Giải sách bài tập Lịch sử 8 cánh diều bài 11: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) và cách mạng tháng mười Nga năm 1917

Câu 1. Nguyên nhân sâu xa dẫn đến cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) bùng nổ là do

A. sự phát triển không đồng đều của chủ nghĩa tư bản.

B. phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc phát triển mạnh ở châu Á.

C. những căng thẳng ở vùng Ban-căng (1912–1913).

D. các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mỹ bùng nổ.

Hướng dẫn trả lời:

A. sự phát triển không đồng đều của chủ nghĩa tư bản.

Câu 2. Sự kiện Thái tử Áo - Hung bị ám sát đã trở thành

A. bước ngoặt đưa Chiến tranh thế giới thứ nhất vào giai đoạn cuối.

B. nguyên nhân trực tiếp buộc Mỹ tham gia Chiến tranh thế giới thứ nhất.

C. duyên cớ — ngòi nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất. 

D. nguyên nhân sâu xa của Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Hướng dẫn trả lời:

C. duyên cớ — ngòi nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất. 

Câu 3. Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc gắn liền với sự kiện nào sau đây?

A. Đức kí văn bản đầu hàng vô điều kiện.

B. Mỹ tham chiến và đứng về phe Hiệp ước.

C. Cách mạng tháng Mười Nga giành thắng lợi.

D. Nước Nga rút ra khỏi chiến tranh.

Hướng dẫn trả lời:

A. Đức kí văn bản đầu hàng vô điều kiện.

Câu 4. Trong quá trình diễn ra Chiến tranh thế giới thứ nhất, sự kiện nào sau đây đánh dấu bước chuyển biến lớn trong cục diện chính trị thế giới?

A. Thái tử Áo - Hung bị tổ chức “Bàn tay đen” ở Xéc-bi ám sát (6-1914).

B. Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi, nước Nga Xô viết ra đời (1917).

C. Nước Mỹ tham gia chiến tranh và đứng về phe Hiệp ước (4-1917).

D. Hội nghị Véc-xai (1919 – 1920) hợp giải quyết các vấn đề về chiến tranh.

Hướng dẫn trả lời:

B. Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi, nước Nga Xô viết ra đời (1917).

Câu 5. Nội dung nào sau đây không đúng nguyên nhân làm bùng nổ Cách mạ tháng Mười Nga năm 1917? 

A. Vấn đề hoà bình, tự do và ruộng đất chưa được giải quyết.

B. Chế độ Nga hoàng phản động vẫn chưa sụp đổ hoàn toàn. 

C. Nhân dân muốn xoá bỏ Chính phủ tư sản lâm thời.

D. Nước Nga xuất hiện tình trạng hai chính quyền cùng tồn tại. 

Hướng dẫn trả lời:

B. Chế độ Nga hoàng phản động vẫn chưa sụp đổ hoàn toàn. 

Câu 6. Sau Cách mạng tháng Hai, ở nước Nga không thể cùng tồn tại hai chính quyền là do hai chính quyền

A. không thoả thuận được với nhau về chính sách đối nội. 

B. không thoả thuận được với nhau về chính sách đối ngoại.

C. đại diện cho các giai cấp có lợi ích đối lập nhau.

D. mâu thuẫn gay gắt trong việc quản lý đất nước.

Hướng dẫn trả lời:

C. đại diện cho các giai cấp có lợi ích đối lập nhau.

Câu 7. Ghép nội dung ở cột B với cụm từ ở cột A sao cho đúng về Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Hướng dẫn trả lời:

1. Tính chất

B. Cả hai khối đế quốc đều ráo riết chuẩn bị chiến tranh để tranh giành thuộc địa. Vì vậy, chiến tranh nổ ra là phi nghĩa đối với cả hai bên tham chiến.

2. Hậu quả

C. Bên cạnh sự tổn thất về người, nhiều nước phải gánh chịu những hậu quả to lớn về cơ sở vật chất. Sau chiến tranh, các nước châu Âu đều trở thành “con nợ” của nước Mỹ,...

3. Đánh giá

A. Chiến tranh kết thúc nhưng mâu thuẫn giữa các nước đế quốc vẫn không được giải quyết thậm chí còn trầm trọng hơn, dẫn đến cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai sau này.

Câu 8. Chọn từ cho sẵn sau đây đặt vào chỗ chấm (...) để hoàn thành các câu về ý nghĩa lịch sử và tác động của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917:

A. cổ vũ, 

B. xoá bỏ, 

C. chủ nghĩa tư bản, 

D. lập nên.

Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã ...(1)... chính quyền của giai cấp tư sản và địa chủ, ...(2)... chính quyền Xô viết của nhân dân lao động. Nước Nga bước vào thời kỳ tự do xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa. Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga đã ...(3)... mạnh mẽ phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, chỉ ra cho họ con đường đấu tranh chống lại ...(4)... để đi tới thắng lợi.

Hướng dẫn trả lời:

1. - B. xoá bỏ, 

2. - D. lập nên.

3. - A. cổ vũ, 

4. - C. chủ nghĩa tư bản, 

Câu 9. Sắp xếp các đoạn viết sau đây cho đúng với thứ tự diễn biến chính của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917. 

(1). Đêm ngày 25/10 (lịch Nga), cuộc tấn công Cung điện Mùa Đông bắt đầu. 2 giờ sáng (26/10), quân khởi nghĩa chiếm được Cung điện Mùa Đông.

(2). Ngay trong đêm 25-10, Đại hội Xô viết toàn Nga họp lần II, tuyên bố xóa bỏ Chính phủ tư sản lâm thời, thành lập Chính phủ Xô viết, do Lênin đứng đầu. 

(3). Tháng 3-1918, Cách mạng tháng Mười thành công trên khắp nước Nga. 

(4). Đêm ngày 24-10 (lịch Nga), quân khởi nghĩa đã chiếm được Pê-tơ-rô-grát (Xanh Pê-téc-bua ngày nay) và bao vây Cung điện Mùa Đông.

Hướng dẫn trả lời:

(4). Đêm ngày 24-10 (lịch Nga), quân khởi nghĩa đã chiếm được Pê-tơ-rô-grát (Xanh Pê-téc-bua ngày nay) và bao vây Cung điện Mùa Đông.

(1). Đêm ngày 25/10 (lịch Nga), cuộc tấn công Cung điện Mùa Đông bắt đầu. 2 giờ sáng (26/10), quân khởi nghĩa chiếm được Cung điện Mùa Đông.

(2). Ngay trong đêm 25-10, Đại hội Xô viết toàn Nga họp lần II, tuyên bố xóa bỏ Chính phủ tư sản lâm thời, thành lập Chính phủ Xô viết, do Lênin đứng đầu. 

(3). Tháng 3-1918, Cách mạng tháng Mười thành công trên khắp nước Nga. 

Câu 10. Đọc đoạn tư liệu, hãy phân tích tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918).

“Chiến tranh đã lôi kéo tất cả người dân tại các nước tham chiến. Phụ nữ phải đi làm để sản xuất vũ khí và duy trì hoạt động của các ngành kinh tế, trong khi nam giới phải chiến đấu ngoài chiến trường”.

(Kingfisher, Bách khoa thư lịch sử, Nguyễn Đức Tĩnh và Ngô Minh Châu dịch, NXB Thế giới, Hà Nội, 2016, tr.396)

Hướng dẫn trả lời:

Bản đồ chính trị thế giới có sự thay đổi với sự tan rã của các đế quốc: Đức, Nga, Áo - Hung và Ốt-tô-man, hàng loạt các quốc gia mới ra đời ở châu Âu;…

• Làm thay đổi so sánh lực lượng giữa các nước tư bản:

• Mỹ trở thành quốc gia giàu mạnh nhất trong thế giới tư bản.

• Nhật Bản được nâng cao vị thế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

• Đức bị mất hết thuộc địa và một phần diện tích lãnh thổ; đồng thời phải gánh chịu những khoản bồi thường chiến phí khổng lồ,…

• Các nước châu Âu khác (Anh, Pháp,…) bị tàn phá nặng nề, kinh tế kiệt quệ, nhiều nước trở thành con nợ của Mỹ.

• Một trật tự thế giới mới được thiết lập, thường gọi là “hệ thống Vécxai - Oasinhtơn”.

• Sự suy yếu của các nước tư bản (trừ Mĩ) sau Chiến tranh thế giới thứ nhất đã tạo những điều kiện khách quan thuận lợi thúc đẩy sự phát triển của cao trào cách mạng ở các nước tư bản (1918 - 1923) và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc.

• Thành công của cách mạng tháng Mười Nga và việc thành lập nhà nước Xô viết đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới.

Câu 11. Quan sát hình 11.1, hãy cho biết đây là nhân vật lịch sử nào? Nêu vai trò của ông đối với nước Nga.

Hướng dẫn trả lời:

Nhân vật trong hình là V.I. Lenin (Vladimir Ilyich Lenin), sinh vào năm 1870 và qua đời vào năm 1924. Ông là một nhà tư tưởng, lãnh đạo cách mạng, và nhà chính trị Nga quan trọng, có vai trò thiết yếu trong lịch sử Nga và thế giới.

Lê-nin nghiên cứu và phát triển học thuyết của Karl Marx và Friedrich Engels thành học thuyết Mác - Lê-nin. Ông thực hiện việc áp dụng lý thuyết Mác - Lênin vào tình hình cụ thể của Nga và tạo ra cơ sở lý thuyết cho cách mạng xã hội chủ nghĩa tại đất nước này.

Lê-nin đã đóng vai trò quan trọng như là linh hồn của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, khi cách mạng Nga thực hiện cuộc lật đổ chế độ quân chủ tư sản và thiết lập chính phủ xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới. Ông lãnh đạo cách mạng Nga Xô-viết và trở thành Chủ tịch Đảng Cộng sản Nga (sau này là Đảng Cộng sản Xô-viết) và lãnh tụ của chính phủ mới.

Lê-nin không chỉ ảnh hưởng đến Nga mà còn tạo ra ảnh hưởng toàn cầu. Ông sáng lập Quốc tế thứ ba (Thế vận hội Cộng sản Quốc tế) vào năm 1919, nhằm hỗ trợ các phong trào cách mạng và xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa trên khắp thế giới. Tư tưởng và hành động của Lê-nin đã ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử thế giới, tạo ra những thay đổi cấu trúc xã hội, kinh tế và chính trị, và làm nền tảng cho sự hình thành và phát triển của nhiều quốc gia xã hội chủ nghĩa sau này.

Câu 12. Tìm hiểu và giới thiệu về cuốn sách Mười ngày rung chuyển thế giới của nhà báo Mỹ Giôn Rít.

Hướng dẫn trả lời:

Mười ngày rung chuyển thế giới (Ten Days That Shook the World) là một cuốn sách viết về cách mạng Nga năm 1917 của nhà báo Mỹ John Reed. Cuốn sách này được viết dưới góc độ của một người ngoại quan, John Reed, người đã tham gia và chứng kiến trực tiếp sự kiện cách mạng tháng Mười Nga (October Revolution), được gọi là "Mười ngày rung chuyển thế giới". Cuốn sách được xuất bản lần đầu vào năm 1919 và đã trở thành một tác phẩm văn học nổi tiếng, giúp thế giới hiểu rõ hơn về cách mạng Nga và tư tưởng cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Cuốn sách Mười ngày rung chuyển thế giới không chỉ là một bức tranh sống động về sự kiện cách mạng, mà còn thể hiện tư duy và quan điểm của tác giả về cách mạng và xã hội chủ nghĩa. John Reed đã tạo ra một tác phẩm đầy cảm xúc, mô tả cuộc cách mạng thông qua các tình tiết thú vị và câu chuyện con người, mang lại cho người đọc cảm giác như họ đang sống trong tâm trí và tinh thần của những người tham gia cách mạng.

Tác phẩm này không chỉ đem lại thông tin về sự kiện cách mạng mà còn giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm hồn và tư tưởng của những người lao động và nhà cách mạng Nga thời đó. Cuốn sách đã đóng góp quan trọng vào việc khắc họa và kết nối những diễn biến lịch sử với con người và cảm xúc của họ trong giai đoạn quan trọng này.

Câu 13. Vì sao chế độ phong kiến Nga hoàng đã sụp đổ vào tháng 02/1917 nhưng nhân dân  Nga vẫn tiếp tục làm cách mạng?

Hướng dẫn trả lời:

Chế độ phong kiến Nga hoàng sụp đổ vào tháng 2 năm 1917 (theo lịch Julian, hoặc tháng 3 theo lịch Gregorian), được gọi là Cách mạng tháng Hai hoặc Cách mạng tháng Hai tại Nga. Tuy nhiên, sau sự kiện này, nhân dân Nga vẫn tiếp tục làm cách mạng với Cách mạng tháng Mười Nga vào tháng 10 (theo lịch Julian, tương đương tháng 11 theo lịch Gregorian), khi Bolshevik dưới lãnh đạo của V.I. Lenin lật đổ chính phủ tạm thời của Cách mạng tháng Hai.

Lý do mà nhân dân Nga vẫn tiếp tục làm cách mạng sau Cách mạng tháng Hai là do họ vẫn còn bất mãn với tình trạng kinh tế, xã hội và quốc phòng của nước mình. Sự bất mãn này xuất phát từ nhiều nguyên nhân như tình trạng lao động khốn khó, sự tham gia của Nga trong Thế chiến I, bất ổn về quốc phòng, và sự không hài lòng với chính phủ tạm thời. Cách mạng tháng Mười đã tạo cơ hội để lực lượng cách mạng Bolshevik nắm quyền và thực hiện các biện pháp cách mạng xã hội chủ nghĩa theo tư duy Mác - Lê-nin.