[toc:ul]
I. TÓM TẮT LÝ THUYẾT BÀI HỌC
Nước ta có 9 hệ thống sông lớn:
- Sông Hồng
- Sông Thái Bình
- Sông Kì Cùng- Bắc Giang
- Sông Mã
- Sông Cả
- Sông Thu Bồn
- Sông Ba (Đà Rằng)
- Sông Đồng Nai
- Sông Mê Công
1. Sông ngòi Bắc Bộ
- Sông ngòi có chế độ nước thất thường,
- Mùa lũ từ tháng 6 đến tháng 10, lũ cao nhất tháng 8.
- Các sông có dạng hình nan quạt
- Có các hệ thống sông: sông Hồng, sông Thái Bình, sông Lô và sông Đà.
2. Sông ngòi Trung Bộ
- Sông ngắn và dốc, phân thành nhiều lưu vực nhỏ
- Lũ lên nhanh và đột ngột
- Lũ từ tháng 9 đến tháng 12.
- Có các hệ thống sông chính: sông Cả, sông Thu Bồn và sông Đà Rằng.
3. Sông ngòi Nam Bộ
- Lượng nước lớn, chế độ nước theo mùa.
- Lòng sông sâu và rộng
- Lũ từ tháng 7 đến tháng 11
- Các hệ thống sông chính: sông Đồng Nai, sông Cửu Long
II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI
Câu 1: Em hãy cho biết vì sao sông ngòi Trung Bộ lại có đặc điểm như vậy?...
Em hãy cho biết vì sao sông ngòi Trung Bộ lại có đặc điểm như vậy? Tìm trên bản đồ một số sông lớn ở Trung Bộ nước ta.
Trả lời:
- Lãnh thổ Trung Bộ kéo dài, hẹp ngang, đồi núi ăn ra sát biển nên sông ngòi ở đây thường ngắn và dốc. Khi có mưa và bão lớn, lũ các sông lên rất nhanh và đột ngột.
- Ở Trung Bộ, mùa mưa lệch hẳn về thu đông, nên mùa lũ tập trung vào các tháng cuối năm.
- Một số sông lớn ở Trung Bộ: sông Mã, sông Cả, sông Thu Bồn, sông Ba (Đà Rằng).
Câu 2: Em hãy cho biết đoạn sông Mê Công chảy qua nước ta có chung tên là gì,...
Em hãy cho biết đoạn sông Mê Công chảy qua nước ta có chung tên là gì, chia làm mấy nhánh, tên của các nhánh đó, đổ nước ra biển bằng những cửa nào.
Trả lời:
- Đoạn sông Mê Công chảy qua nước ta có tên chung là sông Cửu Long.
- Sông Cửu Long được chia làm hai nhánh, đó là: sông Tiền và sông Hậu.
- Sông Cửu Long đổ ra biển bằng 9 cửa: Tiểu, Đại, Ba Lai, Hàm Luông, cổ Chiên, Cung Hầu, Định An, Bát Xắc, Trần Đề.
III. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC
Câu 1: Em hãy nêu những thuận lợi và khó khăn do lũ gây ra ở đồng bằng sông Cửu Long.
Trả lời:
Thuận lợi của lũ ở đồng bằng sông Cửu Long:
- Thau chua, rửa mặn đất đồng bằng để sản xuất nông nghiệp.
- Bồi đắp phù sa tự nhiên, mở rộng diện tích đồng bằng.
- Du lịch sinh thái trên kênh rạch và rừng ngập mặn.
- Giao thông trên kênh rạch.
Khó khăn:
- Gây ngập lụt diện rộng và kéo dài.
- Phá hoại nhà cửa, vườn dược, mùa màng.
- Gây ra dịch bệnh do ô nhiễm môi trường.
- Làm thiệt hại lớn về người, gia súc.
Câu 2: Các thành phố Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ...
Các thành phố Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ nằm trên bờ những dòng sông nào.
Trả lời:
Các thành phố Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ nằm trên bờ của những dòng sông:
- Hà Nội: nằm trên bờ sông Hồng.
- Tp. Hồ Chí Minh: nằm trên bờ sông Sài Gòn.
- Đà Nẵng: nằm trên bờ sông Hàn.
- Cần Thơ: nằm trên bờ sông Hậu Giang.
Câu 3: Nêu cách phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Hồng và đơn vị bằng sông Cửu Long.
Trả lời:
Cách phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Hồng:
- Từ xa xưa nhân dân trong vùng đã đắp đê chống lũ.
- Tích cực trồng rừng ở thượng nguồn hệ thống sõng Hồng và sông Thái Bình.
- Đắp đập, làm hồ chứa nước phát triển thuỷ điện.
- Tiêu lũ theo sông nhánh và ô trũng.
- Bơm nước từ đồng ruộng ra sông.
Cách phòng chống lũ lụt ở đồng bằng sông Cửu Long:
- Đắp đê bao hạn chế lũ nhỏ.
- Tiêu lũ ra vùng biển phía tây theo các kênh rạch.
- Làm nhà nổi, làng nổi.
- Xây dựng làng tại các vùng đất cao, hạn chế tác động của lũ.