[toc:ul]
Khái niệm và phân loại
Cấu tạo chất béo:
Tính chất vật lí:
Tính chất hóa học (tương tự este)
Ứng dụng
Chất béo là gì ? Dầu ăn và mỡ động vật có đặc điểm gì khác nhau về cấu tạo và tính chất vật lí ? Cho ví dụ minh họa.
Chất béo:
Khác nhau giữa dầu ăn và mỡ động vật:
Phát biểu nào sau đây không đúng ?
A. Chất béo không tan trong nước.
B. Chất béo không tan trong nước, nhẹ hơn nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.
C. Dầu ăn và mỡ bôi trơn có cùng thành phần nguyên tố.
D. Chất béo là este của glixerol và axit cacboxylic mạch cacbon dài, không phân nhánh.
Chọn đáp án C.
Giải thích: Dầu ăn là chất béo (có C, H,O) , còn mỡ bôi trơn là các hiđrocacbon ở dạng lỏng (có C và H)
Trong thành phần của một số loại sơn có Trieste của glixerol với axit linoleic C17H31COOH và axit linoleic C17H29COOH. Viết công thức cấu tạo thu gọn của các Trieste có thể có của hai axit trên với glixerol.
Công thức Trieste : (C17H31COO)xC3H5(C17H29COO)y
Với x + y = 3 và có đồng phân vị trí.
Chất béo luôn có một lượng nhỏ axit tự do. Số miligam KOH dùng để trung hòa lượng axit tự do trong một gam chất béo gọi là chỉ số axit của chất béo. Để trung hòa 2,8 gam chất béo cần 3,0 ml dung dịch KOH 0,1M. Tính chỉ số axit của mẫu chất béo trên.
Chỉ số axit là số mg KOH cần dùng để trung hòa axit béo tự do trong 1 gam chất béo.
Ta có: nKOH = 0,003.0,1 = 0.0003 (mol)
=> Khối lượng KOH cần dùng là mKOH = 0,0003.56 = 0,0168 (g) = 16,8 (mg)
Trung hòa 2,8 gam chất béo cần 16,8 mg KOH
1 gam x ?
Chỉ số axit của mẫu chất béo trên là x= $\frac{16,8.1}{2,8}$ = 6
Tổng số miligam KOH dùng để trung hòa hết lượng axit tự do và xà phòng hóa hết lượng este trong 1 gam chất béo gọi là chỉ số xà phòng hóa của chất béo. Tính chỉ số xà phòng hóa của mẫu chất béo có chỉ số axit bằng 7 chứa tristearoylglixerol còn lẫn một lượng axit stearic.
=>nKOH = 0,07/56 = 0,125.10-3 (mol)
0,125.10-3 .284 = 35,5.10-3 (gam)
(1 – 35,5.10-3 )/890 = 1,0837.10-3 (mol)
=>nKOH = 3.1,0837.10-3 (mol) ; mKOH = 3.1,0837.10-3.56.1000 = 182 (mg)
Chỉ số xà phòng hóa : 182 + 7 = 189.