Soạn SBT Ngữ văn 11 Cánh diều Bài: Soạn bài mở đầu

Câu 1. Những dòng nào nêu đúng mục tiêu của Bài Mở đầu: 

a. Những nội dung chính của sách Ngữ văn 11 

b. Cách sử dụng sách Ngữ văn 11 

c. Cấu trúc của sách và các bài học trong sách Ngữ văn 11 

d. Nội dung và hình thức của một văn bản 

e. Yêu cầu đánh giá kết quả học tập với sách Ngữ văn 11 

g. Phương pháp học sách Ngữ văn 11 

Hướng dẫn trả lời:

a. Những nội dung chính của sách Ngữ văn 11.

c. Cấu trúc của sách và các bài học trong sách Ngữ văn 11.

g. Phương pháp học sách Ngữ văn 11.

Câu 2. Mục nội dung và cách học trong Bài Mở đầu nêu lên các tiêu đề lớn theo trình tự nào ? 

A. Học đọc, Học viết, Thực hành tiếng Việt, Học nói và nghe 

B. Học đọc, Thực hành tiếng Việt, Học viết, Học nói và nghe

C. Học đọc, Học viết, Học nói và nghe, Thực hành tiếng Việt

D. Học viết, Học đọc, Học nói và nghe, Thực hành tiếng Việt

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án B. Học đọc, Thực hành tiếng Việt, Học viết, Học nói và nghe

Câu 3. Bài Mở đầu cho biết các thể loại văn học nào được học trong sách Ngữ văn 11?

A. Thơ, văn bản thông tin, văn bản truyện, văn bản truyện, văn bản kí 

B. Thơ, kí (tùy bút, tản văn, truyện kí), kịch bản văn học

C. Văn bản văn học; văn bản nghị luận, văn bản truyện 

D. Truyện, tiểu thuyết, văn bản thông tin, văn bản truyền thuyết 

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án B. Văn bản văn học, văn bản nghị luận, văn bản truyện

Câu 4. Theo Bài Mở đầu, các thể loại truyện nào được học trong sách Ngữ văn 11 ? 

A. Truyện thơ dân gian, truyện truyền thuyết, truyện cười

B. Truyện ngắn, tiểu thuyết, truyện thơ Nôm, truyện thần thoại

C. Truyện thơ dân gian, truyện thơ Nôm, truyện hiện đại

D. Truyện thơ Nôm, truyền thuyết, truyện cười, truyện thần thoại 

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án C. Truyện thơ dân gian, truyện thơ Nôm, truyện hiện đại

Câu 5. Nội dung chính của các văn bản thông tin được nêu trong Bài mở đầu là gì ? 

A. Vấn đề luật pháp, tiếng Việt và người Việt trong đời sống 

B. Vấn đề vi phạm giao thông và phẩm chất của người Việt 

C. Vấn đề viết sai chính tả, ngữ pháp và tiếng địa phương 

D. Vấn đề tầm quan trọng của pháp luật và ngôn ngữ dân tộc

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án A. Vấn đề luật pháp, tiếng Việt và người Việt trong đời sống

Câu 6. (Câu hỏi 1, SGK) Những thể loại văn học được hướng dẫn đọc hiểu ở sách Ngữ văn 11? Thể loại nào mới so với sách Ngữ văn 10? Cần chú ý điều gì khi đọc hiểu các văn bản văn học? 

Hướng dẫn trả lời:

Câu 7. (Câu hỏi 2, SGK) Yêu cầu đọc hiểu văn bản nghị luận và đọc hiểu văn bản thông tin ở sách Ngữ văn 11 có gì giống và khác so với sách Ngữ văn 10? 

Hướng dẫn trả lời:

- Điểm giống nhau giữa đọc hiểu văn bản nghị luận và đọc hiểu văn bản thông tin ở Ngữ văn 11 và Ngữ văn lớp 10:

+ Văn bản nghị luận: đều cần tập trung chú ý đến đề tài, ý nghĩa về vấn đề được bài viết nêu lên và cách tác giả nêu ý kiến, sử dụng lí lẽ, bằng chứng cụ thể để thuyết phục người đọc.

+ Văn bản thông tin: đều chú ý đến nhận biết cách triển khai thông tin, bố cục, mạch lạc của văn bản, thái độ, quan điểm của người viết.

- Điểm khác nhau giữa đọc hiểu văn bản nghị luận và đọc hiểu văn bản thông tin ở Ngữ văn 11 và Ngữ văn lớp 10: chủ đề, đề tài mà các văn bản nói đến khác nhau nên việc tìm hiểu, vận dụng kiến thức sẽ hướng tới khác nhau. Ví dụ, trong Ngữ văn 10, các văn bản thông tin tập trung nói về nét đặc sắc văn hóa truyền thống vùng miền của dân tộc nên chúng ta cần chú ý về cách triển khai thông tin liên quan đến đề tài đó.

Câu 8. (Câu hỏi 3, SGK) Ở bài Thơ văn Nguyễn Du, các em sẽ được học những thể loại và tác phẩm cụ thể nào? Nêu những điểm cần lưu ý khi học về tác giả Nguyễn Du. 

Hướng dẫn trả lời:

- Ở bài Thơ văn Nguyễn Du, em được học các đoạn trích trong tác phẩm Truyện Kiều, được viết theo chữ Nôm với thể lục bát: Trao duyên, Anh hùng tiếng đã gọi rằng, Thề nguyền và theo chữ Hán với thể thất ngôn bát cú Đường luật: Đọc “Tiểu Thanh kí”.

- Điểm lưu ý khi học tác giả Nguyễn Du: chú ý về những biến cố lịch sử đã tác động đến cuộc đời, con người, trong sự nghiệp sáng tác thơ văn của Nguyễn Du.

Câu 9. (Câu hỏi 5, SGK) Nội dung và yêu cầu rèn luyện kĩ năng viết trong sách Ngữ văn 11 có gì giống và khác so với sách Ngữ văn 10? 

Hướng dẫn trả lời:

- Những nội dung và yêu cầu rèn luyện kĩ năng viết trong sách Ngữ văn 11:

+ Mở bài (theo lối phản đề, nêu câu hỏi, so sánh), kết bài theo các cách khác nhau, câu chuyển đoạn.

+ Câu văn suy lí (logic) và câu văn có hình ảnh trong bài văn nghị luận.

+ Người viết và người đọc giả định, xưng hô trong bài văn nghị luận.

+ Đoạn văn diễn dịch, quy nạp và đoạn văn phối hợp.

+ Các yếu tố hình thức và phân tích tác dụng của hình thức truyện.

+ Các yếu tố hình thức và phân tích tác dụng của hình thức thơ.

+ Cách trích dẫn trong bài viết.

+ Cách biểu cảm và hệ thống các từ lập luận trong văn bản nghị luận

+ Phân tích dẫn chứng và thao tác lập luận bác bỏ.

- Yêu cầu khi viết các kiểu văn bản nghị luận:

+ Viết được văn bản nghị luận về một tư tưởng, đạo lí, trình bày rõ quan điểm và hệ thống các luận điểm; cấu trúc chặt chẽ, có mở đầu và kết thúc gây ấn tượng; sử dụng các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ.

+ Viết được văn bản nghị luận về một tác phẩm văn học hoặc một bộ phim, bài hát, bức tranh, pho tượng; nêu và nhận xét về nội dung, một số nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.

- Yêu cầu khi viết các kiểu văn bản thuyết minh:

+ Viết được bài thuyết minh tổng hợp có lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận.

+ Viết được báo cáo nghiên cứu về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội; biết sử dụng các thao tác cơ bản của việc nghiên cứu, biết trích dẫn, cước chú, lập danh mục tài liệu tham khảo,…

Câu 10. Dựa vào nội dung mục 2. Đọc hiểu văn bản thơ trong Bài Mở đầu để:

a. Xác định tên tác giả ở cột bên phải phù hợp với mỗi tác phẩm ở cột bên trái. 

b. Nêu lưu ý của sách Ngữ văn 11 về yêu cầu đọc hiểu thơ. 

Hướng dẫn trả lời:

a. 

b. Những lưu ý của sách Ngữ văn 11 về yêu cầu đọc hiểu thơ: Cần vận dụng yêu cầu về cách đọc hiểu thơ, vừa cần chú ý những yêu cầu riêng của mỗi văn bản thơ như: đặc điểm của thơ có yếu tố tượng trưng, nhận biết, và phân tích được tác dụng của các yếu tố này trong việc biểu đạt nội dung.

Câu 11. Dựa vào nội dung mục 3. Đọc hiểu văn bản kí và mục 4. Đọc hiểu kịch bản văn học của Bài Mở đầu, từ thông tin ở cột giữa, xác định tên của mỗi thể loại ở cột bên trái và tên tác giả ở cột bên phải sao cho phù hợp trong bảng sau: 

Hướng dẫn trả lời:

Câu 12. Đọc phần II. Thực hành tiếng Việt trong Bài Mở đầu và trả lời các câu hỏi sau:

a. Nội dung phần tiếng Việt trong sách Ngữ văn 11 có đặc điểm gì? 

b. Các bài tập phần tiếng Việt có gì cần chú ý ? 

Hướng dẫn trả lời:

a. Nội dung tiếng Việt gồm: kiến thức lí thuyết (nêu ngắn gọn ở phần Kiến thức ngữ văn) và bài tập rèn luyện (ở phần Thực hành tiếng Việt) trong mỗi bài.

Kiến thức lí thuyết thường nêu khái niệm và ví dụ về đơn vị hoặc hiện tượng cần quan tâm trong tiếng Việt; trường hợp cần thiết thì nêu thêm các loại đơn vị, hiện tượng và tác dụng hoặc ảnh hưởng của chúng. Các kiến thức tiếng Việt đều rất cơ bản, thiết thực, dễ hiểu, dễ vận dụng vào các hoạt động đọc hiểu, viết và nói nghe.

b. Các bài tập rèn luyện tiếng Việt vừa củng cố kiến thức lí thuyết vừa tạo điều kiện để học sinh vận dụng vào đọc hiểu văn bản, trước hết là những văn bản đọc hiểu trong mỗi bài học. Các bài tập này được biên soạn theo ba yêu cầu sau:

+ Nhận biết các đơn vị, hiện tượng tiếng Việt đã học ở phần kiến thức lí thuyết.

+ Phân tích, lí giải đặc điểm hoặc vai trò, tác dụng của các đơn vị, hiện tượng tiếng Việt đã được học.

+ Vận dụng kiến thức về các đơn vị, hiện tượng tiếng Việt đã được học vào việc đọc hiểu và tạo lập văn bản, sửa một số lỗi ngữ pháp thường gặp.

Câu 13. Nội dung phần III. Học viết ở sách Ngữ văn 11 có gì khác so với sách Ngữ văn 10?

Hướng dẫn trả lời:

- Phần học viết lớp 10: 

- Phần học viết lớp 11: 

Câu 14. Xem phần Cấu trúc của sách Ngữ văn 11 ở Bài Mở đầu và ghi nhiệm vụ của học sinh (HS) vào cột phải:

Hướng dẫn trả lời: