Giải Công nghệ 8 sách VNEN bài 8: Dụng cụ cơ khí

A. Hoạt động khởi động

1. Kể tên những dụng cụ cầm tay dùng trong gia công cơ khí?

2. Kể tên những loại thước đo thường dùng trong gia công cơ khí?

3. Để giữ cố định vật cần gia công, người ta thường sử dụng những dụng cụ nào?

Trả lời:

1. Những dụng cụ cầm tay dùng trong gia công cơ khí là: cờlê dẹt, cờlê tròng, mỏ lết, búa, kìm nguội, tua vít dẹt, kìm giữ...

2. Những loại thước đo thường dùng trong gia công cơ khí là: thước lá, thước cặp, thước vuông góc, thước đo góc vạn năng, thước cuộn...

3. Để giữ cố định vật cần gia công, người ta thường sử dụng những dụng cụ là: Êtô hoặc kìm giữ...

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Dụng cụ tháo, lắp và kẹp chặt

Trả lời các câu hỏi sau:

1. Trong số các dụng cụ trên hình 8.1, dụng cụ nào thuộc loại tháo, lắp; dụng cụ nào thuộc loại kẹp chặt, dụng cụ nào có thể sử dụng được cả hai chức năng

2. Hãy kể tên loại vật liệu chế tạo các dụng cụ nêu trong hình 8.1

3. Hãy cho biết búa và mũi đột thường dùng để làm gì?

4. Mỏ lết có ưu điểm và hạn chế gì so với cờ lê?

Trả lời:

1. Trong các dụng cụ trên hình 8.1 ta thấy:

• Dụng cụ thuộc loại tháo, lắp gồm: cờlê dẹt, cờlê tròng, mỏ lết, tua vít dẹt
• Dụng cụ thuộc loại kẹp chặt: Kìm giữ và êtô
• Dụng cụ có thể dùng được cả hai chức năng là: Búa nguội, cờ lê dẹt + tròng, một số kiểu mũi đột.

2. Loại vật liệu chế tạo các dụng cụ nêu trong hình 8.1 là: sắt, thép, cao su...

3. Búa và mũi đột thường dùng để:

• Búa dùng để tạo một lực đóng vào một mặt khác.
• Mũi đột dùng để lưu lại các vết đã vạch lên chi tiết bền vững.

4. Mỏ lết có ưu điểm và hạn chế so với cờ lê là:

• Ưu điểm: Có thể tháo, lắp được nhiều loại ốc vít có kích cỡ khác nhau
• Hạn chế: Nặng hơn, khó khăn trong việc tháo lắp các chi tiết có kích thước quá bé.

2. Dụng cụ đo

Trả lời các câu hỏi sau:

1. Thước cặp có đo được các sản phẩm, chi tiết có kích thước lớn hơn chiều dài của nó hay không?

2. Trong các compa đo trên hình 8.2 - d, compa nào là compa đo trong, compa nào là compa đo ngoài?

3. Tại sao các dụng cụ đo nêu trên hình 8.2 thường làm bằng thép mà không làm bằng nhựa, bằng gỗ?

Trả lời:

1. Thước cặp không đo được các sản phẩm, chi tiết có kích thước lớn hơn chiều dài của nó. Theo đó, thước cặp chỉ dùng để đo độ dài, độ rộng của chi tiết hình trụ, đo đường kính trong, đường kính ngoài của các chi tiết dạng lỗ.

2. Trong các compa đo trên hình 8.2 - d, compa đo ngoài là compa thứ nhất và thứ ba, compa đo trong là compa thứ hai.

3. Các dụng cụ đo nêu trên hình 8.2 thường làm bằng thép mà không làm bằng nhựa, bằng gỗ vì làm bằng thép có độ bền chắc chắn, khó gãy, khó bị mục nát hoặc biến đổi do thời tiết, nhiệt độ...

3. Dụng cụ gia công

Trả lời các câu hỏi sau:

1. Mô tả cấu tạo của bốn loại dụng cụ gia công nguội thông thường

2. Tại sao răng của lưỡi cưa sắt thường rất nhỏ so với lưỡi cưa gỗ?

3. Tên của các loại dũa được gọi theo cơ sở nào?

Trả lời:

1. Cấu tạo của bốn loại dụng cụ gia công nguội thông thường là:

• Búa: Cán búa bằng gỗ, đầu búa bằng thép
• Cưa: Khung và lưỡi cưa làm bằng thép, tay cầm làm bằng gỗ
• Đục: Làm bằng thép, một đầu tròn một đầu dẹt
• Dũa: Lưỡi dũa bằng thép taro hai mặt, cán dũa làm bằng gỗ

2. Răng của lưỡi cưa sắt thường rất nhỏ so với lưỡi cưa gỗ vì sắt cứng, nên muốn cưa được sắt cần phải cưa để nó ăn sâu từ từ, điều đó đòi hỏi răng cửa phải nhỏ. Nếu răng cưa lớn và thưa thì khi cưa sắt răng cưa sẽ bị méo mó hoặc gãy.

3. Tên các loại dũa được gọi theo cơ sở là: dũa tròn, dũa dẹt, dữa bán nguyệt, dũa tam giác...

C. Hoạt động luyện tập

• Nêu khái quát nhiệm vụ của ba nhóm dụng cụ: tháo, lắp và kẹp chặt, đo và dụng cụ gia công
• Nêu cách sử dụng mỏ lết
• Kìm giữ và kìm nguội có điểm gì khác nhau cơ bản.

Trả lời:

• Khái quát nhiệm vụ của ba nhóm dụng cụ: tháo, lắp và kẹp chặt, đo và dụng cụ gia công:
• Dụng cụ tháo, lắp, kẹp chặt có nhiệm vụ tháo, lắp các chi tiết của máy cơ khí, giúp làm chặt các chi tiết thành một khối thống nhất và hoàn chỉnh, không bị rơi rã.
• Dụng cụ đo có nhiệm vụ đo các kích thước của máy cơ khí như chiều dài, chiều rộng, đường kính trong, đường kính ngoài để có những thông số chính xác nhất.
• Dụng cụ gia công có nhiệm vụ làm cho các chi tiết vừa vặn, nhẵn bóng hơn, đẹp hơn và ăn khớp với các chi tiết khác trong cấu trúc máy...

• Cách sử dụng mỏ lết là: Mỏ lết thường với cấu tạo 1 ngàm cố định và 1 ngàm di động sẽ giúp bạn vặn các bu lông, đai ốc với nhiều kích cỡ khác nhau.

Khi sử dụng mỏ lết thường bạn chỉ cần xoay con ốc điều chỉnh cỡ ngàm trên thân mỏ lết để 2 ngàm của mỏ lết tiếp xúc chặt với đai ốc và vặn hoặc siết theo đúng chiều xoay. Nên sử dụng lực kéo về phía cơ thể một cách dễ dàng và an toàn hơn.

• Kìm giữ và kìm nguội có điểm khác nhau cơ bản là:
• Kìm giữ: dùng để giữ chặt chi tiết để tháo lắp một cách dễ dàng
• Kìm nguội: dùng để cắt, tuốt, bấm......

D. Hoạt động vận dụng

Tìm hiểu thực tiễn ở địa phương và trả lời các câu hỏi sau:

• Kể tên những loại dụng cụ cơ khí dùng trong sản xuất cơ khí ở gia đình, ở địa phương
• Nêu những điểm cần lưu ý để đảm bảo an toàn lao động khi sử dụng dụng cụ gia công cơ khí trong sản xuất, sinh hoạt gia đình?

Trả lời:

• Những loại dụng cụ cơ khí dùng trong sản xuất cơ khí ở gia đình, địa phương em là: búa, dũa, kìm, mỏ lết cờlê tròng, cưa, thước cuộn, thước cặp, thước lá, tua vít...
• Những điểm cần lưu ý để đảm bảo an toàn lao động khi sử dụng dụng cụ gia công cơ khí trong sản xuất, sinh hoạt gia đình là:

• Đeo găng tay và các thiết bị bảo hộ cần thiết khi sử dụng dụng cụ gia công cơ khí
• Nắm rõ cách sử dụng của dụng cụ trước khi dùng
• Trong quá trình làm phải tập trung, tránh hiện tượng các dụng cụ cắt, đập vào tay, chân....