Giải chi tiết Sinh học 12 CTST Bài 16: Quan niệm của Darwin về chọn lọc tự nhiên và hình thành loài

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Darwin là nhà khoa học nổi tiếng thế giới. Ngày nay, chúng ta đều biết học thuyết tiến hoá nổi tiếng mang tên ông. Darwin sử dụng phương pháp nghiên cứu như thế nào để xây dựng học thuyết về chọn lọc tự nhiên và hình thành loài?

Bài làm chi tiết:

Để xây dựng học thuyết về chọn lọc tự nhiên và hình thành loài, Darwin đã sử dụng phương pháp quan sát và thu thập dữ liệu, sau đó đề xuất giả thuyết giải thích các dữ liệu quan sát và thực nghiệm để kiểm chứng giả thuyết đề xuất.

I. QUAN SÁT CỦA DARWIN VỀ CHỌN LỌC TỰ NHIÊN VÀ HÌNH THÀNH LOÀI

Câu 1: Theo quan niệm của Darwin, biến dị cá thể là gì?

Bài làm chi tiết:

Theo Darwin, biến dị cá thể là đặc điểm sai khác của các cá thể. 

II. HÌNH THÀNH GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VỀ CHỌN LỌC TỰ NHIÊN VÀ HÌNH THÀNH LOÀI

Câu 2: Quan sát Hình 16.2, hãy cho biết vai trò của những cá thể có biến dị cổ dài trong quần thể hươu cổ ngắn đối với việc hình thành loài hươu cao cổ.

Bài làm chi tiết:

Những cá thể biến dị cổ dài thích nghi tốt hơn với môi trường nên có sức sống cao hơn và sinh sản mạnh hơn so với cổ ngắn. Điều này làm cho số lượng hươu cao cổ ngày càng tăng trong quần thể trong khi các cá thể cổ ngắn chết vì thiếu thức ăn. Dần dần quần thể hươu cổ ngắn lúc đầu trở thành quần thể hươu cổ dài và hình thành loài mới.

Câu 3: Sử dụng quan niệm của Darwin, hãy giải thích kết quả của chọn lọc tự nhiên và chọn lọc nhân tạo ở Hình 16.3 và 16.4.

Bài làm chi tiết:

• Chọn lọc tự nhiên (hình 16.3): Chim sẻ ở các đảo thường có nhiều đặc điểm hình thái giống nhau nhưng ở đảo có nhiều cây cho hạt thìchim có mỏ ngắn, dày; trong khi đó, những con sống ở đảo có nhiều sâu thường có mỏ mảnh và dài để có thể bắt được sâu; với chim sẻ hút mật hoa xương rồng thì có mỏ dài và mảnh.

• Chọn lọc nhân tạo (hình 16.4): Qua quá trình chọn lọc, con người đã giữ lại những biến dị di truyền phù hợp để cho nhân giống riêng, đồng thời loại bỏ các biến dị không có lợi, không phù hợp. Phải trải qua một số thế hệ, con người có thể tạo nên giống mới. 

Luyện tập: Hãy cho ví dụ về chọn lọc nhân tạo ở thực vật và động vật mà em biết.

Bài làm chi tiết:

Ví dụ về chọn lọc nhân tạo 

• Ở thực vật: chọn lọc để tạo ra giống chuối không hạt, quả to, hình dáng đẹp.

• Ở động vật: nhân giống ngựa đua thuần chủng.

Vận dụng: Vận dụng thuyết tiến hoá của Darwin để giải thích sự hình thành loài bướm bạch dương có cánh màu sẫm từ loài có cánh màu trắng dưới ảnh hưởng của muội, bụi công nghiệp làm thân cây bạch dương màu trắng bị sẫm màu.

Bài làm chi tiết:

Muội, bụi công nghiệp có thể làm thay đổi màu sắc của thân cây bạch dương từ màu trắng sang màu sẫm. Dưới tác động của môi trường mới này, những con bướm trắng trên cây trở nên dễ bị phát hiện hơn và dễ bị săn mồi hơn. Trong khi đó, những con bướm có màu sắc tối hơn do đột biến, có thể tránh được việc bị phát hiện và tấn công hơn. Kết quả là, qua quá trình chọn lọc tự nhiên, các con bướm có màu sắc tối dần trở nên phổ biến hơn, dẫn đến sự hình thành quần thể bướm bạch dương có cánh sẫm màu.