Soạn văn 8 chân trời sáng tạo ngắn nhất bài 3: Ôn tập
Soạn bài Ôn tập sách ngữ văn 8 tập 1 chân trời sáng tạo ngắn gọn nhất. Nhằm giúp học sinh giảm bớt thời gian soạn bài nhưng vẫn đảm bảo nắm đủ ý, baivan giới thiệu các em tổ hợp bài soạn cực ngắn, siêu ngắn và ngắn nhất. Từ đó, học sinh có thêm lựa chọn bài soạn phù hợp với của mình. Soạn “Ôn tập” cực ngắn - baivan.
[toc:ul]
I. Câu hỏi trong bài
Câu 1: Tóm tắt luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của ba văn bản nghị luận bằng cách hoàn thành bảng sau:
| Văn bản | Luận đề | Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | |||
| Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu | |||
| Lối sống đơn giản - xu thế của thế kỉ XXI |
Câu 2: Căn cứ vào đâu để phân biệt bằng chứng khách quan với ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn bản nghị luận?
Câu 3: Luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có vai trò gì trong việc thể hiện luận đề?
Câu 4: Liệt kê ít nhất mười từ có chứa các yếu tố Hán Việt đã học trong bài và giải thích ý nghĩa của chúng.
Câu 5: Trình bày những kỹ năng viết để tăng sức thuyết phục cho bài văn nghị luận về một vấn đề của đời sống.
Câu 6: Ghi lại những kinh nghiệm em thu nhận được sau khi thực hiện bài thuyết trình cho buổi tọa đàm " Con người và thiên nhiên".
Câu 7: Em hãy thiết kế một sản phẩm sáng tạo mang thông điệp: " Mọi sự sống đều thiêng liêng, đáng quý".
II. Soạn bài siêu ngắn: Ôn tập
Câu 1: Tóm tắt luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của ba văn bản nghị luận bằng cách hoàn thành bảng sau:
| Văn bản | Luận đề | Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên và chăm lo, bảo vệ thiên nhiên | - Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ - Sự khác nhau giữa người da đỏ và người da trắng trong cách đối xử giữa đất đai và thiên nhiên - Lời đề nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường và đất đai | - Đối với người da đỏ, mỗi tấc đất là thiêng liêng. Mảnh đất là bà mẹ của người da đo; Những bông hoa là người chị, người em của người da đỏ; Dòng nước óng ánh, êm ả là máu của tổ tiên người da đỏ.; Tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi => Tác giả sử dụng phép so sánh, nhân hóa. Cho thấy tình yêu thiên nhiên, gắn bó của người da đỏ. - Đối với người da trắng: Họ coi mảnh đất này là kẻ thù và khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới.; Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi.; Ở thành phố người da trắng không có nơi nào yên tĩnh.; Người da trắng không để tâm đến bầu không khí họ đang hít thở. - Người da đỏ: Họ ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ.; Đối với họ không khí là quý giá.; Người da trắng phải đối xử với các muông thú như những người anh em - Nghệ thuật đối lập với cách cư xử của người da trắng và người da vàng đối với thiên nhiên, đất đai. - Người da đỏ phải kính trọng đất đai. - Điều gì sẽ xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất. Điều gì con người làm cho tổ sống tức làm cho chính mình |
| Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu | Sự thay đổi của thiên nhiên và con người lúc thu sang | - Mùa thu đến đột ngột - Sự cảm nhận thực về mùa thu - Sự cảm nhận mùa thu bằng kinh nghiệm, suy ngẫm | - Mùa thu đến không hẹn trước bằng sự phả của hương ổi - Mùa thu được xem xét ở một không gian rộng lớn, nhiều tầng bậc - Mùa thu được thu vào trong tâm tượng, lắng lại trong suy tư |
| Lối sống đơn giản - xu thế của thế kỉ XXI | Lối sống đơn giản | - Lối sống đơn giản là gì? - Lợi ích của lối sống đơn giản? - Các tiêu chuẩn của cuộc sống đơn giản. | - Theo quan niệm của những người đề xướng ra trào lưu: Sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh; sống đơn giản là tự lắng nghe tiếng nói của lòng mình. - Sống đơn giản giúp chúng ta kiềm chế lòng tham, thoát khỏi cạm bẫy vật chất, hướng đến đời sống tinh thần - Sống đơn giản đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu .... |
Câu 2: Để phân biệt bằng chứng khách quan với ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn bản nghị luận: căn cứ vào tính chất và ý nghĩa của lời văn.
- Bằng chứng khách quan là bằng chứng có thực từ thực tế, không phải suy nghĩ của chủ thể mà nó tồn tại độc lập, bên ngoài và không lệ thuộc vào chủ thể hoạt động.
- Còn ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn bản nghị luận: là những ý kiến chủ quan xuất phát từ suy nghĩ của chủ thể không đến từ bên ngoài.
Câu 3: Luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có vai trò trong việc thể hiện luận đề: Các lí lẽ và bằng chứng được đề cập đến trong bốn phần của bài viết đều gắn bó với luận đề và các luận điểm được nêu trong cả bài nghị luận, giữa chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Chúng đều có mục đích làm rõ luận đề, tạo thành một hệ thống và chỉnh thể thống nhất trong toàn bài.
Câu 4: Liệt kê ít nhất mười từ có chứa các yếu tố Hán Việt đã học trong bài và giải thích ý nghĩa của chúng:
- khổ sở: đa khổ, vất vả nhiều trong cuộc sống
- nhàn nhã: thư thái, thảnh thơi
- kinh nghiệm: sự hiểu biết do từng trảu, đã thấy kết quả làm việc
- thiên nhiên: toàn bộ những gì đang có xung quanh con người
- thi nhân: người làm thơ
- tuyệt sắc: đẹp không gì sánh kịp
- hữu hình: có hình thể rõ ràng
- tuyệt chủng: sự kết thúc của một nhóm sinh vật theo đơn vị phân loại
- hoang dã: những nơi đất đai không trồng trọt, ít người lui tới. Nói những loài động vật sinh sống trong môi trường tự nhiên, chưa được con người thuần hóa hay nuôi dưỡng.
- điềm đạm: hường tỏ ra từ tốn, nhẹ nhàng, không gắt gỏng, nóng nảy: tính tình điềm đạm, nói năng từ tốn điềm đạm.
Câu 5: Những kỹ năng viết để tăng sức thuyết phục cho bài văn nghị luận về một vấn đề của đời sống:
1. Bước định hướng
Trước khi làm bài, cần tìm hiểu về nội dung, yêu cầu của đề bài, định hướng xây dựng văn bản.Bước định hướng là khâu rất quan trọng trong bài văn nghị luận văn học. Định hướng đúng sẽ tránh viết sai thể loại, lạc đề. Vì thế cần phải đọc kỹ để và xác định:
- Thể loại
- Nội dung
- Giới hạn đề
- Yêu cầu phụ.
Thông thường thì sẽ có hai dạng đề bài: với dạng đề nổi thì chúng ta sẽ dễ dàng nhận biết được trên câu chữ, cần gạch chân các từ khóa để dễ thực hiện bài viết. Đối với đề chìm thì các cần nghiên cứu kỹ nội dung ẩn ý của tác phẩm, dụng ý nghệ thuật của tác giả, chủ đề của tác phẩm mà xác định mục tiêu đề bài.
2. Bước lập đề cương
Cần xác định và tái hiện lại kiến thức những giá trị về nội dung của tác phẩm.
- Nội dung cơ bản (tìm ý): Ở bước này chúng ta cần tái hiện lại kiến thức những giá trị về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đó.
- Bố cục của bài văn (lập dàn ý): Sắp xếp các ý theo trình tự hợp lý (từ ý lớn đến ý nhỏ, nghệ thuật, nội dung).
Sau khi tìm được ý, cần phác họa ra dàn ý sơ lược và sau đó triển khai thành dàn ý chi tiết.
3. Bước tạo văn bản
Trên cơ sở đề cương đã được lập, bắt đầu thực hiện việc tạo văn bản. Đây là khâu quan trọng nhất. Cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Đây là một văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ văn bản chính luận nên cần lưu ý về đặc điểm chung và đặc điểm về cách thức diễn đạt;
- Thực hiện theo bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài (khái quát – phân tích – tổng hợp);
- Cần lưu ý về thể loại của tác phẩm để chọn trình tự hợp lý:
+ Đối với loại tự sự cần chú ý phân tích nhiều đến nội dung, cốt truyện, nhân vật, tình huống truyện. Khi phân tích cần tách nội dung và nghệ thuật riêng (nội dung trước rồi đến nghệ thuật sau).
+ Đối vơí loại trữ tình cần lưu ý các phép biểu hiện tình cảm cảm xúc, hình ảnh nhịp điệu. Phân tích nghệ thuật gắn liền với nội dung.
- Cần liên kết các câu, đoạn mạch lạc hợp lý.
Câu 6: Ghi lại những kinh nghiệm em thu nhận được sau khi thực hiện bài thuyết trình cho buổi tọa đàm " Con người và thiên nhiên": Học sinh tự ghi lại kinh nghiệm sau khi thuyết trình.
Câu 7: Thiết kế một sản phẩm sáng tạo mang thông điệp: " Mọi sự sống đều thiêng liêng, đáng quý": Học sinh tự thực hiện.
III. Soạn bài ngắn nhất: Ôn tập
Câu 1:
| Văn bản | Luận đề | Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên và chăm lo, bảo vệ thiên nhiên | - Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ - Sự khác nhau giữa người da đỏ và người da trắng trong cách đối xử giữa đất đai và thiên nhiên - Lời đề nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường và đất đai | - Đối với người da đỏ, mỗi tấc đất là thiêng liêng. Cho thấy tình yêu thiên nhiên, gắn bó của người da đỏ. - Đối với người da trắng: Họ coi mảnh đất này là kẻ thù và khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới.; Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi.; Ở thành phố người da trắng không có nơi nào yên tĩnh.; Người da trắng không để tâm đến bầu không khí họ đang hít thở. - Người da đỏ: Họ ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ.; Đối với họ không khí là quý giá.; Người da trắng phải đối xử với các muông thú như những người anh em - Nghệ thuật đối lập với cách cư xử của người da trắng và người da vàng đối với thiên nhiên, đất đai. - Người da đỏ phải kính trọng đất đai. - Điều gì sẽ xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất. Điều gì con người làm cho tổ sống tức làm cho chính mình |
| Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu | Sự thay đổi của thiên nhiên và con người lúc thu sang | - Mùa thu đến đột ngột - Sự cảm nhận thực về mùa thu - Sự cảm nhận mùa thu bằng kinh nghiệm, suy ngẫm | - Mùa thu đến không hẹn trước bằng sự phả của hương ổi - Mùa thu được xem xét ở một không gian rộng lớn, nhiều tầng bậc - Mùa thu được thu vào trong tâm tượng, lắng lại trong suy tư |
| Lối sống đơn giản - xu thế của thế kỉ XXI | Lối sống đơn giản | - Lối sống đơn giản là gì? - Lợi ích của lối sống đơn giản? - Các tiêu chuẩn của cuộc sống đơn giản. | - Theo quan niệm của những người đề xướng ra trào lưu: Sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh; sống đơn giản là tự lắng nghe tiếng nói của lòng mình. - Sống đơn giản giúp chúng ta kiềm chế lòng tham, thoát khỏi cạm bẫy vật chất, hướng đến đời sống tinh thần - Sống đơn giản đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu .... |
Câu 2: Tính chất và ý nghĩa của lời văn.
- Bằng chứng khách quan là bằng chứng có thực từ thực tế, không phải suy nghĩ của chủ thể mà nó tồn tại độc lập, bên ngoài và không lệ thuộc vào chủ thể hoạt động.
- Còn ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong văn bản nghị luận: là những ý kiến chủ quan xuất phát từ suy nghĩ của chủ thể không đến từ bên ngoài.
Câu 3: Các lí lẽ và bằng chứng được đề cập đến trong bốn phần của bài viết đều gắn bó với luận đề và các luận điểm được nêu trong cả bài nghị luận, giữa chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Chúng đều có mục đích làm rõ luận đề, tạo thành một hệ thống và chỉnh thể thống nhất trong toàn bài.
Câu 4:
- khổ sở: đa khổ, vất vả nhiều trong cuộc sống
- nhàn nhã: thư thái, thảnh thơi
- kinh nghiệm: sự hiểu biết do từng trải.
- thiên nhiên: toàn bộ những gì đang có xung quanh con người
- thi nhân: người làm thơ
- tuyệt sắc: đẹp không gì sánh kịp
- hữu hình: có hình thể rõ ràng
- tuyệt chủng: sự kết thúc của một nhóm sinh vật theo đơn vị phân loại
- hoang dã: những nơi đất đai không trồng trọt, ít người lui tới.
- điềm đạm: thường tỏ ra từ tốn, nhẹ nhàng, không gắt gỏng, nóng nảy.
Câu 5:
1. Bước định hướng
- Trước khi làm bài, cần tìm hiểu về nội dung, yêu cầu của đề bài, định hướng xây dựng văn bản.Bước định hướng là khâu rất quan trọng trong bài văn nghị luận văn học. Định hướng đúng sẽ tránh viết sai thể loại, lạc đề. Vì thế cần phải đọc kỹ để và xác định:
- Thông thường thì sẽ có hai dạng đề bài: với dạng đề nổi thì chúng ta sẽ dễ dàng nhận biết được trên câu chữ, cần gạch chân các từ khóa để dễ thực hiện bài viết. Đối với đề chìm thì các cần nghiên cứu kỹ nội dung ẩn ý của tác phẩm, dụng ý nghệ thuật của tác giả, chủ đề của tác phẩm mà xác định mục tiêu đề bài.
2. Bước lập đề cương
- Cần xác định và tái hiện lại kiến thức những giá trị về nội dung của tác phẩm.
- Sau khi tìm được ý, cần phác họa ra dàn ý sơ lược và sau đó triển khai thành dàn ý chi tiết.
3. Bước tạo văn bản
Trên cơ sở đề cương đã được lập, bắt đầu thực hiện việc tạo văn bản. Đây là khâu quan trọng nhất. Cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
Câu 6: Học sinh tự ghi lại kinh nghiệm sau khi thuyết trình.
Câu 7: " Mọi sự sống đều thiêng liêng, đáng quý": Học sinh tự thực hiện.
IV. Soạn bài cực ngắn: Ôn tập
Câu 1:
| Văn bản | Luận đề | Luận điểm | Lí lẽ và bằng chứng |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên và chăm lo, bảo vệ thiên nhiên | - Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ - Sự khác nhau giữa người da đỏ và người da trắng trong cách đối xử giữa đất đai và thiên nhiên - Lời đề nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường và đất đai | - Đối với người da đỏ, mỗi tấc đất là thiêng liêng; Họ ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ... - Đối với người da trắng: Họ coi mảnh đất này là kẻ thù và khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới.; Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi.; ... - Nghệ thuật đối lập với cách cư xử của người da trắng và người da vàng đối với thiên nhiên, đất đai. - Điều gì sẽ xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất. Điều gì con người làm cho tổ sống tức làm cho chính mình |
| Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu | Sự thay đổi của thiên nhiên và con người lúc thu sang | - Mùa thu đến đột ngột - Sự cảm nhận thực về mùa thu - Sự cảm nhận mùa thu bằng kinh nghiệm, suy ngẫm | - Mùa thu đến không hẹn trước bằng sự phả của hương ổi - Mùa thu được xem xét ở một không gian rộng lớn, nhiều tầng bậc - Mùa thu được thu vào trong tâm tượng, lắng lại trong suy tư |
| Lối sống đơn giản - xu thế của thế kỉ XXI | Lối sống đơn giản | - Lối sống đơn giản là gì? - Lợi ích của lối sống đơn giản? - Các tiêu chuẩn của cuộc sống đơn giản. | - Theo quan niệm của những người đề xướng ra trào lưu: Sống đơn giản không đồng nghĩa với sống khổ hạnh; sống đơn giản là tự lắng nghe tiếng nói của lòng mình. - Sống đơn giản giúp chúng ta kiềm chế lòng tham, thoát khỏi cạm bẫy vật chất, hướng đến đời sống tinh thần - Sống đơn giản đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu .... |
Câu 2: Tính chất và ý nghĩa của lời văn.
- Bằng chứng khách quan là bằng chứng có thực từ thực tế, nó tồn tại độc lập, bên ngoài và không lệ thuộc vào chủ thể hoạt động.
- Là những ý kiến chủ quan xuất phát từ suy nghĩ của chủ thể không đến từ bên ngoài.
Câu 3: Các lí lẽ và bằng chứng được đề cập đến trong bốn phần của bài viết đều gắn bó với luận đề và các luận điểm được nêu trong cả bài nghị luận. Chúng đều có mục đích làm rõ luận đề, tạo thành một hệ thống và chỉnh thể thống nhất trong toàn bài.
Câu 4:
- khổ sở: đa khổ, vất vả nhiều trong cuộc sống
- nhàn nhã: thư thái, thảnh thơi
- kinh nghiệm: sự hiểu biết do từng trải.
- thiên nhiên: toàn bộ những gì đang có xung quanh con người
- thi nhân: người làm thơ
- tuyệt sắc: đẹp không gì sánh kịp
- hữu hình: có hình thể rõ ràng
- tuyệt chủng: sự kết thúc của một nhóm sinh vật theo đơn vị phân loại
- hoang dã: những nơi đất đai không trồng trọt, ít người lui tới.
- điềm đạm: thường tỏ ra từ tốn, nhẹ nhàng, không gắt gỏng, nóng nảy.
Câu 5:
1. Bước định hướng
2. Bước lập đề cương
3. Bước tạo văn bản
Câu 6: Học sinh tự ghi lại kinh nghiệm sau khi thuyết trình.
Câu 7: " Mọi sự sống đều thiêng liêng, đáng quý": Học sinh tự thực hiện.