y địa phương. - Phát hiện sớm bệnh và điều trị bằng thuốc kháng sinh. - Kết hợp tiêm thuốc trợ tim, trợ sức. | Là bệnh truyền nhiễm cấp tính, gây tụ huyết từng mảng và xuất huyết ở một số vùng như niêm mạc mắt, miệng, mũi, da. |
Liên hệ thực tiễn ở gia đình, địa phương em: địa phương em thực hiện tốt công tác phòng, trị bệnh ở trâu, bò như:
- Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, định kỳ tẩy uế, tiêu độc khủ trùng.
- Ở bãi chăn thả và quanh khu vực chuồng nuôi cần phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, thoát nước ở chỗ có vũng nước tù để hạn chế sự tồn tại của mầm bệnh trong tự nhiên.
- Tăng cường sức đề kháng cho con vật bằng cách vệ sinh thức ăn, nước uống, ăn, uống đủ, chăm sóc sử dụng và khai thác hợp lý.
- Toàn bộ chuồng trại, bãi chăn phải được vệ sinh, tẩy uế và trống chuồng, bãi chăn thả triệt để. Đốt rác thải và ủ phân có trộn vôi bột để tiêu diệt mầm bệnh.
Câu hỏi 5: Trình bày ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng, trị bệnh cho vật nuôi.
Hướng dẫn trả lời:
Ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng, trị bệnh cho vật nuôi:
- Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vaccine phòng bệnh cho vật nuôi: Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất vaccine DNA tái tổ hợp.
Quy trình sản xuất vaccine DNA tái tổ hợp:
Ưu điểm của vaccine DNA tái tổ hợp:
- Tiết kiệm thời gian và đơn giản hơn.
- Có thể sản xuất quy mô lớn.
- Độ an toàn cao.
- Ứng dụng công nghệ sinh học trong phát hiện sớm virus gây bệnh ở vật nuôi.
Các bước phát hiện sớm virus gây bệnh ở vật nuôi nhờ ứng dụng công nghệ sinh học:
- Mẫu bệnh phẩm.
- Tách chiết RNA tổng số.
- Tổng hợp cDNA từ RNA nhờ quá trình phiên mã ngược.
- Khuếch đại cDNA bằng phản ứng PCR.
- Điện di kiểm tra sản phẩm PCR.