Chủ nghĩa yêu nước trong văn học Việt Nam thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX có những biểu hiện cụ thể: gắn liền với tư tưởng "Trung quân ái quốc"
- Ý thức độc lập tự chủ, tự cường, tự hào dân tộc Sông núi nước Nam, Bình Ngô đại cáo...
- Lòng căm thù giặc, quyết chiến quyết thắng kẻ thù Hịch tướng sĩ.
- Tự hào về chiến công thời đại Phò giá về kinh, tự hào truyền thống lịch sử Phú sông Bạch Đằng, Thiên Nam ngũ lực.
- Biết ơn ca ngợi những người hi sinh vì đất nước: Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.
- Tình yêu thiên nhiên đất nước được thể hiện trong thơ Lí Trần, Nguyễn Trãi, Nguyễn Khuyến...