Ôn tập kiến thức địa lí 10 CTST bài 29: Cơ cấu, vai trò và đặc điểm công nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng tới phát triển và phân bố công nghiệp

[toc:ul]

I. CƠ CẤU, VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM NGÀNH CÔNG NGHIỆP

- Cơ cấu:

+ Cơ cấu ngành công nghiệp thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp 

+ Theo tính chất tác động đến đối tượng lao động, ngành công nghiệp được chia thành hai nhóm chính là công nghiệp khai thác và công nghiệp chế biến. 

+ Theo công dụng kinh tế của sản phẩm, ngành công nghiệp được chia thành công nghiệp sản xuất tư liệu sản xuất và công nghiệp sản xuất vật phẩm tiêu dùng.

- Vai trò:

+ Công nghiệp có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Ở nhiều quốc gia, công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP.

+ Việc đẩy mạnh công nghiệp hoá ở mỗi quốc gia không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế mà còn thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 

+ Sản phẩm công nghiệp cung cấp lượng hàng tiêu dùng đa dạng, đồng thời là những mặt hàng xuất khẩu.

+ Việc phát triển công nghiệp cũng tác động lớn đến xã hội như giải quyết việc làm cho người lao động; tăng thu nhập; cải thiện đời sống văn hoá, văn minh cho người dân. 

+ Công nghiệp còn góp phần củng cố an ninh quốc phòng cho đất nước.

- Đặc điểm:

+ Sản xuất công nghiệp gắn với máy móc, gồm nhiều công đoạn phức tạp.

+ Ngành công nghiệp ngày càng tham gia mạnh mẽ vào chuỗi giá trị toàn cầu, có sự tập trung hoá, chuyên môn hoá và hợp tác hóa.

+ Là ngành tiêu thụ nguyên nhiên liệu và năng lượng lớn nên phát thải ra môi trường nhiều.

II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NGÀNH CÔNG NGHIỆP

- Vị trí địa lí: nhóm nhân tố này thường ảnh hưởng đến sự lựa chọn và phân bố cơ sở sản xuất công nghiệp như: vị trí tiếp giáp biển, các đầu mối giao thông, các mỏ khoáng sản, các đô thị,...

- Điều kiện kinh tế – xã hội: là nhóm nhân tố giữ vai trò quyết định. 

+ Dân cư và nguồn lao động vừa cung cấp nhân lực trong sản xuất, vừa là thị trường tiêu thụ nên ảnh hưởng đến quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp; 

+ Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất – kĩ thuật là nền tảng thúc đẩy sự hợp tác trong sản xuất; tiến bộ khoa học - công nghệ làm xuất hiện các ngành mới, sự thay đổi trong phân bố ngành công nghiệp; 

+ Nguồn vốn và thị trường ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô của ngành; chính sách tác động đến xu hướng phát triển, các hình thức tổ chức lãnh thổ, phân bố,... của ngành công nghiệp.

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên: nguồn tài nguyên (nguồn nước, quỹ đất,..) ảnh hưởng đến cơ cấu, quy mô phát triển và phân bố ngành công nghiệp.