Soạn chi tiết Ngữ văn 9 KNTT bài 1 Thực hành tiếng Việt

Câu 1: Đọc lại các chú thích ở chân trang của văn bản Chuyện người con gái Nam Xương và cho biết những trường hợp sử dụng điển tích, điển cố. Nếu sách giáo khoa không giải thích, em có hiểu được ý nghĩa của các câu văn có sử dụng điển tích, điển cố đó không? Vì sao?

Bài làm chi tiết:

- Những trường hợp sử dụng điển tích điển cố trong văn bản Chuyện người con gái Nam Xương: mùa dưa chín quá kì; nước hết chuông rền; ngõ liễu tường hoa; núi Vọng Phu; ngọc Mị Nương; cỏ Ngu mĩ; Tào Nga; Tinh Vệ; ngựa Hồ gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam; quăng thoi đứng dậy, tuy mẹ bậc đại hiền cũng phải phân vân; mất búa dổ ngờ; ý dĩ đầy xe, Quang Võ đổ ngờ lão tướng; trói lại mà giết, Tào Tháo đến phụ ân nhân.

- Nếu SGK không giải thích, em không thể hiểu được ý nghĩa của các câu văn trên. Bởi lẽ, đây là các điển tích thời xa xưa, chủ yếu được mượn từ văn học Trung Quốc. Mặc dù trong văn bản, điển tích điển cố chỉ là một vài câu văn, thế nhưng đằng sau chúng là cả một câu chuyện, lời thơ, kinh sách,.. khá xa lạ với người đọc ngày nay.

Câu 2: Đọc các câu sau và thực hiện yêu cầu nêu ở dưới:

- Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió;khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thắm buồm xa, đâu còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa.

- Thiếp nếu đoan trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất xin làm cỏ Ngu mĩ.

- Nương tử nghĩa khác Tào Nga, hờn không Tinh Vệ mà phải ôm mối hận gieo mình xuống nước.

- Vả chăng, ngựa Hồ gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam.

a. Cho biết các cụm từ in đậm có đặc điểm gì chung.

b. Đọc chú thích để biết nghĩa của các cụm từ in đậm trong các câu trên.

c. Nêu tác dụng của việc sử dụng những cụm từ đó trong ngữ cảnh.

Bài làm chi tiết:

a. Cụm từ in đậm trong các câu đều là những câu chuyện, sự tích nào đó.

b. Tác dụng của từng cụm từ in dậm trong câu:

+ Ở câu thứ nhất, là điển tích núi Vọng Phu. Đó là câu chuyện người đàn bà bồng con ngóng chồng đến hóa đá. Việc sử dụng điển tích này thể hiện rằng bi kịch của Vũ Nương sâu sắc hơn nhiều so với nàng Vọng Phu.

+ Ở câu thứ hai, là điển tích Mỵ Nương và Ngu Cơ. Vũ Nương muốn so sánh mình với hai người này rằng: cho đến khi chết nàng vẫn một lòng chung thủy, không hề phản bội. 

+ Câu văn thứ ba là lời Phan Lang nói với Vũ Nương khi tình cờ gặp nàng nơi cung nước. Ở dây, Phan Lang nhắc đến điển tích về Tào Nga và Tinh Vệ - những người con gái có cái chết hoàn toàn không giống với việc lựa chọn cách trẫm mình vì oan khuất của Vũ Nương. Do vậy, theo Phan Lang, cách hành xử của Vũ Nương cũng phải khác: khuyên nàng nghĩ đến chồng con, nghĩ đến quê nhà

+ Câu văn cuối cùng, Vũ Nương sử dụng điển cố “ngựa Hồ gầm gió bắc, chim Việt đậu cành nam” để nói về nỗi nhớ canh cánh trong lòng, vẫn luôn đau đáu nhớ về quê hương mình. 

 c. Việc sử dụng những cụm từ đó trong ngữ cảnh đó để làm nổi bật lên vẻ đẹp, giá trị bên trong của nhân vật Vũ Nương. Từ đó khắc họa sâu sắc thông điệp tác giả muốn truyền tải.