Giải địa lí 10 bài 31: Vai trò và đặc điểm của công nghiệp. Các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố công nghiệp.

Vì trình độ phát triển công nhiệp của một nước biểu thị trình độ phát triển và vững mạnh của nền kinh tế nước đó. Ví dụ, ở những nước có nền kinh tế phát triển, tỉ trọng các ngành công nghiệp và dịch vụ thường chiếm trên 95% GDP như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Anh, Pháp…Trong khi đó, phần lớn các nước đang phát triển, tỉ trọng ngành nông, lâm, ngư nghiệp chiếm từ 40 – 50% như Ê –ti –ô –pi 52%, Ghi –nê –bit –xao 64%...

Giai đoạn 1: Giai đoạn tác động vào đối tương lao động là môi trường tự nhiên để tạo ra nguyên liệu (khai thác than, dầu mỏ, quặng kim loại, khai thác gỗ…).

Giai đoạn 2: Giai đoạn chế biến các nguyên liệu đó thành tư liệu sản xuất và vật phẩm tiêu dùng ( sản xuất máy móc, chế biến gỗ, chế biến thực phẩm…).

Đối với sản xuất Nông nghiệp

• Đối tượng lao động: Cây trồng, vật nuôi.
• Đặc điểm sản xuất: Phân tán theo không gian; chịu ảnh hưởng sâu sắc của điều kiện tự nhiên; các giai đoạn phải theo trình tự bắt buộc.

Đối với sản xuất Công nghiệp

• Đối tượng lao động: Khoáng sản, tư liệu sản xuất.
• Đặc điểm sản xuất: Tập trung cao độ; ít chịu ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên; các giai đoạn có thể tiến hành đồng thời, có thể tách xa nhau về mặt không gian.

Công nghiệp là ngành tạo ra khối lượng sản phẩm rất lớn cho xã hội. Tất cả các thiết bị máy móc trong các ngành kinh tế (nông nghiệp, giao thông, thông tin liên lạc, dịch vụ, xây dựng, cho bản thân công nghiệp…), các công cụ và đồ dùng sinh hoạt trong gia đình…đều do ngành công nghiệp cung cấp.

Công nghiệp góp phần thúc đẩy tốc độ tăng trưởng nền kinh tế. Tốc độ tăng trưởng công nghiệp ở trên thế giới, và nhất là ở Việt Nam thường cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế nói chung. Thời kì 2002 -2003, tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới (GDP) là 3,3%/năm, riêng công nghiệp đạt 3,6%/năm, còn ở Việt Nam tương ứng là 7,0%/năm và 12,4%/năm.

Đặc điểm sản xuất công nghiệp:

• Sản xuất công nghiệp bao gồm hai giai đoạn: giai đoạn tác động và giai đoạn chế biến các nguyên liệu đó thành tư liệu sản xuất và vật phẩm tiêu dùng.
• Sản xuất công nghiệp có tính chất tập trung cao độ
• Sản xuất công nghiệp bao gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ và có sự phối hợp chặt chẽ để tạo ra sản phẩm cuối cùng.

Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp:

• Đất trồng là tư liệu sản xuất chủ yếu và không thể thay thế.
• Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là  các cây trồng, vật nuôi.
• Sản xuất nông nghiệp có tính mùa vụ
• Sản cuất nông nghiệp phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.
• Trong nền kinh tế hiện đại, nông nghiệp trở thành ngành sản xuất hàng hóa.

Nhân tố đóng vai trò quan trọng nhất đối với sự phân bố công nghiệp là vị trí địa lí.

Trong điều kiện hiện nay, vị trí địa lí có tác động rất lớn đến việc lựa chọn các nhà máy, các khu công nghiệp, khu chế xuất ở trên thế giới và ở Việt Nam.

Ví dụ, khi xem xét 97 địa điểm mà các ngành công nghiệp và các địa phương lựa chọn để xây dựng khu công nghiệp ở nước ta thì cả 97 địa điểm đều có vị trí địa lí thuận lợi (gần cảng, gần sân bay, quốc lộ…). Cụ thể hơn, khu chế xuất Tân Thuận, một trong những khu chế xuất lớn nhất ở thành phố Hồ Chí Minh và Việt Nam, với diện tích 300ha, nằm ở quận 7, cách trung tâm thành phố 4km, sát cảng Bến Nghé và cảng Contennơ lớn nhất thành phố HCM, phía Nam khu chế xuất là trung tâm độ thị mới Nam Sài Gòn, các sân bay Tân Sơn Nhất 13km, gần tỉnh lộ 15 thông thương với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long…