Hướng dẫn giải nhanh Khoa học 4 CTST bài 9: Ánh sáng với đời sống

BÀI 9. ÁNH SÁNG VỚI ĐỜI SỐNG

Câu 1: Điều gì sẽ xảy ra với sinh vật trên Trái Đất nếu không có ánh sáng mặt trời?

Trả lời:

Theo em, nếu không có ánh sáng mặt trời, cuộc sống trên Trái Đất sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn như sau: 

• Không có ánh sáng.

• Không có sự sống: Không có ánh sáng mặt trời, không có thực vật, động vật và con người. Không có nguồn năng lượng hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên để tạo ra năng lượng.

• Không có nhiệt độ: Nếu mặt trời tắt, không có cuộc sống nào có thể tồn tại trên phần lớn bề mặt Trái Đất trong vài tuần. Nước và không khí sẽ đóng băng thành tấm băng

1. Vai trò của ánh sáng đối với đời sống.

Câu 1: Quan sát các hình sau và cho biết ánh sáng mặt trời có vai trò như thế nào đối với sự sống của con người, động vật và thực vật.

Ánh sáng nhân tạo đem lại lợi ích gì trong việc chăn nuôi và trồng trọt?

Ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng ở giai đoạn nào trong vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên?

Kể các ví dụ khác thể hiện vai trò của ánh sáng trong đời sống.

Trả lời:

Từ những hình trên, em nhận thấy ánh sáng mặt trời có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống của muôn loài, nó chiếu sáng, sưởi ấm cho con người, động vật, thực vật sinh sôi và phát triển, giúp vượt qua giá rét mùa đông.

Theo em, ánh sáng nhân tạo đem lại những lợi ích sau: 

1. Trong nông nghiệp:

• Ánh sáng nhân tạo có thể giúp tăng năng suất cây trồng.

• Ánh sáng nhân tạo có thể khởi đầu quá trình nảy mầm hạt giống, phát triển rễ, và quản lý việc tránh bóng.

• Sử dụng ánh sáng nhân tạo và áp dụng phương pháp trồng cây theo chiều dọc, nông dân có thể trồng cây quanh năm mà không lo ngại về các sự kiện thời tiết cực đoan.

2. Trong chăn nuôi:

• Ánh sáng tử ngoại (UV) trong chăn nuôi gia cầm đang nhận được nhiều sự quan tâm với mục tiêu cải thiện phúc lợi gia cầm và tối ưu hóa sản xuất.

• Bước sóng UVB (280–315) có tác động sinh lý thông qua kích thích các đường dẫn vitamin D có thể sau đó cải thiện sức khỏe hệ xương.

• Sưởi ấm trong mùa đông giá rét không có mặt trời.

Theo em, trong vòng tuần hoàn của nước trong tự nhiên, ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng ở giai đoạn bốc hơi.

Những ví dụ khác chứng tỏ ánh sáng có vai trò trong đời sống là:

1. Quá trình quang hợp: Ánh sáng là nguồn năng lượng chính cho quá trình quang hợp, giúp cây cỏ tạo ra thức ăn và oxy.

2. Thị giác: Chúng ta nhìn thấy mọi vật xung quanh nhờ ánh sáng. Ánh sáng chiếu vào vật thể và phản xạ vào mắt chúng ta, giúp chúng ta nhận biết hình dạng, màu sắc và vị trí của vật thể.

3. Sự phát triển và giấc ngủ của cơ thể: Ánh sáng tự nhiên từ mặt trời giúp điều chỉnh chu kỳ ngủ và thức của cơ thể.

4. Sấy khô và bay hơi: Ánh sáng mặt trời giúp sấy khô quần áo và các vật liệu khác, cũng như làm bay hơi nước.

5. Vệ sinh Trái đất: Ánh sáng mặt trời giúp diệt khuẩn và vi khuẩn, giữ cho môi trường sống của chúng ta sạch sẽ.

6. Điều chỉnh nhiệt độ: Ánh sáng mặt trời giúp làm ấm Trái đất, tạo ra các điều kiện sống thuận lợi.

7. Trong y tế: Ánh sáng được sử dụng trong nhiều phương pháp điều trị y tế, như việc sử dụng tia X để chụp hình ảnh bên trong cơ thể.

8. Trong giao tiếp và tín hiệu: Ánh sáng được sử dụng trong nhiều hình thức giao tiếp, từ đèn giao thông cho đến việc truyền dữ liệu qua cáp quang.

Câu 2: Đời sống của con người và động vật, thực vật sẽ bị ảnh hưởng như thế nào khi thiếu ánh sáng mặt trời? Vì sao?

Trả lời:

Khi thiếu ánh sáng mặt trời, con người và động vật, thực vật sẽ không thể sinh sống và phát triển vì ánh sáng mặt trời vai trò vô cùng quan trọng. Bởi

1. Đối với thực vật: Ánh sáng mặt trời là yếu tố chính trong quá trình quang hợp của cây xanh, tạo ra nguồn oxy cho mọi sự sống trên trái đất. Quá trình này được thực vật, tảo và một số vi khuẩn có lợi tiếp nhận ánh sáng mặt trời tạo ra nồng độ oxy trong không khí. Nếu thiếu ánh sáng mặt trời, quá trình quang hợp sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến việc giảm sản xuất oxy và nguồn thức ăn cho các loài khác.

2. Đối  với động vật: Động vật, bao gồm cả con người, phụ thuộc vào thực vật (hoặc các động vật khác ăn thực vật) để có nguồn thức ăn. Nếu thiếu ánh sáng mặt trời, nguồn thức ăn này sẽ giảm, ảnh hưởng đến sự sống còn của các loài động vật.

3. Đối với con người: Con người không chỉ phụ thuộc vào ánh sáng mặt trời để có nguồn thức ăn, mà còn cần nó để duy trì sức khỏe. Ánh sáng mặt trời giúp cơ thể sản xuất vitamin D, một chất dinh dưỡng quan trọng giúp hấp thụ canxi và phốt pho từ thức ăn, làm tăng sức khỏe xương. Nếu thiếu ánh sáng mặt trời, cơ thể có thể gặp phải các vấn đề về sức khỏe như rối loạn giấc ngủ, tình trạng trầm cảm mùa đông và thậm chí là suy dinh dưỡng

Câu 3: Em đồng tình với ý kiến của bạn nào? Giải thích?

Trả lời:

Trong hai bạn trong hình, em đồng tình với ý kiến của bạn nữ. Vì trong ánh sáng mặt trời vào buổi trưa có rất nhiều tia UV, nhiều tia bức xạ gây hại cho da và sức khỏe của con người, vì vậy chúng ta chỉ nên ra ngoài trời nắng vào buổi sáng vì lúc đó ánh mặt trời có nhiều tia tốt cho sức khỏe và không ra ngoài vào các giờ khác vì ánh nắng mặt trời có nhiều tia hại.

2. Ánh sáng và bảo vệ mắt

Câu 1: Quan sát các hình dưới đây và cho biết những việc nên làm và những việc không nên làm để bảo vệ mắt. Hãy giải thích vì sao?

Trả lời:

Sau khi quan sát hình trên, em có bảng sau: 

Câu 2: Bạn nào trong các hình dưới đây có tư thế ngồi đúng và có ánh sáng thích hợp để học tập? Vì sao?

• Em đã thực hiện tư thế ngồi học như thế nào để đảm bảo khoảng cách đọc, viết phù hợp và có đủ ánh sáng để giúp bảo vệ mắt, phòng tránh bị cận thị?

• Nên và không nên làm gì để bảo vệ mắt khỏi tác hại do ánh sáng quá mạnh hay ánh sáng quá yếu gây ra?

Trả lời:

Trong hai hình 14a và 14b, em nhận thấy bạn hình 14a có tư thế ngồi đúng và có ánh sáng thích hợp để học tập. Vì bạn có tư thế ngồi thẳng không bị khom lưng chân duỗi thẳng và bóng đèn ở phía trước cung cấp đủ ánh sáng cho bạn học bài. 

Để giúp bảo vệ mắt, phòng tránh bị cận thị, em đã tránh ánh sáng quá mạnh chiếu vào mắt; đồng thời đọc và viết dưới ánh sáng thích hợp; thực hiện được tư thế ngồi học đúng, thẳng lưng, giữ khoảng cách khi đọc, viết phù hợp.

Theo em, một số việc nên và không nên làm để bảo vệ mắt khỏi tác hại do ánh sáng quá mạnh hay ánh sáng quá yếu là: 

Nên làm:

• Đeo kính râm khi ra ngoài: Điều này giúp bảo vệ mắt khỏi tác động của tia UVA và tia UVB trong ánh nắng mặt trời.

• Đeo dụng cụ bảo vệ mắt khi làm việc với thiết bị phóng tia lửa: Điều này giúp bảo vệ mắt khỏi ánh sáng mạnh và có hại

• Đọc sách liên tục trong khoảng 1 giờ phải nghỉ ngơi chốc lát, hoặc phải đưa mắt nhìn về phía xa một lúc.

Không nên làm:

• Đưa mắt gần tới những ánh sáng mạnh, độc hại cho mắt.

• Không nên đưa mắt nhìn trực tiếp lên mặt trời.

• Không đọc và viết dưới ánh sáng quá yếu hoặc quá mạnh

Câu 3: Bố trí góc học tập có ánh sáng thích hợp. Hãy kiểm tra điều kiện chiếu sáng ở góc học tập của em. Cần làm gì để góc học tập có đủ ánh sáng?

Trả lời:

Dựa vào những kiến thức trong bài, em sẽ bố trí góc học tập như sau: 

• Đặt bàn học gần cửa sổ lớn, ngang với tầm bàn.

• Đặt ghế thấp hơn bàn để ngồi học trở nên dễ dàng hơn.

• Có đèn học với ánh sáng vừa đủ, sử dụng đèn bảo vệ mắt, đèn có độ sáng rộng và tập trung.

• Xung quanh cần có ánh sáng nền vừa đủ