Giải địa lí 11 cánh diều mới Bài 16 Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và dân cư, xã hội Hoa Kỳ

- Hoa Kỳ giáp với 2 đại dương lớn: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương; vịnh Mê-hi-cô, tiếp giáp với Ca-na-đa ở phía bắc, khu vực Mỹ La-tinh ở phía nam.

- Đặc điểm vị trí địa lí của Hoa Kỳ: 

• Lãnh thổ Hoa Kỳ bao gồm: phần lãnh thổ trung tâm Bắc Mỹ, bán đảo A-lát-ca và quần đảo Ha-oai, diện tích khoảng 9,8 km2. Trong đó:
• Phần lãnh thổ trung tâm Bắc Mỹ có diện tích rộng lớn, kéo dài từ khoảng vĩ độ 25oB đến khoảng vĩ độ 49oB và khoảng kinh độ 124oT đến khoảng kinh độ 76oT.
• Bán đảo A-lát-ca nằm ở phía tây bắc của Bắc Mỹ và quần đảo Ha-oai nằm giữa Thái Bình Dương
• Hoa Kỳ nằm ở bán cầu Tây.

- Ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

• Giúp Hoa Kỳ tránh được thiệt hại về cơ sở vật chất và hạ tầng trong hai cuộc chiến tranh thế giới
• Tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng giao lưu và phát triển mạnh kinh tế trong điều kiện hòa bình, tăng vị thế trên thế giới.
• Nằm trong khu vực có các thiên tai như: bão, động đất,... gây khó khăn cho phát triển kinh tế - xã hội

* Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Hoa Kỳ:

1. Địa hình, đất

- Phần lãnh thổ Hoa Kỳ nằm ở trung tâm lục địa Bắc Mỹ có dịa hình da dạng, được phân ra thành các khu vực:

• Khu vực núi và cao nguyên: Ở phía tây là hệ thồng núi, gồm các dãy núi trẻ như: Rốc-ki, Ca-xcat, Nê-vê-đa, chạy song song hướng bắc - nam, có độ cao trung bình khoảng 2 000 - 4 000 m. Xen giữa các dãy núi là cao nguyên và thung lũng như: cao nguyên Cô-lô-ra-đô, Bồn Địa Lớn... Ở phía đông là dây núi giả A-pa-lát, gồm các dải núi song song, có hướng đông bắc - tây nam, độ cao trung bình khoảng trên 1 000 m. Khu vực này có đất đỏ vàng cận nhiệt đới ẩm, đất nâu xám rừng lá rộng ôn đới thuận lợi cho phát triển rừng. Do địa hình bị chia cắt nhiều nên việc giao thương, đi lại gặp nhiều khó khăn.
• Khu vực đồng bằng có diện tích rộng, gồm đồng bằng Trung tâm, đồng bằng ven vịnh Mê-hi-cô và đồng bằng ven biển Đại Tây Dương. Trong đó, đồng bằng Trung tâm được bồi đắp bởi sông Mi-xi-xi-pi có diện tích lớn nhất. Đất chủ yều ở các đồng bằng là đất phù sa sông, đất đen, đất đỏ nâu,... thuận lợi cho trồng ngũ cốc và các loại cây hàng năm khác. Một số loại đất nghèo dinh dưỡng như: đất dài nguyên, đắt xám, hoang mạc,... ít có giá trị sản xuất nông nghiệp.

- Bán đảo A-lát-Xca có địa hình chủ yếu là núi, giữa các dãy núi là các thung lũng được băng hà bao phủ

- Quần đảo Ha-oai bao gồm chuỗi các đảo và đảo san hô hiện nay vẫn còn nhiều núi lửa hoạt động.

2. Khí hậu

- Phần lãnh thổ trung tâm Hoa Kỳ chủ yếu có khí hậu ôn đới, có sự thay đổi từ tây sang đông. Vùng ven biển phía tây có khí hậu ôn đới hãi dương, mưa nhiều. Vùng nội địa và phía đông có khí hậu ôn đới lục địa, nhiều nơi khô hạn. Vùng phía nam có khí u cận nhiệt đới, nhiệt độ khá cao, Vùng phía bắc có khí hậu ôn đới lạnh, nhiệt độ thấp, mùa đông có nhiều băng tuyết. Sự phân hoá khí hậu giữa các vùng lãnh thổ tạo điều kiện thuận lợi để đa dạng các sản phẩm nông nghiệp.

- Bán đảo A-lát-xca có khí hậu cận cực (mùa đông nhiệt độ xuống tới - 30 °C) và ôn đới hải dương. Quần đảo Ha-oai nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới, chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển.

3. Sông hồ

Hoa Kỳ có nhiều sông lớn như: sông Mi-xi-xi-pi, Mit-xu-ri, Cô-lô-ra-đô, Cô-lum-bi-a.... Các sông đã bồi đắp nên vùng đồng bằng châu thổ rộng lớn, phì nhiêu, tạo điều kiện để sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn. Sông còn tạo nên mạng lưới giao thông đường thuỷ quan trọng, có giá trị về thuỷ điện, du lịch, cung cấp nước, nguồn lợi thuỷ sản.

Hoa Kỳ có nhiều hồ, đặc biệt là Ngũ Hỗ, bao gồm 5 hỗ ở vùng biên giới giữa Hoa Kỳ và Ca-na-đa, được nối với nhau bằng các kênh đào. Ngũ Hồ có ý nghĩa rất lớn về giao thông và cung cấp nguồn nước ngọt quan trọng cho đời sống, sản xuất, góp phần điều hoà khí hậu.

4. Biển

Hoa Kỳ có vùng biển rộng lớn thuộc Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Bắc Băng Dương với đường bờ biển dài khoảng 20 000 km. Dọc bờ biển có nhiều vũng, vịnh, trong đó vịnh Mê-hi-cô thuộc Thái Bình Dương là vịnh lớn và kín. Vùng biển có nguồn lợi hải sản phong phú, khoáng sản (dầu mỏ, khí tự nhiên), ... tạo điều kiện thuận lợi cho Hoa Kỳ phát triển ngành thuỷ sản, khai khoáng, giao thông hàng hải và du lịch.

5. Sinh vật

Hoa Kỳ có tài nguyên sinh vật rắt da dạng, phong phú với nhiều kiểu rừng: rừng lá kim, rừng lá rộng, rừng và cây bụi lá cứng địa trung hải, rừng nhiệt đới ẩm,... Rừng chiếm hơn 30 % diện tích lãnh thổ của Hoa Kỳ (năm 2020). Động vật có nhiều loài quý hiếm như: hươu đuôi trắng, gấu mèo, chuột xạ hương, chồn nâu, cáo đỏ,.... Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển lâm nghiệp và là tài nguyên du lịch có giá trị.

6. Khoáng sản

Hoa Kỳ có tài nguyên khoáng sản phong phú và giàu có, một số loại có trữ lượng rất lớn như: than đá, quặng sắt, dầu mỏ, khí tự nhiên, vàng, đồng, chì, u-ra-ni-um,... và các loại kim loại quý hiếm. Đây là cơ sở để phát triển đa dạng các ngành công nghiệp.

* Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

* Đặc điểm dân cư của Hoa Kỳ:

• Hoa Kỳ là nước đông dân với khoảng 331,5 triệu người (năm 2020), đứng thứ ba thế giới.
• Số dân đông đã tạo cho Hoa Kỳ nguồn lao động dồi dào và thị trường tiêu thụ lớn.
• Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên thấp và có xu hướng giảm, số dân tăng nhanh chủ yếu là do nhập cư.
• Mật độ dân số trung bình của Hoa Kỳ là khoảng 35 người/km2 (năm 2020). Dân cư phân bố không đều, tập trung chủ yếu ở khu vực Đông Bắc và các vùng ven biển, vùng nội địa và phía tây thưa thớt.
• Trong những năm gần đây, Hoa Kỳ đã đẩy mạnh khai thác kinh tế về phía nam lãnh thổ và vùng duyên hải Thái Bình Dương nên dân cư có sự phân bố lại.

* Tác động của dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội Hoa Kỳ:

• Thuận lợi: Tạo nên nền văn hóa phong phú thuận lợi cho phát triển du lịch, tính năng động của dân cư.
• Khó khăn: Việc quản lí xã hội gặp nhiều khó khăn.

* Một số đặc điểm nổi bật về nhập cư và chủng tộc của Hoa Kỳ:

• Dân cư Hoa Kỳ có nhiều nguồn gốc khác nhau. Các dòng nhập cư vào Hoa Kỳ bắt đầu từ khi phát kiến ra châu Mỹ (năm 1492).
• Từ năm 1790 đến năm 1994, có gần 64 triệu người nhập cư từ châu Âu, Mỹ La-tinh, châu Á và châu Phi đến Hoa Kỳ.
• Năm 2015, trong tổng dân số của Hoa Kỳ có hơn 43 triệu người nhập cư và tăng lên đến khoảng 50 triệu người vào năm 2020. Người nhập cư đã bổ sung nguồn lao động có trình độ, giàu kinh nghiệm sản xuất để phát triển kinh tế - xã hội.
• Hoa Kỳ có thành phần chủng tộc đa dạng, ba chủng tộc chính: Môn-gô-lô-ít, Ơ-rô-pê-ô-ít, Nê-gro-ít.

*  Tác động của việc nhập cư và đa dạng chủng tộc đến phát triển kinh tế - xã hội:

• Nhiều phong tục, tập quán khác nhau 
• Văn hóa đa dạng.
• Người nhập cư đã bổ sung nguồn lao động có trình độ, giàu kinh nghiệm sản xuất để phát triển kinh tế - xã hội.
• Gây khó khăn nhất định cho việc quản lí xã hội.
• Chênh lệch thu nhập giữa người giàu và người nghèo ngày càng tăng.
• Sự phân hòa giàu nghèo sâu sắc 
• Mất an ninh xã hội.

- Dân cư Hoa Kỳ tập trung đông ở khu vực Đông Bắc vì: Vùng Đông Bắc tập trung những điều kiện thuận lợi cho dân cư sinh sống, đi lại và phát triển sản xuất, như:

• Địa hình đồng bằng rộng, đặc biệt là đồng bằng ven biển Đại Tây Dương có diện tích tương đối lớn, với đất phù sa màu mỡ, khí hậu mang tính chất ôn đới hải dương và cận nhiệt đới thuận lợi cho việc phát triển trồng trọt nhiều loại cây lương thực, cây ăn quả, địa hình bằng phẳng giao thông thuận lợi định cư của người dân.
• Lượng mưa ở đây lớn nên có nguồn nước dồi dào cho sinh hoạt và sản xuất, thủy năng phong phú.
• Có nhiều khoáng sản như than đá, quặng sắt với trữ lượng rất lớn, nằm lộ thiên, dễ khai thác giúp cho các ngành kinh tế phát triển, tạo việc làm cho người dân, ổn định cuộc sống và nâng cao thu nhập.

- Tác động:

• Khiến cho dân cư phân bố không đồng đều, gây khó khăn cho việc sử dụng lao động và khai thác tài nguyên.
• Tạo ra sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế giữa các vùng, sự phân hóa giàu nghèo giữa các khu vực trên cả nước.

Tham khảo: Thu thập tư liệu và trình bày về một hoặc một số luồng nhập cư vào Hoa Kỳ trong thời gian gần đây

Trong thời gian gần đây, Hoa Kỳ đã chứng kiến sự di cư đa dạng và đa dạng về nguồn gốc từ các quốc gia khác nhau trên thế giới. Dưới đây là một số luồng nhập cư quan trọng vào Hoa Kỳ trong thời gian gần đây:

1. Di cư từ các nước châu Phi: Người di cư từ các quốc gia châu Phi như Ethiopia, Nigeria, và Somalia đã tăng lên trong những năm gần đây. Họ thường tìm kiếm cơ hội kinh doanh và việc làm tại Hoa Kỳ, và đóng góp vào đa dạng văn hóa và kinh tế của quốc gia.

2. Di cư từ Trung Mỹ và Mexico: Vấn đề di cư từ Trung Mỹ và Mexico đã thu hút sự chú ý rộng rãi trong thời gian gần đây. Các nguyên nhân chính bao gồm nạn đói, bạo lực và khủng hoảng kinh tế. Các di dân thường trốn khỏi tình hình khó khăn và tìm kiếm cơ hội mới tại Hoa Kỳ.

3. Di cư từ các quốc gia châu Á: Các quốc gia châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ và Philippines cũng góp phần vào luồng nhập cư vào Hoa Kỳ. Người di cư từ các quốc gia này thường tìm kiếm cơ hội học tập và công việc tại Hoa Kỳ, đóng góp vào sự đa dạng văn hóa và kỹ thuật của quốc gia.

4. Di cư từ các quốc gia Trung Đông và Châu Phi: Vấn đề di cư từ các quốc gia Trung Đông như Syria và Iraq, cũng như từ các quốc gia châu Phi như Sudan và Somalia, đã tạo ra một sự tăng trưởng đáng kể trong số lượng người di cư đến Hoa Kỳ. Những người di cư này thường trốn khỏi xung đột và khủng bố, và tìm kiếm nơi ở an toàn và cơ hội mới.

5. Di cư từ các quốc gia Châu Âu: Mặc dù không còn như trước đây, nhưng di cư từ các quốc gia Châu Âu như Đức, Anh và Pháp vẫn tiếp tục đóng góp vào luồng nhập cư vào Hoa Kỳ. Người di cư từ Châu Âu thường tìm kiếm cơ hội kinh doanh, học tập hoặc gia đình và tạo ra sự đa dạng văn hóa trong xã hội Hoa Kỳ.