[toc:ul]
Trên hình 32.1 vẽ một cuộn dây dẫn kín đặt vuông góc với mặt một tấm gỗ nằm ngang, trên mặt tấm gỗ đặt một tờ giấy trắng vẽ các đường sức từ của một nam châm.
Hãy quan sát xem các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào (tăng hay giảm) trong các trường hợp sau đây:
+ Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
+ Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây.
+ Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây.
+ Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm.
+ Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây: Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng lên
+ Đặt nam châm đứng yên trong cuộn dây: Số đường sức từ không thay đổi
+ Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây: Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn giảm đi
+ Để nam châm nằm yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm: Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên
Đối chiếu kết quả của thí nghiệm trên với việc khảo sát số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây, hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống của bảng 1
Bảng 1
Làm thí nghiệm | Có dòng điện cảm ứng hay không ? | Số đường sức từ xuyên qua S có biến đổi hay không? |
Đưa nam chậm lại gần cuộn dây | ||
Để nam châm nằm yên | ||
Đưa nam châm ra xa cuộn dây |
Làm thí nghiệm | Có dòng điện cảm ứng hay không ? | Số đường sức từ xuyên qua S có biến đổi hay không ? |
Đưa nam châm lại gần cuộn dây | Có | Có |
Để nam châm nằm yên | Không | Không |
Đưa nam châm ra xa cuộn dây | Có | Có |
Từ bảng 1 suy ra trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
Điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín là số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây đó biến thiên
Vận dụng nhận xét trên để giải thich tại sao trong thí nghiệm ở hình 31,3, khi đóng hay ngắt mạch của nam châm điện thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng
Hãy vận dụng kết luận vừa thu được để giải thích vì sao quay núm của đinamô thì đèn xe đạp lại sáng.
Khi quay núm đinamô của xe đạp, nam châm trong đinamô cũng quay theo.
=> Dòng điện cảm ứng này làm cho đèn xe đạp sáng.
Hãy giải thích vì sao khi cho nam châm quay như ở hình 31.4 thì trong cuộn dây dẫn kín lại xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Khi cho nam châm quay thì số đường sức từ đi qua cuộn dây dẫn kín biến thiên, do vậy trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng làm cho đèn LED sáng lên.