Giải kinh tế pháp luật 10 CTST bài 20: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Câu hỏi trong bài học:

1. Em hãy chia sẻ suy nghĩ của em về khẩu hiệu "Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật".

Trả lời:

Khẩu hiệu "Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật" thể hiện tinh thần một lòng tin tưởng vào Đảng, vào Nhà nước của nhân dân ta, luôn tuân thủ những quy định mà Nhà nước đưa ra để đảm bảo trật tự xã hội, làm cho cuộc sống ngày càng văn minh, phát triển.

2. Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.

• Thông tin

Hiến pháp là văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội thông qua sau khi lấy ý kiến nhân dân và có hiệu lực pháp lí cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Hiến pháp quy định những vấn đề cơ bản và quan trọng nhất của quốc gia như: chế độ chính trị, chế độ kinh tế, văn hoá xã hội, khoa học kĩ thuật và môi trường; tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được Nhà nước tôn trọng và bảo đảm thực hiện; xác định cách thức tổ chức và xác lập các mối quan hệ giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp; quy định cấu trúc các đơn vị hành chính lãnh thổ và cách thức tổ chức chính quyền địa phương.

- Hiến pháp có vị trí như thế nào trong hệ thống pháp luật Việt Nam?

- Hiến pháp hiện hành của Việt Nam là Hiến pháp nào?

Trả lời:

- Hiến pháp là văn bản quy phạm pháp luật được Quốc hội thông qua sau khi lấy ý kiến nhân dân và có hiệu lực pháp lí cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

- Hiến pháp hiện hành của Việt Nam là Hiến pháp năm 2013.

3. Em hãy quan sát sơ đồ, đọc trường hợp và trả lời câu hỏi.

• Trường hợp.

Nhằm hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam, Uỷ ban nhân dân xã K có treo băng rôn với nội dung “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật“ Anh A đọc nội dung băng rôn liền hỏi anh B:

- Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có gì khác so với những luật mà mình biết anh nhỉ?

Anh B trả lời:

- Theo tôi, so với những luật khác, Hiến pháp là luật cơ bản, có hiệu lực pháp lí cao nhất của quốc gia, quy định nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước. Ngoài ra, Hiến pháp bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa cơ bản của công dân.

Nghe đến đây, anh A đã hiểu rõ vấn đề.

Câu hỏi:

- Đặc điểm của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thể hiện như thế nào?

- Trong trường hợp một văn bản luật (Luật Doanh nghiệp, Bộ luật Lao động,....) có quy định khác với Hiến pháp thì nội dung của Hiến pháp hay văn bản luật sẽ bị sửa đổi, bổ sung? Vì sao?

Trả lời:

- Đặc điểm của Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam: 

+ Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Namlà luật cơ bản của nước ta;

+ Có hiệu lực pháp lí cao nhất;

+ Quy định nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước;

+ Là công cụ bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân;

- Trong trường hợp một văn bản luật (Luật Doanh nghiệp, Bộ luật Lao động,....) có quy định khác với Hiến pháp thì nội dung của văn bản luật sẽ bị sửa đổi, bổ sung vì Hiến pháp luật cơ bản, có hiệu lực pháp lí cao nhất của quốc gia.

4. Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.

• THÔNGTIN. 

Trong hệ thống pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (hệ thống pháp luật Việt Nam), Hiến pháp là luật cơ bản và là cơ sở để ban hành các văn bản quy phạm pháp luật khác; được chỉ tiết hoá, cụ thể hoá bằng các văn bản quy phạm pháp luật. Mọi văn bản pháp luật phải phù hợp với tinh thần, nội dung của Hiến pháp, nếu không sẽ bị coi là vi hiến.

Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, Hiến pháp là văn bản quy định về tổ chức bộ máy nhà nước, tổ chức quyền lực nhà nước; chính sách kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường; chính sách đối ngoại, quốc phòng và an ninh quốc gia; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, chế độ bầu cử quốc gia. Đây là những quan hệ xã hội cơ bản, quan trọng nhất, từ đó làm cơ sở nền tảng cho việc ban hành các văn bản pháp luật khác.

Câu hỏi:

Nêu vị trí của Hiến pháp trong mối quan hệ với các văn bản quy phạm pháp luật khác thuộc hệ thống pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trả lời:

Vị trí của Hiến pháp trong mối quan hệ với các văn bản quy phạm pháp luật khác thuộc hệ thống pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

+ Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có vị trí là luật cơ bản, là cơ sở để xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam;

+ là công cụ bảo đảm quyền công dân, quyền con người ở nước ta;

+ là luật quy định các nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước và là luật có hiệu lực pháp lí tối cao, buộc tất cả các văn bản quy phạm pháp luật khác phải tuân theo Hiến pháp.