BÀI 24: TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN

Câu 1: Vì sao có thể sử dụng máy sốc điện ngoài lồng ngực để cấp cứu người bệnh bị ngừng tim đột ngột?

Hướng dẫn trả lời:

Dòng điện có tác dụng sinh lí.

1. CÁC TÁC DỤNG CƠ BẢN CỦA DÒNG ĐIỆN

Thí nghiệm tìm hiểu tác dụng nhiệt của dòng điện

Câu 1: So sánh nhiệt độ của vỏ bóng đèn đo được trước và sau khi đóng công tắc trong thí nghiệm Hình 24.1. Giải thích kết quả thí nghiệm.

Hướng dẫn trả lời:

- So sánh: Nhiệt độ của vỏ bóng đèn sau khi đóng công tắc lớn hơn trước khi đóng công tắc.

- Giải thích: Vì dòng điện có tác dụng nhiệt.

Câu 2: Nếu gắn máy tính xách tay với bộ sạc và cắm vào ổ điện trên tường thì sau một thời gian sử dụng, ta sờ thấy cả bộ sạc và máy tính xách tay đều nóng lên. Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Vì có dòng điện chạy qua các thiết bị và dòng điện có tác dụng nhiệt.

Thí nghiệm tìm hiểu tác dụng phát sáng của dòng điện

Câu 3: Thí nghiệm ở Hình 24.2 chứng tỏ dòng điện có tác dụng gì?

Hướng dẫn trả lời:

Tác dụng phát sáng.

Câu 4: Thực hiện thí nghiệm (Hình 24.3) và trả lời các câu sau:

a. Dung dịch copper (II) sulfate là chất dẫn điện hay cách điện? Vì sao?

b. Thỏi than K nối với cực âm lúc đầu có màu đen. Vài phút sau khi công tắc đóng, nó được phủ một lớp có màu gì?

c. Kết quả thí nghiệm chứng tỏ dòng điện có tác dụng gì?

Hướng dẫn trả lời:

a. Chất dẫn điện vì nó cho dòng điện chạy qua.

b. Màu đỏ gạch.

c. Dòng điện có tác dụng hóa học.

Tìm hiểu tác dụng sinh lí của dòng điện

Câu 5: Nêu các tác hại của dòng điện khi đi qua cơ thể người. Làm thế nào để phòng tránh các tác hại đó?

Hướng dẫn trả lời:

- > 10 mA: co cơ rất mạnh.

- > 70 mA : tim ngừng đập, ngạt thở và thần kinh bị tê liệt.

Câu 6: Hãy sắp xếp các bước sau đây theo trình tự hợp lí để xử lí tình huống khi gặp tai nạn về điện:

- Chăm sóc vết thương.

- Hồi sức.

- Giảm đau.

- Cách li với nguồn điện.

Hướng dẫn trả lời:

- Cách li với nguồn điện.

- Hồi sức.

- Chăm sóc vết thương.

- Giảm đau.

Câu 7: Trả lời câu hỏi ở phần Mở đầu bài học.

Hướng dẫn trả lời:

Trong y học, người ta ứng dụng tác dụng sinh lí của dòng điện thích hợp để chữa một số bệnh. 

2. MỘT SỐ THIẾT BỊ ĐIỆN ỨNG DỤNG CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN

Câu 1: Vì sao trong các thiết bị điện và mạch điện trong nhà cần phải có cầu chì?

Hướng dẫn trả lời:

Khi dòng điện trong mạch tăng lên vượt quá giá trị định mức thì dây chì bị nóng chảy và đứt, ngắt mạch điện, bảo vệ các thiết bị điện trong mạch điện.

Câu 2: Quan sát Hình 24.6 và mô tả cách hoạt động của chuông điện.

Hướng dẫn trả lời:

Khi nhấn chuông, dòng điện qua cuộn dây gây ra tác dụng từ của nam châm điện, khiến búa bị hút gõ vào chuông phát ra âm thanh. Khi đó tiếp điểm bị hở, mạch điện bị ngắt, không có dòng điện chạy qua nam châm điện nữa, nên bị mất từ tính không hút búa gõ chuông và búa trở về vị trí cũ. Nhấn giữ chuông thì ta thấy chuông reo liên hồi.

Câu 3: Quan sát Hình 24.7 và mô tả cách hoạt động của rơle.

Hướng dẫn trả lời:

- Khi có dòng điện ở mức cho phép:thanh sắt S bị lò xo kéo làm đóng các tiếp điểm 1 và 2, động cơ làm việc bình thường.

- Khi dòng điện chạy qua động cơ tăng quá mức cho phép: tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo, nam châm điện hút chặt lấy thanh sắt S, làm cho mạch điện tự động ngắt. Đồng thời công tắc cũng tự động ngắt khi thanh sắt S bị nam châm điện hút vào. Khi lò xo kéo thanh sắt trở lại đóng các tiếp điểm 1 và 2 thì công tắc vẫn bị ngắt.

- Để động cơ làm việc trở lại, ta phải đóng công tắc.

Câu 4: Nêu lợi ích của cầu dao tự động.

Hướng dẫn trả lời:

Đóng ngắt mạch điện, giúp bảo vệ hệ thống điện cùng các thiết bị điện trong mạch điện trong trường hợp quá tải, hay sụt áp, ngắn mạch… 

Câu 5: Các sự cố như chập điện, quá tải có thể gây ra những nguy hại gì? Đề xuất các biện pháp phòng chống.

Hướng dẫn trả lời:

Hỏa hoạn, gây ra những nguy hại tới tính mạng con người và gây ra những thiệt hại tài sản nặng nề.

- Biện pháp:

• Phòng tránh chập điện, quá tải: Chọn dây dẫn điện phù hợp với công suất của thiết bị điện, không dùng nhiều thiết bị sử dụng công suất lớn một lúc, thường xuyên kiểm tra nhiệt độ những thiết bị tiêu thụ điện, mạch điện đảm bảo độ an toàn, dùng các thiết bị đóng cắt và bảo vệ (cầu dao tự động, cầu chì, áptômat, rơ le, …).

• Gặp phải sự cố chập điện: ngắt cầu dao tổng; gọi đội cứu hỏa; tìm cách dập lửa (bình chữa cháy, đất, cát, …).