Soạn mới giáo án Địa lí 11 cánh diều bài 29: Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và dân cữ xã hội của Cộng hòa Nam Phi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác Hình 29.1 SGK tr.137 và thực hiện nhiệm vụ:

+ Trình bày vị trí địa lí của Cộng hòa Nam Phi.

+ Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I SGK tr.137 và trả lời câu hỏi: Phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi. 

- GV mở rộng kiến thức, hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.137: Mũi Hảo Vọng  

https://www.youtube.com/watch?v=IggSv-NkZp0

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu đặc điểm và ảnh hưởng của vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.  

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận: Nam Phi – quốc gia có nhiều thủ đô nhất thế giới đồng thời chung biên giới với nhiều nước đã tạo nên nét đặc sắc và  điều kiện thuận lợi cho “quốc gia cầu vồng”.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Vị trí địa lí

- Đặc điểm vị trí:

+ Nằm hoàn toàn ở bán cầu Nam, là vùng đất cuối cùng phía nam châu Phi.

+ Chung biên giới với sáu quốc gia là Na – mi – bi – a, Bốt – xoa – na, Dim – ba – bu – ê, Mô – dăm – bích, E – xoa – ti – ni, Lê – xô – thô; tiếp giáp hai đại dương là Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.

+ Lãnh thổ trải dài theo chiều vĩ tuyến từ khoảng 22°N đến 35°N và theo chiều kinh tuyến từ khoảng 17°Đ đến 33°Đ.

+ Ấn ngữ con đường biển quan trọng giữa Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.

- Ảnh hưởng phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến phát triển kinh tế - xã hội: thuận lợi để phát triển kinh tế biển, giao lưu kinh tế với các nước trên thế giới đồng thời là cửa ngõ ra thế giới của một số nước châu Phi.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác Hình 29.1, thông tin mục II SGK tr.138 - 140 và hoàn thành Phiếu học tập số 1 (Đính kèm hình phía dưới Hoạt động 2):

+ Nhóm 1, 2: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của địa hình và đất đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

+ Nhóm 3, 4: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của khí hậu và sông, hồ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Cộng hòa Nam Phi.

+ Nhóm 5, 6: Trình bày đặc điểm và phân tích ảnh hưởng của sinh vật, khoáng sản và biển đối với sự phát triển kinh tế – xã hội Cộng hòa Nam Phi

- GV cung cấp thêm cho HS quan sát thêm hình ảnh, video liên quan đến điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Cộng hòa Nam Phi (Đính kèm phía dưới Hoạt động 2).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trong nhóm làm việc độc lập, ghi phần trình bày của mình ra giấy nháp trong vòng 8 phút.

- Kết thúc thời gian làm việc cá nhân,  HS thảo luận theo nhóm, khai thác hình ảnh, video, thông tin trong mục, sưu tầm thêm thông tin từ sách, báo, internet, hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm trình bày kết quả thảo luận theo Phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu 3 nhóm còn lại nhận xét, bổ sung hoặc đặt câu hỏi cho nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Nam Phi đã tạo nên một xứ sở thần tiên giữa đời thực với những khung cảnh thiên nhiên lay động lòng người. Nam Phi là một trong 17 quốc gia trên thế giới được coi là đa dạng về sinh thái và tài nguyên thiên nhiên góp phần đóng góp có giá trị đến nền kinh tế nước này.

- GV chuyển sang nội dung mới.

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

Kết quả Phiếu học tập số 1 đính kèm phía dưới Hoạt động 2.

HÌNH ẢNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN

THIÊN NHIÊN CỘNG HÒA NAM PHI

                   Dãy núi Đrê – ken – béc                                    Sông Lim – pô – pô

Mỏ Kimblerley – mỏ kim cương khổng lồ            Mỏ vàng Mponeng – mỏ vàng sâu nhất

Video: https://www.youtube.com/watch?v=g2uBzVIhQB8

        Một góc cảnh quan hoang sơ của                              Công viên Núi Bàn

             công viên Ka – ru - giơ

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm:….

Dựa vào Hình 29.1, thông tin mục II SGK tr.138 - 140, hoàn thành thông tin về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Cộng hòa Nam Phi vào bảng sau:

ĐẶC ĐIỂM VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN

THIÊN NHIÊN CỦA CỘNG HÒA NAM PHI 

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV gợi mở cho HS (bằng phương pháp đàm thoại): Nam Phi được coi là một quốc gia đa sắc tộc với sự xuất hiện của nhiều cộng đồng người và có 11 ngôn ngữ chính thức.

- GV chia HS cả lớp thành các cặp đôi.  

- GV giao nhiệm cụ thể: Khai thác Hình 29.3, Bảng 29, thông tin mục III.1 SGK tr.140 - 142 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày đặc điểm dân cư của Cộng hòa Nam Phi.

+ Phân tích tác động của đặc điểm dân cư đến phát triển kinh tế - xã hội Cộng hóa Nam Phi.

(Đính kèm ảnh và bảng phía dưới Hoạt động 3)

- GV cung cấp thêm cho HS quan sát thêm hình ảnh, video liên quan đến dân cư Cộng hòa Nam Phi:

Người da đen, da trắng và da màu sống trên lãnh thổ

Nam Phi

Một cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc Nam Phi

Video: https://www.youtube.com/watch?v=7VK9eike2VY

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác hình ảnh, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2  nhóm HS phân tích đặc điểm, tác động của dân cư Cộng hòa Nam Phi. 

- GV mời đại diện các nhóm HS còn lại nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Cộng hòa Nam Phi là quốc gia đa sắc tộc với cộng đồng người da trắng, người da đen, da màu đã tạo nên một nền văn hóa đặc sắc và tạo điều kiện giúp Nam Phi có 11 ngôn ngữ chính thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

III. Dân cư và xã hội

1. Dân cư

- Số dân

+ Số dân khá động, 59,3 triệu người.

+ Dân số tự nhiên vẫn còn khá cao.  

→ Lực lượng lao động dồi, gây ra nhiều sức ép về vấn đề việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống.  

- Mật độ dân số:

+ Mật độ dân số trung bình khoảng 49 triệu người/ km².

+ Dân cư phân bố bố không đều: phân bố tập trung đông ở phía đông, đông bắc và các vùng duyên hải phía nam; các vùng còn lại thưa thớt.

→ Ảnh hưởng lớn tới sử dụng lao động và khai thác tài nguyên.

- Thành phần dân tộc: quốc gia đa sắc tộc, người da đen chiếm tỉ lệ cao nhất. Nạn phân biệt chủng tộc nặng nề nhất thế giới.

→ Việc chống nạn phân biệt chủng tộc đã mang lại nhiều kết quả, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài.  

- Đô thị hóa: Tỉ lệ dân thành thị cao và tăng nhanh. Đô thị hóa gắn liền với sự phát triển công nghiệp khai khoáng và nhiều đô thị thu hút lực lượng lao động.

→ Phát triển một số thành phố lớn là những trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa quan trọng của đất nước  như Prê – tô – ri – a, Kếp – tao….

Bảng 29. Số dân và tỉ lệ gia tăng dân số của Cộng hòa Nam Phi giai đoạn 2000 – 2020

(Nguồn: WB, 2022)