Giải chi tiết Công nghệ chăn nuôi 11 Cánh diều mới bài 23: Một số biện pháp xử lí chất thải chăn nuôi

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hãy cho biết vai trò của chế phẩm sinh học được thể hiện trong hình 23.1

Hướng dẫn trả lời:

Chế phẩm sinh học được sử dụng làm phân bón cho cây trồng

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHỔ BIẾN TRONG XỬ LÍ CHẤT THẢI CHĂN NUÔI

Câu hỏi 1: Sử dụng công nghệ biogas trong chăn nuôi mang lại những lợi ích gì?

Hướng dẫn trả lời:

• Phân hủy chất hữu cơ
• Cung cấp khí sinh học làm nhiên liệu đun nấu hoặc phát điện
• Phần lắng cặn được sử dụng làm phân bón
• Nước thải sau xử lí có thể sử dụng cho ao nuôi cá hoặc tưới cây

Câu hỏi 2: Hãy quan sát hình 23.2 và mô tả quy trình xử lí chất thải bằng công nghệ biogas

Hướng dẫn trả lời:

Bước 1: Thu thập chất thải

Chất thải trong chăn nuôi bao gồm phân, nước thải và các chất thải khác từ quá trình sản xuất. Chúng được thu thập và đưa vào bể phân để tiến hành xử lý.

Bước 2: Xử lý chất thải bằng công nghệ phân hủy sinh học

Chất thải được đưa vào bể phân để tiến hành xử lý bằng công nghệ phân hủy sinh học. Trong quá trình này, vi khuẩn trong bể phân sẽ phân hủy chất thải và tạo ra khí methane (CH4) và carbon dioxide (CO2). Khí methane được thu thập và sử dụng làm nhiên liệu cho máy phát điện hoặc làm nhiên liệu đốt để sưởi ấm cho nhà ở hoặc các công trình khác.

Bước 3: Lọc và lưu trữ chất thải còn lại

Sau khi qua quá trình phân hủy sinh học, chất thải còn lại được lọc và lưu trữ trong bể lọc để loại bỏ các tạp chất và giữ cho nước không bị ô nhiễm.

Bước 4: Sử dụng phân hữu cơ

Phân sau khi qua quá trình phân hủy sinh học có chứa nhiều chất dinh dưỡng và được sử dụng làm phân bón hữu cơ cho cây trồng. Điều này giúp tăng cường sinh sản cây trồng và giảm sử dụng phân bón hóa học, giảm chi phí sản xuất cũng như giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Luyện tập 1: Hãy quan sát hình 23.3 và mô tả cấu tạo của bể biogas. Bể điều áp có vai trò gì?

Hướng dẫn trả lời:

Cấu tạo:

• Bể điều áp
• Khu chứa khí
• Phần váng
• Phần sinh khí
• Chất lơ lửng
• Chất lắng cặn

Bể điều áp (hay còn gọi là bể bù áp) trong hệ thống biogas có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo áp suất ổn định và tránh sự tràn khí ra bên ngoài. Khi khí sinh ra trong bể biogas được tích tụ, áp suất trong bể sẽ tăng lên. Tuy nhiên, nếu không có bể điều áp, áp suất trong bể biogas có thể vượt quá giới hạn an toàn, dẫn đến nguy hiểm cho người và động vật trong khu vực xung quanh.

Câu hỏi 3: Có những phương pháp ủ phân nào?

Hướng dẫn trả lời:

Có 3 phương pháp:

• Ủ nóng
• Ủ nguội
• Ủ hỗn hợp

Luyện tập 2: Hãy so sánh ưu và nhược điểm của các phương pháp ủ phân

Hướng dẫn trả lời:

1. Ủ nóng:

• Ưu điểm: Phân hủy nhanh, tốn ít thời gian so với các phương pháp khác; tiêu diệt tất cả các tác nhân gây hại như virus, ký sinh trùng, hạt giống cỏ dại, giun đũa, nấm mốc; sản phẩm phân có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn so với các phương pháp khác.
• Nhược điểm: Tốn nhiều năng lượng để duy trì quá trình ủ nóng, phải kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong quá trình ủ.

2. Ủ nguội:

• Ưu điểm: Không tốn nhiều năng lượng, dễ thực hiện và không cần quá nhiều kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm; phù hợp cho việc ủ phân trong những khu vực có điều kiện tự nhiên thuận lợi.
• Nhược điểm: Quá trình phân hủy diễn ra chậm hơn so với ủ nóng, không tiêu diệt hết được tất cả các tác nhân gây hại; sản phẩm phân ít dinh dưỡng hơn so với ủ nóng.

3. Ủ hỗn hợp:

• Ưu điểm: Kết hợp 2 phương pháp trên, tận dụng được ưu điểm của cả 2 phương pháp.
• Nhược điểm: Phức tạp và tốn kém so với các phương pháp khác; cần kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong quá trình ủ.

Câu hỏi 4: Quan sát hình 23.4 và mô tả quy trình xử lí chất thải chăn nuôi bằng chế phẩm sinh học.

Hướng dẫn trả lời:

• Bước 1: Thu gom, tập kết chất thải chăn nuôi (có thể bổ sung phụ phẩm trồng trọt) và bố trí đống ủ
• Bước 2: Bổ sung chế phẩm, độ ẩm. Đảo trộn lần 1. Chất thành đống ủ. Phủ bạt che mưa, nắng
• Bước 3: Sau 20 ngày thì đảo trộn lần 2, phủ bạt che mưa nắng
• Bước 4: 15 - 20 ngày sau có thể đưa ra sử dụng bón cho cây

Luyện tập 3: Hãy phân tích quy trình ủ phân hữu cơ vi sinh ở hình 23.5

Hướng dẫn trả lời:

Phân hữu cơ thô được ủ hoai với men vi sinh và phụ gia, tạo thành phân hữu cơ sinh học. Sau đó phân hữu cơ sinh học được bổ sung thêm men vi sinh và chuyển thành phân hữu cơ vi sinh.

Vận dụng 1: Quá trình ủ phân hữu cơ bằng chế phẩm sinh học ở địa phương em có giống quy trình ở Hình 23.4 không? Hãy nêu sự khác biệt nếu có.

Hướng dẫn trả lời:

Quá trình ủ phân hữu cơ bằng chế phẩm sinh học ở địa phương em không giống quy trình ở Hình 23.4. Ở địa phương em người dân chỉ đảo trộn phân 1 lần

Câu hỏi 5: Nuôi giun quế để xử lí chất thải chăn nuôi có những tác dụng gì?

Hướng dẫn trả lời:

• Xử lí chất thải: Giun quế là loài giun ưa ẩm, thích ăn các loại chất hữu cơ trong chất thải như bã cỏ, cỏ khô, rơm rạ, phân bò, phân gà, phân heo, vv. Việc nuôi giun quế giúp xử lí các chất thải này và biến chúng thành phân hữu cơ có giá trị.
• Sản xuất phân hữu cơ: Phân của giun quế là một loại phân hữu cơ tuyệt vời, giàu dinh dưỡng và có thể được sử dụng để làm phân bón cho cây trồng, đất trồng và khu vườn.
• Giảm thiểu rác thải: Việc sử dụng giun quế để xử lí chất thải có thể giảm thiểu lượng rác thải tạo ra từ chăn nuôi, giúp giảm bớt áp lực cho các bãi rác và giảm thiểu tác động đến môi trường.

Câu hỏi 6: Hãy mô tả quy trình xử lí chất thải bằng máy ép tách phân

Hướng dẫn trả lời:

Sử dụng máy ép tách phân dựa trên nguyên tắc “lưới lọc” để tách hầu hết các tạp chất nhỏ trong hỗn hợp của chất thải chăn nuôi thành bã. Phần bã sẽ được ủ thành phân hữu cơ hoặc sử dụng để nuôi động vật khác. Phần chất lỏng sẽ được đưa vào hầm biogas để xử lí tiếp.

Câu hỏi 7: Hãy nêu lợi ích của phương pháp xử lí chất thải bằng máy ép tách phân

Hướng dẫn trả lời:

Việc xử lí chất thải lỏng bằng máy ép tách phân có nhiều lợi ích:

• Xử lí chất thải nhanh, gọn, dễ dàng, ít tốn diện tích.
• Giảm lượng chất lắng, giảm chi phí nạo vét và tăng tuổi thọ cho hầm biogas.
• Giảm ô nhiễm môi trường, tăng thêm nguồn thu nhập.