Giải chi tiết Sinh học 12 CTST Bài 15: Các bằng chứng tiến hoá

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Bằng chứng về tổ tiên chung đã được phát hiện bởi các nhà khoa học nghiên cứu ở nhiều ngành khoa học khác nhau trong nhiều thế kỉ. Hãy tìm một số bằng chứng để chứng minh mọi sinh vật trên Trái Đất đều có chung một nguồn gốc.

Bài làm chi tiết:

Mọi loài sinh vật đều có vật chất di truyền là ADN, đều có chung mã di truyền, có chung cơ chế phiên mã và dịch mã, có chung các giai đoạn của quá trình chuyển hoá vật chất như đường phân,… Đây là bằng chứng chứng minh mọi sinh vật trên Trái Đất đều có chung một nguồn gốc.

I. BẰNG CHỨNG HÓA THẠCH

Câu 1: Cho thêm các ví dụ về một số loại hoá thạch khác mà em biết.

Bài làm chi tiết:

Một số loại hóa thạch: hóa thạch xương khủng long, hóa thạch thực vật, hóa thạch muỗi,...

Luyện tập: Hoá thạch có ý nghĩa gì với việc nghiên cứu lịch sử tiến hoá của sinh giới?

Bài làm chi tiết:

Hóa thạch mang ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử tiến hóa của sinh giới bởi chúng là những bằng chứng trực tiếp về quá trình phát triển của sinh giới, cho thấy sự tồn tại và tiến hóa của các loài theo thời gian.

II. BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU SO SÁNH

Câu 2: Quan sát Hình 15.2, hãy cho biết những biến đổi ở phần xương chi trước giúp mỗi loài thích nghi như thế nào.

Bài làm chi tiết:

Do chức năng khác nhau nên chi trước ở các loài này có hình thái khác nhau:

• Với cá sấu, xương ngón và xương bàn phát triển vì chi trước dùng để di chuyển.

• Với cá voi, xương ngón dài, nhiều đốt vì chi trước dùng để bơi.

• Với dơi và chim, xương nhỏ, dài, kẽ ngón có màng vì chi trước dùng để bay.

• Với người, ngón tay phát triển, các xương cổ tay linh hoạt vì chi trước dùng để cầm nắm.

Luyện tập: Hãy nêu một số ví dụ về các cơ quan tương đồng.

Bài làm chi tiết:

Dưới đây là một số ví dụ về các cơ quan tương đồng:

• Chi trước của người, cá voi, mèo, dơi... đều có xương cánh, xương cổ, xương bàn, xương ngón.

• Gai xương rồng và tua cuốn của đậu Hà Lan.

Câu 3: Hãy kể tên một số cơ quan thoái hoá ở người.

Bài làm chi tiết:

Xương cụt, ruột thừa, răng khôn, tá tràng là các cơ quan thoái hoá ở người.

III. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC

Câu 4: Học thuyết tế bào chứng minh điều gì về nguồn gốc của sinh giới?

Bài làm chi tiết:

Học thuyết tế bào chứng minh tất cả các sinh vật đều được cấu tạo từ một hoặc nhiều tế bào.

V. BẰNG CHỨNG SINH HỌC PHÂN TỬ

Câu 5: Quan sát Hình 15.5, dựa vào số lượng các amino acid sai khác trong chuỗi polypeptide của b-hemoglobin, hãy rút ra nhận xét về mối quan hệ họ hàng giữa người và các loài động vật khác.

Bài làm chi tiết:

Người có mối quan hệ họ hàng gần nhất với Gorilla, sau đó đến khỉ Rhesus và chuột, có họ hàng xa nhất với ếch và gà.

Vận dụng: Giải thích vì sao bằng chứng sinh học phân tử là bằng chứng chính xác nhất để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật?

Bài làm chi tiết:

Mặc dù các loài có thể có hình thái và đặc điểm giống nhau, nhưng điều này không nhất thiết có nghĩa là chúng có quan hệ họ hàng gần. Có thể các đặc điểm này là kết quả của sự thích nghi với môi trường sống và những đặc điểm này có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Trong khi đó, các phân tử di truyền thường gần như không thay đổi, bất kể môi trường xung quanh có thay đổi như thế nào. Do đó, bằng chứng sinh học phân tử được coi là phương tiện chính xác nhất để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật.