Soạn siêu ngắn lịch sử 11 Cánh diều bài 5 Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
Baivan.net sẽ đưa ra lời giải nhanh, ngắn gọn chuẩn xác môn lịch sử 11 bộ sách cánh diều bài 5 Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á. Học sinh kéo xuống để tham khảo. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em đạt hiệu quả cao trong học tập.
KIẾN THỨC MỚI
1. Quá trình xâm lược và cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á
a. Đông Nam Á hải đảo
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Hình 2 (SGK, tr.31), trình bày quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á hải đảo.
Hướng dẫn trả lời:
Sau gần 4 thế kỉ (từ đầu thế kỉ XVI đến đầu thế kỉ XX), thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình xâm lược các nước Đông Nam Á hải đảo.
Phi-lip-pin: Năm 1898, Mỹ thay thế Tây Ban Nha cai trị Phi-lip-pin.
In-đô-nê-xi-a: từ thế kỉ XVII, Hà Lan bắt đầu xâm lược, đến đầu thế kỉ XIX, phần lớn quần đảo In-đô-nê-xi-a nằm dưới ách đô hộ của thực dân Hà Lan.
Ma-lai-xi-a: quá trình thực dân Anh xâm lược đã diễn ra trong giai đoạn từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XIX, đưa tới sự thành lập Mã Lai thuộc Anh.
Xin-ga-po: Năm 1824, toàn bộ Xin-ga-po trở thành thuộc địa của Anh.
b. Đông Nam Á lục địa
Câu hỏi: Trình bày quá trình các nước thực dân phương Tây xâm lược và thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á lục địa.
Hướng dẫn trả lời:
Mi-an-ma: bị thực dân Anh tiến hành ba cuộc xâm lược vào các năm 1824 – 1826, 1852, 1885 và bị biến thành thuộc địa.
Việt Nam: Năm 1884, với Hiệp ước Pa-tơ-nốt, thực dân Pháp hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam.
Cam-pu-chia: Năm 1884, một hiệp ước mới được kí kết giữa thực dân Pháp và chính quyền Cam-pu-chia với những điều khoản có lợi cho thực dân Pháp.
Lào: Pháp buộc Xiêm kí hiệp ước với Pháp thừa nhận nền bảo hộ của Pháp ở Lào (1893), biến vương quốc này thành thuộc địa của Pháp.
2. Công cuộc cải cách ở Xiêm
a. Bối cảnh, nội dung của cuộc cải cách ở Xiêm.
Câu hỏi: Trình bày những nội dung chính của công cuộc cải các ở Xiêm.
Hướng dẫn trả lời:
Lĩnh vực | Nội dung |
Kinh tế | Trong công nghiệp, Chính phủ thực hiện chính sách khuyến khích đầu tư vào các ngành công nghiệp, đường sắt,... Trong nông nghiệp, năm 1874, Chính phủ Xiêm đã áp dụng biện pháp miễn trừ và giảm thuế nông nghiệp và ban hành những quy định quản lí ruộng đất hiện đại. |
Hành chính | Từ năm 1892, Ra-ma V tiến hành cải cách hành chính theo mô hình phương Tây. |
Giáo dục | Năm 1898, công bố Chương trình giáo dục đầu tiên ở Xiêm |
Ngoại giao | Năm 1897, Ra-ma V tiến hành chuyến công du sang các nước châu Âu. Chính phủ Xiêm kí các hiệp ước với nội dung đồng ý cắt một số vùng lãnh thổ thuộc ảnh hưởng của Xiêm ở Lào, Cam-pu-chia. |
b. Ý nghĩa của công cuộc cải cách ở Xiêm
Câu hỏi: Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á không bị biến thành thuộc địa của thực dân phương Tây.
Hướng dẫn trả lời:
Vì công cuộc cải cách của Xiêm đã đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới từ đó có thực lực để thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi 1: Hoàn thành bảng về quá trình xâm lược và xác lập sự cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á theo các nội dung sau:
Khu vực | Nước | Thời gian bị xâm lược | Thực dân xâm lược | Nét chính về nền thống trị của thực dân phương Tây |
Đông Nam Á hải đảo | In-đô-nê-xi-a |
|
|
|
Phi-lip-pin |
|
|
| |
Xin-ga-po |
|
|
| |
Ma-lai-xi-a |
|
|
| |
Đông Nam Á lục địa | Mi-an-ma |
|
|
|
Việt Nam |
|
|
| |
Cam-pu-chia |
|
|
| |
Lào |
|
|
|
Hướng dẫn trả lời:
Khu vực | Nước | Thời gian bị xâm lược | Thực dân xâm lược | Nét chính về nền thống trị của thực dân phương Tây |
Đông Nam Á hải đảo | In-đô-nê-xi-a | Giữa thế kỉ XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị | Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Mĩ | Chính quyền thực dân đã thi hành chế độ thuế khóa và áp bức nặng nề đối với người dân thuộc địa. |
Phi-lip-pin | Năm 1899-1902, Mĩ chiến tranh xâm lược Phi-lip-pin, biến quần đảo này thành thuộc địa của Mĩ | Tây Ban Nha, Mĩ | Đặt ra hệ thống hành chính mới, sự mở rộng của Thiên Chúa giáo và nền văn hoá, giáo dục chịu ảnh hưởng của Tây Ban Nha. | |
Xin-ga-po | 1824, toàn bộ Xin-ga-po trở thành thuộc địa của Anh. | Anh | Anh xác lập chế độ cai trị trực tiếp tại Xin-ga-po. | |
Ma-lai-xi-a | Đầu thế kỉ XX, Mã Lai trở thành thuộc địa của Anh | Anh | Chính quyền thực dân cai trị gián tiếp qua các công sứ. Hoạt động khai thác kinh tế thuộc địa được đẩy mạnh. | |
Đông Nam Á lục địa | Mi-an-ma | Anh tiến hành ba cuộc xâm lược vào các năm 1824 – 1826, 1852, 1885 | Anh | Thực dân Anh tổ chức hệ thống cai trị trực tiếp. |
Việt Nam | Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược ba nước Đông Dương. | Pháp | Pháp tiến hành hoạt động cai trị trực tiếp và cai trị gián đồng thời tiến hành công cuộc khai thác thuộc địa quy mô lớn trên toàn Đông Dương. | |
Cam-pu-chia | Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược ba nước Đông Dương. | Pháp | ||
Lào | Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược ba nước Đông Dương. | Pháp |
VẬN DỤNG
Câu hỏi 2: Sưu tầm tư liệu về vua Ra-ma V - vị vua đã tiến hành cải cách ở Xiêm cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
Hướng dẫn trả lời:
Ra-ma V (Chulalongcon ở ngôi từ 1868 - 1910) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách.
- Kinh tế:
+ Nông nghiệp: nhà nước giảm nhẹ thuế ruộng, xóa bỏ chế độ lao dịch.
+ Công thương nghiệp: khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn, ngân hàng.
- Chính trị:
+ Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây.
+ Chính phủ có 12 bộ trưởng.
- Quân đội: tòa án, trường học được cải cách theo khuôn mẫu phương Tây.
- Xã hội: xóa bỏ chế độ nô lệ, giải phóng người lao động.
- Đối ngoại:
+ Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo, cắt nhượng một số vùng đất phụ thuộc để giữ chủ quyền đất nước.