Hướng dẫn giải nhanh sinh học 11 Cánh diều bài 17: Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở thực vật

MỞ ĐẦU

Câu 1: Quan sát hình 17.1 trang 113, kể tên các yếu tố môi trường tác động đến cây ngô. Những yếu tố này ảnh hưởng như thế nào đến sinh trưởng và phát triển của cây ngô?

Hướng dẫn trả lời:

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cây ngô: nhiệt độ, độ ẩm đất, ánh sáng, thành phần không khí, độ thoáng khí của đất.

I. MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

Câu 1: Thực vật có sinh trưởng, phát triển cùng tốc độ ở các môi trường khác nhau không?

Hướng dẫn trả lời:

Thực vật không sinh trưởng, phát triển cùng tốc độ ở các môi trường khác nhau.

II. CÁC NHÂN TỐ CHI PHỐI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA

Câu 2: Quan sát hình 17.2, cho biết yếu tố nào chi phối sự ra hoa của cây Arabidopsis sp.?

Hướng dẫn trả lời:

Yếu tố chi phối sự ra qua của cây Arabidopsis sp. là: Nhân tố bên trong (tuổi cây, tương quan dinh dưỡng, tương quan hormone) và nhân tố bên ngoài (ánh sáng, nhiệt độ, chất điều hòa sinh trưởng).

Câu 3: Quan sát hình 17.3 trang 115, cho biết quang chu kì là gì?

Hướng dẫn trả lời:

Quang chu kì là sự phát triển của thực vật phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm. 

III. ỨNG DỤNG KIẾN THỨC VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT TRONG THỰC TIỄN

Câu 4: Nêu ví dụ ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển ở thực vật trong thực tiễn.

Hướng dẫn trả lời:

• Điều chỉnh nhiệt độ thích hợp, bổ sung ánh sáng nhân tạo bằng đèn LED (ánh sáng đỏ và ánh sáng xanh) khi trồng cây rau thủy canh trong nhà kính

• Phá ngủ hạt, củ bằng hormone thực vật hoặc chất điều hòa sinh trưởng (sử dụng gibberellin phá ngủ hạt cây đào), bằng nhiệt độ thấp (củ hoa tulip)

IV. THỰC HÀNH QUAN SÁT TÁC DỤNG CỦA BẤM NGỌN, TỈA CÀNH, PHUN KÍCH THÍCH TỐ LÊN CÂY, TÍNH TUỔI CÂY

Câu 1:  Quan sát tác dụng của bấm ngon, tỉa cành

Hướng dẫn trả lời:

BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

Tên thí nghiệm: Quan sát tác dụng của bấm ngon, tỉa cành

Nhóm thực hiện: .........................................

Kết quả và thảo luận: Sau 7 - 10 ngày bấm ngọn, tỉa cành, chồi nách và lá phát triển nhiều hơn.

Kết luận: 

• Bấm ngọn: để cây chuyển sang giai đoạn trưởng thành (ra hoa, tạo quả) nhanh hơn và tạo thêm nhiều chồi nách → tạo ra nhiều sản phẩm hơn.

• Tỉa cành: để tỉa những cành sâu, xấu nhằm tập trung chất dinh dưỡng cho các cành còn lại phát triển tốt hơn.

• Phụ lục (nếu có)

Câu 2: Quan sát tác dụng của kích thích tố đối với thực vật

Hướng dẫn trả lời:

BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

Tên thí nghiệm: Quan sát tác dụng của kích thích tố đối với thực vật

Nhóm thực hiện: ...................................

Kết quả và thảo luận: HS dựa vào số liệu thực tế để lập bảng và vẽ biểu đồ

• Kết luận: Khi bổ sung thêm hormone hoặc chất điều hòa sinh trưởng làm thay đổi tương quan hormone trong cây, thúc đẩy sự sinh trưởng, phát triển của cây theo hướng hormone ưu thế.

• Phụ lục (nếu có)

Câu 3: Tính tuổi cây

Hướng dẫn trả lời:

BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

Tên thí nghiệm: Tính tuổi cây

Nhóm thực hiện: .............................

Kết quả và thảo luận: số vòng sáng và tối màu trên miếng gỗ cắt ngang thân cây là: ... vòng sáng, ... vòng tối.

• Kết luận: Sinh trưởng thứ cấp tạo ra các vòng gỗ trong thân cây. Một vòng gỗ tương ứng với một năm nên qua đếm số vòng sẽ tính được tuổi của cây 

• Phụ lục (nếu có)

LUYỆN TẬP

Câu 1: Nêu ví dụ mỗi yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ: Ánh sáng đỏ kích thích sự nảy mầm của hạt, sinh trưởng thân lá và ra hoa, ánh sáng xanh gây giảm sinh trưởng thân, lá.

Câu 2: Tìm ví dụ sự sinh trưởng và phát triển của cây phụ thuộc vào điều kiện môi trường.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ: Cây cà rốt ra hoa trong điều kiện nhiệt độ thấp khoảng 1 – 10oC, kéo dài khoảng 10 – 12 tuần.

VẬN DỤNG

Câu 1: Giải thích tại sao cần chiếu sáng nhân tạo vào ban đêm cho cây thanh long.

Hướng dẫn trả lời:

Cây thanh long ra hoa kết quả trong điều kiện ánh sáng mạnh và thời gian chiếu sáng dài nên người ta thường thắp đèn vào ban đêm để cây ra nhiều hoa và tạo quả trái vụ.

Câu 2: Giải thích cơ sở khoa học của biện pháp khoanh vỏ cây đào, đảo bầu cây quất, bấm ngọn cây quýt.

Hướng dẫn trả lời:

• Khoanh vỏ đào: Nhằm hạn chế nước và chất dinh dưỡng nuôi cây, hạn chế lộc nảy mầm → cây sớm chuyển sang giai đoạn ra hoa → thu hoạch cây đúng thời điểm.

• Đảo bầu cây quất: Giúp cây sinh trưởng tốt, phục vụ mục đích tạo hình dáng, điều khiển quất có quả và chín vào dịp Tết. 

• Bấm ngọn cây quýt:  Cắt bỏ ngọn cây khiến làm lượng auxin giảm, trong khi đó lượng cytokinin không đổi → loại bỏ ưu thế ngọn và kích thích các chồi bên phát triển → điều chỉnh độ dài của thân, tập trung chất dinh dưỡng để cây lên chồi mới, các cành cho nhiều hoa và quả hơn, năng suất cao hơn.