Soạn chi tiết Ngữ văn 9 Cánh diều bài 9: Đình công và nổi dậy (Trích kịch Kim tiền – Vi Huyền Đắc)

CHUẨN BỊ

Câu 1:  Đọc trước văn bản Đình công và nổi dậy; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Vi Huyền Đắc.

Bài làm chi tiết:

Thông tin về tác giả:

+ Vi Huyền Đắc sinh ngày 18 tháng 12 năm 1899 tại làng Trà Cổ, tỉnh Hải Ninh, nay là phường Trà Cổ, thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.

+ Ông có cha làm thầu khoán, mộ phu làm đường, làm mỏ và có một đội thuyền vận tải riêng hoạt động ở vùng Đông Bắc Bắc Bộ; có mẹ là cháu ngoại Tiến sĩ Hán học Nguyễn Tư Giản (1823 -1890).

+ Ông từng học chữ Hán và chữ Quốc ngữ. Sau khi tốt nghiệp Thành Chung ở Hải Phòng, ông thi vào trường Mỹ nghệ Hà Nội nhưng sau đấy lại vào Sài Gòn làm lái xe và bắt đầu viết một số bài báo có xu hướng tiến bộ.

+ Vi Huyền Đắc trở ra Hải Phòng kế thừa cơ nghiệp để lại sau khi cha ông qua đời, nhưng ông phải bán dần tài sản để sinh sống do việc kinh doanh không hiệu quả. Ở đây, ông bắt đầu viết kịch và mở nhà in Thái Dương văn khố trên phố Cầu Đất (Hải Phòng) để xuất bản tác phẩm của mình và bạn bè.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Hình dung bối cảnh câu chuyện qua phần chỉ dẫn sân khấu

Bài làm chi tiết:

- Bối cảnh câu chuyện: 

+ Thời gian là vào giữa trưa, 

+ Địa điểm cửa buồng ăn thông vào tư thất của ông Chung.

Câu 2: Thái độ ông chủ mỏ như thế nào?

Bài làm chi tiết:

Ông chủ mỏ vừa rối bời, lo lắng.

Câu 3: Những chi tiết nào cho thấy tình hình ngày càng căng thẳng?

Bài làm chi tiết:

Chi tiết cho thấy tình hình ngày càng căng thẳng: ông Chung lại bàn giấy kéo ra khẩu súng lục, dân công đã bỏ cái nhà kho và kéo lại đằng ông Chung và bà Ba.

Câu 4: Vì sao thợ mỏ đình công?

Bài làm chi tiết:

Do ông Chung phát gạo kém, gạo xấu, cắm mắm thối. => Thợ mỏ đình công.

Câu 5: Phần chỉ dẫn sân khấu cho biết điều gì?

Bài làm chi tiết:

Phần này cho thấy ông Chung đã bị bắn.

Câu 6: Kết thúc có gì bất ngờ?

Kết thúc bất ngờ vì ông Chung chết, cả Bích (con trai cả ông Chung) đẩy bà Ba ngã và ra tủ két mở tủ. Cùng lúc đó thì dân công họ đã xông đến phòng kế toán

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Văn bản Đình công và nổi dậy kể về sự việc gì? Có những tuyến nhân vật nào?

Bài làm chi tiết:

- Văn bản này kể về gia đình Ông Chung bóc lột công nhân quá sức nên công nhân đã đình công. Cuối cùng gia đình ông nhận kết cục bi thảm.

- Tuyến nhân vật ông Chung, bà Ba, cả Bích: giàu có, tham lam, bóc lột người lao động.

- Tuyến nhân vật người công nhân lao động: chịu khó, chăm chỉ, dũng cảm và đứng lên đòi lại công bằng.

Câu 2. Em dựa vào những chi tiết nào để biết được bối cảnh và tình hình căng thẳng của câu chuyện?

Bài làm chi tiết:

Để biết được điều đó, em dựa vào những chỉ dẫn sân khấu, hành động của anh loong toong, tiếng ở dưới đường.

Câu 3: Phân tích nhân vật ông chủ mỏ Trần Thiết Chung qua thái độ, lời thoại và hành động,...

Bài làm chi tiết:

Phân tích nhân vật Trần Thiết Chung:

- Lời thoại: trịch thượng:

+ “Các anh đừng có nói bậy… Ai bỏ các anh em chết đói? Nếu các anh đi làm ăn cẩn thận, có ngày nào không phát gạo, phát hàng”,

+ “Lần này là lần cuối cùng, tôi ra lệnh cho các anh, ai phải về trại ấy ngay lập tức, rồi tôi sẽ liệu…”.

- Thái độ: ngông nghênh, coi thường người lao động:

+ “Không sợ… cửa sổ toàn bằng gỗ lim nạm sắt, chúng nó có phá được còn khó…”;

+ “Ta có khẩu súng này thì còn sợ gì”.

- Hành động: dứt khoát, đối mặt với người lao động:

+ “Mình không ngại, thế nào họ cũng đến kịp,... Dầu  chúng nó có gậy gộc, cuốc xẻng cũng không sao đến gần mình được…. Mình đừng ngại”,

+ “Ô hay, sợ cái gì… Mình cứ để tôi  ra xem chúng nó nói gì… Có súng đây, sợ gì”.

Câu 4: Qua đoạn trích, hãy nhận xét cách xây dựng diễn biến xung đột của tác giả.

Bài làm chi tiết:

Cách xây dựng diễn biến xung đột của tác giả: 

+ Trước hết tác giả tạo ra xung đột trong hai tuyến nhân vật, giữa chính diện và phản diện.

+ Sau đó tác giả tạo xung đột tâm lí để cho các nhân vật trải qua các thử thách về tâm lí, đạo đức.

+ Hơn nữa đưa nhân vật vào trong tình huống khó khăn buộc phải đối đầu thông qua các lời chỉ dẫn sân khấu và lời thoại nhân vật làm tăng sự căng thẳng cho người đọc.

Câu 5: Theo em, đặc điểm bi kịch thể hiện như thế nào trong văn bản?

Bài làm chi tiết:

Đặc điểm bi kịch được thể hiện qua những yếu tố:

+ Nhân vật: ông Chung đại diện cho những người có chức, có quyền trong xã hội, giàu có nhưng lại bóc lột sức lao động của công nhân. Người lao động đại diện cho những người đấu tranh đòi lại công bằng, tự do.

+ Lời thoại của mỗi tuyến nhân vật đều thể hiện được suy nghĩ của nhân vật.

+ Sự kiện xoay quanh mâu thuẫn không thể giải quyết dẫn đến kết cục bi thảm: người lao động đình công, ông Chung chết.

Câu 6: Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nêu ấn tượng của mình về những người nổi loạn trong văn bản kịch Đình công và nổi dậy.

Bài làm chi tiết:

Khi nói đến hai từ “nổi loạn” là người ta lại nghĩ đến những sự ngông cuồng, xấu xa. Thế nhưng những người nổi loạn trong "Đình công và nổi dậy" lại là biểu tượng của lòng dũng cảm và khát vọng tự do.

Văn bản kịch "Đình công và nổi dậy" của Vi Huy Đắc đã khắc họa thành công hình ảnh những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự bóc lột bất công của gia đình ông Chung. Tuy chỉ là những công nhân, những người lao động nghèo khổ nhưng họ chính là những người nổi loạn, khi gặp phải sự bất công đã dám đứng lên đấu tranh cho lẽ phải, cho quyền lợi chính đáng của mình.

Nhân vật những người lao động nổi loạn trong "Đình công và nổi dậy" là đại diện cho tinh thần đấu tranh bất khuất của con người, là niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn. Họ không khuất phục và sợ hãi trước sự giàu có. Họ dám đứng dậy bảo vệ sự công bằng cho chính bản thân mình. Đó là một hình ảnh đẹp đẽ, cao quý, mãi mãi được ghi nhớ trong lòng người đọc.