BÀI 8: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CHẤT XÚC TÁC

Câu 1: Trong thực tế, có những phản ứng xảy ra rất chậm, ví dụ vỏ tàu sắt bị gỉ sét. Ngược lại có những phản ứng xảy ra rất nhanh, ví dụ phản ứng cháy nổ của pháo hoa, phản ứng của xăng với oxygen trong xilanh (cylinder) của động cơ xe hơi. Các phản ứng hoá học khác nhau xảy ra nhanh, chậm khác nhau phụ thuộc vào tốc độ phản ứng. Tốc độ phản ứng là gì? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng?

Hướng dẫn trả lời:

Là đại lượng chỉ mức độ nhanh hay chậm của một phản ứng hoá học.

Các yếu tố ảnh hưởng: nồng độ chất phản ứng, nhiệt độ phản ứng, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác

1. TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HÓA HỌC

Tìm hiểu khái niệm tốc độ phản ứng hóa hóa

Câu 1: Quan sát Hình 8.1, hãy cho biết hiện tượng nào xảy ra chậm, hiện tượng nào xảy ra nhanh.

Hướng dẫn trả lời:

Que diêm cháy: nhanh.

Bu lông bị gỉ sét: chậm.

Câu 2: Theo em, các phản ứng hoá học khác nhau thì thời gian phản ứng có giống nhau không.

Hướng dẫn trả lời:

Không, thời gian khác nhau.

2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỚNG ĐẾN TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG

Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của nồng độ đến tốc độ phản ứng

Câu 1: Ống nghiệm nào có hiện tượng sủi bọt khí nhanh hơn? Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Ống nghiệm (2) nhanh hơn, do nồng độ H2SO4 ở ống nghiệm (2) là 2M > ống nghiệm (1) là 0,1M.

Câu 2: Vì sao nồng độ chất phản ứng càng lớn thì tốc độ phản ứng càng tăng?

Hướng dẫn trả lời:

Do nồng độ các chất phản ứng tăng làm tăng số va chạm có hiệu quả 

Câu 3: Giải thích tại sao khi nhóm bếp lửa, ta quạt càng mạnh thì lửa cháy càng to?

Hướng dẫn trả lời:

Quạt càng mạnh càng làm tăng nồng độ oxygen không khí 

Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng

Câu 4: Tốc độ khí thoát ra ở hai ống nghiệm có giống nhau không? Giải thích

Hướng dẫn trả lời:

Khác nhau. 

Ống nghiệm (1) được đun nóng khí thoát ra nhanh và mạnh hơn, do tốc độ phản ứng lớn hơn.

Câu 5: Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?

Hướng dẫn trả lời:

Nhiệt độ tăng => các nguyên tử hay phân tử chất chuyển động nhanh hơn => gia tăng sự va chạm => tốc độ phản ứng tăng.

Câu 6: Theo em, viên thuốc sủi sẽ tan nhanh hơn trong cốc nước nóng hay nước lạnh. Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Nước nóng. Do nhiệt độ tăng sẽ làm cho tốc độ phản ứng tăng.

Thí nghiệm 3: Ảnh hưởng của diện tích tiếp xúc đến tốc độ phản ứng 

Câu 7: Ống nghiệm nào có lượng khí thoát ra nhanh hơn? Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Ống nghiệm (2), do có tốc độ phản ứng lớn hơn.

Câu 8: Diện tích tiếp xúc của một chất có ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?

Hướng dẫn trả lời:

Tốc độ phản ứng tỉ lệ thuận với diện tích tiếp xúc của các chất tham gia. 

Thi nghiệm 4: Ảnh hưởng của chất xúc tác đến tốc độ phản ứng

Câu 9: Ống nghiệm nào sinh ra khí oxygen sớm hơn để làm que đóm bùng cháy trở lại?

Hướng dẫn trả lời:

Ống nghiệm (2) 

Câu 10: Ở ống nghiệm (2) có thêm một ít bột MnO2, chất này có tác dụng gì đến tốc độ phản ứng so với ống nghiệm (1) không có MnO2?

Hướng dẫn trả lời:

MnO2 là chất xúc tác

Tác dụng: làm cho phản ứng diễn ra nhanh hơn 

3. ỨNG DỤNG THỰC TIỄN CỦA TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG

Tìm hiểu ứng dụng thực tiễn ủa tốc độ phản ứng

Câu 1: Quan sát Hình 8.6, các yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng được sử dụng trong đời sống thực tiễn.

Hướng dẫn trả lời:

a) Diện tích tiếp xúc.

b) Nhiệt độ.

c) Nồng độ.

Câu 2: Các quả pháo hoa khi được bắn lên sẽ bốc cháy nhanh và nổ ra thành những chùm ánh sáng đẹp mắt. Vì sao khi sản xuất pháo hoa người ta thường sử dụng các nguyên liệu ở dạng bột?

Hướng dẫn trả lời:

Để tăng diện tích tiếp xúc giữa các chất phản ứng, giúp phản ứng diễn ra nhanh hơn.