BÀI 21: HIỆN TƯỢNG NHIỄM ĐIỆN

Câu 1: Dùng kéo cắt một dải giấy thành hình dạng như hình bên, rồi đặt nó cân bằng trên một trục quay. Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra khi đưa một đầu thước nhựa đã được cọ xát với vải khô đến gần dải giấy.

Hướng dẫn trả lời:

Dải giấy quay về phía có thước nhựa.

1. HIỆN TƯỢNG NHIỄM ĐIỆN

Thí nghiệm tìm hiểu hiện tượng nhiễm điện do cọ xát 

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm (Hình 21.2) và mô tả hiện tượng xảy ra trong từng trường hợp. 

Hướng dẫn trả lời:

- Ống nhựa 1 bị đẩy quay ra xa ống nhựa 2.

- Ống nhựa 1 quay theo chiều về phía thanh thủy tinh.

- Không có hiện tượng gì xảy ra.

Thí nghiệm tìm hiểu tính chất của vật nhiễm điện

Câu 2: Tiến hành thí nghiệm (Hình 21.2) và mô tả hiện tượng xảy ra với ống nhựa 1 trong từng trường hợp. 

Hướng dẫn trả lời:

- Ống nhựa 1 bị đẩy quay ra xa ống nhựa 2 (ống nhựa 1 và ống nhựa 2 đẩy nhau).

- Ống nhựa 1 quay về phía thanh thủy tinh (ống nhựa 1 và ống nhựa 2 hút nhau).

- Không có hiện tượng hút hoặc đẩy 

Câu 3: Có ba vật A, B và C đều bị nhiễm điện. Nếu vật A hút vật B, vật B đẩy vật C. Hãy dự đoán hai vật A và C sẽ hút nhau hay đẩy nhau?

Hướng dẫn trả lời:

A hút B -> 2 vật trái dấu nhau.

B đẩy C -> 2 vật cùng dấu nhau.

=> C trái dấu với A -> A và C sẽ hút nhau.

Giải thích nguyên nhân một vật nhiễm điện do cọ xát

Câu 4: Quan sát Hình 21.3 và trả lời các câu hỏi sau:

a. Trước khi cọ xát, thanh cao su và len có nhiễm điện không? Làm thế nào để kiểm tra điều đó?

b. Sau khi cọ xát, vật nào nhiễm điện dương, vật nào nhiễm điện âm?

Hướng dẫn trả lời:

a. Không nhiễm điện.

Kiểm tra: Đưa thanh cao su, len lại gần các vật nhỏ nhẹ (vụn giấy, mảnh nilông, …) -> không thấy hiện tượng gì xảy ra 

b. Cao su nhiễm điện âm, len nhiễm điện dương.

Câu 5: Nêu cách để biết một chiếc thước nhựa có nhiễm điện hay không và nhiễm điện dương hay âm.

Hướng dẫn trả lời:

- Đưa một đầu thước nhựa lại gần mảnh giấy vụn, nếu thước nhựa hút các mảnh giấy vụn thì thước nhựa nhiễm điện.

- Đưa thước nhựa lại gần quả cầu kim loại mang điện tích âm treo bằng sợi chỉ mềm. Nếu: 

+ Quả cầu bị đẩy ra xa: thước nhựa nhiễm điện âm 

+ Quả cầu bị hút lại gần: thước nhựa nhiễm điện dương.

2. MỘT VÀI HIỆN TƯỢNG THỰC TẾ LIÊN QUAN ĐẾN SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT

Câu 1: Vào những ngày thời tiết khô ráo, khi lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi bằng khăn bông khô, ta thường thấy có bụi vải bám vào chúng. Giải thích.

Hướng dẫn trả lời:

Khi lau sẽ gây nên sự nhiễm điện do cọ xát. Khăn bông khô và bề mặt được lau chùi nhiễm điện trái dấu nhau nên chúng hút nhau, dẫn tới các hạt bụi vải của khăn bông khô bị bám vào các bề mặt được lau chùi.