[toc:ul] 

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHÓ TỪ, SỐ TỪ

I. LÝ THUYẾT

1. Số từ

- Số từ là những từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật.

- Tác dụng:

+ Biểu thị số lượng sự vật, số từ đứng trước danh từ.

+ Biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.

2. Phó từ

- Phó từ là những từ chuyên đi kèm danh từ, động từ, tính từ hoặc đại từ và bổ sung ý nghĩa về:

• Số ít hoặc số nhiều: mỗi, các, những…
• Thời gian: đang, đã…
• Mức độ: rất, hơi, lắm…
• Sự tiếp diễn: vẫn, cứ…
• Sự diễn ra đồng thời, tương tự: đều, cũng…
• Sự phủ định: không, chẳng
• Tính thường xuyên, liên tục hay gián đoạn, bất ngờ: thường, luôn, bỗng…
• Sự hoàn thành, kết quả: xong, rồi…
• Sự lặp lại

II. THỰC HÀNH

1. Bài tập 1

a. Con vật khủng khiếp quá! (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm tính từ "khủng khiếp", bổ sung ý nghĩa về mức độ cho tính từ trung tâm, cho thấy con quái vật rất to.

b. Đúng là tàu đang đỗ ở chỗ nước trong... (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm động từ "đỗ", bổ sung ý nghĩa về thời gian cho động từ trung tâm, cho thấy hành động đang diễn ra.

c. Vòi và đuôi bạch tuộc có khả năng mọc lại. (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm danh từ "khả năng", bổ sung ý nghĩa khẳng định cho danh từ trung tâm.

d. ... Anh đừng để tâm đến những chuyện hôm nay. (Brét-bơ-ry)

=> Phó từ đi kèm động từ "để tâm", bổ sung ý nghĩa chỉ mệnh lệnh cho động từ trung tâm, yêu cầu chủ thể không thực hiện hành động.

2. Bài tập 2

a. Ở bên phải cửa sổ xuất hiện bảy con bạch tuộc nữa. (Véc-nơ)

=> Số từ bổ sung ý nghĩa về số lượng xác định cho danh từ trung tâm: có 7 con bạch tuộc.

b. Ở đó đã tập hợp chừng hai mươi người cầm rìu sẵn sàng chiến đấu. (Véc-nơ)

=> Số từ bổ sung ý nghĩa về số lượng xác định cho danh từ trung tâm: 20 người.

c. Cuộc chiến đấu kéo dài mười lăm phút. (Véc-nơ)

=> Số từ bổ sung ý nghĩa về số lượng xác định cho danh từ trung tâm: 15 phút.

=> Số từ đọc là mười lăm vì 5 ở hàng đơn vị, trước nó không có số 0. 

d. ...Căn Háp có hệ thống liên lạc phụ thứ hai và thứ ba. (En-đi Uya)

=> Số từ bổ sung ý nghĩa về số thứ tự.

3. Bài tập 3

a. Đó là một con bạch tuộc dài chừng tám mét.

=> Tổ hợp số từ tám cùng với danh từ mét cho thấy rõ độ dài của con bạch tuộc. Đây là một con bạch tuộc rất dài, to lớn.

b. Thân nó hình thoi phình ở giữa, là một khối thịt nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn.

=> Tổ hợp số từ hai mươi, hai lăm kết hợp cùng danh từ tấn miêu tả khối lượng của con bạch tuộc. Qua đó, người đọc thấy được đây là một con bạch tuộc khổng lồ, có kích thước rất lớn, nặng.

c. Con quái vật có tám vòi thì bảy vòi đã bị chặt đứt.

=> Tổ hợp số từ tám kết hợp với danh từ vòi miêu tả hình dáng của con bạch tuộc. Nó có tám vòi. Tổ hợp số từ bảy kết hợp cùng danh từ vòi miêu tả số lượng vòi của con bạch tuộc đã bị chặt đứt. Qua đó, độc giả thấy sự thắng thế của những người thủy thủ trên tàu. Trong cuộc chiến với con bạch tuộc, các thủy thủ đã chặt đứt gần hết vòi của nó.