Soạn mới giáo án Khoa học máy tính 11 cánh diều Chủ đề G Bài: Nghề quản trị cơ sở dữ liệu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề, nhấn mạnh cho HS về vai trò của CSDL trong tất cả các hệ thống: Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, bất kì tổ chức hay công ty dù quy mô nhỏ, vừa hay lớn đều sử dụng hệ thống thông tin dựa trên CSDL để hỗ trợ hoạt động của mình. Một hệ thống CSDL tốt sẽ tạo thuận lợi cho tổ chức có thể quản lí, vận hành và giám sát các hoạt động một cách hiệu quả và mang lại tiến bộ nhanh chóng cho tổ chức.

- Từ đó dẫn dắt sang vai trò và công việc chính của nhà quản trị CSDL, GV sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn, chia lớp thành các nhóm (mỗi nhóm 4 - 6 HS).

- GV yêu cầu HS các nhóm đọc thông tin mục 1 tr.84 - 85 SGK, quan sát Hình 1 và thảo luận trả lời câu hỏi:

1. Trình bày các nhiệm vụ chính mà nhà quản trị CSDL cần phải làm.

2. (Câu hỏi Hoạt động tr.85) Hãy nêu một vài sự cố có thể xảy ra để chứng tỏ rằng cần phải sao lưu CSDL.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và tìm hiểu thông tin mục 1 SGK trang 84 - 85, thực hiện các nhiệm vụ được giao.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm trình bày kết quả thảo luận.

- Hướng dẫn trả lời câu hỏi Hoạt động tr.85 SGK:

+ Một vài sự cố có thể xảy ra đối với CSDL: ngắt điện đột ngột, virus xâm nhập, do các thảm họa như bão, lũ lụt, động đất, hỏa hoạn…

→ Việc sao lưu CSDL thường xuyên là điều cần thiết.

- GV mời HS nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét kết quả thảo luận của HS, thái độ làm việc của HS trong nhóm.

- GV tổng quát kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

1. Công việc chính của nhà quản trị CSDL

 a) Đảm bảo an toàn dữ liệu và xác thực quyền truy cập

- Nhà quản trị CSDL thực hiện:

+ Cấp quyền và kiểm soát truy cập CSDL cho các đối tượng người dùng.

+ Phát triển các biện pháp bảo mật CSDL, đảm bảo dữ liệu đến từ các nguồn đáng tin cậy.

→  Đặc biệt cần coi trọng vấn đề bảo mật dữ liệu.

b) Giám sát hiệu suất và điều chỉnh CSDL

- Nhà quản trị CSDL cần xác định nguyên nhân làm giảm hiệu suất xử lí của hệ thống để khắc phục như:

+ Thay đổi các thông số thiết lập trong phần mềm.

+ Thay phần cứng có cấu hình mạnh hơn.

+ Điều chỉnh các tham số CSDL.

c) Lập kế hoạch phát triển CSDL

- Nhà quản trị CSDL cần cập nhập định kì nhu cầu mới về khai thác dữ liệu trong CSDL → đề xuất mở rộng, nâng cấp các khả năng đáp ứng trong CSDL.

- Nhà quản trị CSDL cần thường xuyên cập nhật xu thể phát triển CSDL → có những dự báo tương lai về: không gian lưu trữ, công suất sử dụng CSDL.

d) Sao lưu, phục hồi và khắc phục sự cố

- Nhà quản trị CSDL cần có khả năng phán đoán sự cố, nhanh chóng khắc phục các sự cố, khôi phục dữ liệu để giảm thiệt hại, đưa các hoạt động sớm trở lại bình thường.

→ Nhà quản trị có trách nhiệm thực hiện sao lưu hệ thống thường xuyên.

e) Cài đặt và bảo trì phần mềm CSDL

- Nhà quản trị CSDL cài đặt phần mềm CSDL, thực hiện bảo trì, cập nhật và vá lỗi → góp phần quan trọng đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu của tổ chức.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu về các chuyên ngành cụ thể sử dụng các kĩ năng quản trị CSDL:

➢ DBA hệ thống: Tập trung vào các khía cạnh vật lí và kĩ thuật của quản lí CSDL → giữ hệ thống hoạt động trơn tru, hiệu quả và không có lỗi.

+ Trách nhiệm chính là đảm bảo dữ liệu được bảo mật và tránh mất mát dữ liệu.

+ Tác vụ khác: cập nhật quyền, cài đặt các bản nâng cấp và bản vá để sửa lỗi chương trình phần mềm.

→ Các DBA hệ thống chịu trách nhiệm cho các ứng dụng trên các hệ thống khác nhau, hợp nhất CSDL cũ vào CSDL mới và thực hiện, thử nghiệm các sửa đổi về cấu trúc CSDL khi cần.

➢ DBA ứng dụng: là những DBA hệ thống có kinh nghiệm với các kĩ năng chuyên biệt cho một ứng dụng hoặc tập hợp ứng dụng cụ thể (như thiết kế CSDL).

- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS đọc mục 2 SGK, trả lời câu hỏi: Cho biết để trở thành một nhà quản trị CSDL cần có những kiến thức và kĩ năng cơ bản nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe, đọc hiểu thông tin mục 2 SGK trang 85 – 86 và thực hiện nhiệm vụ GV giao.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS trong quá trình học tập.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS giơ tay trả lời câu hỏi.

- Các HS còn lại nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét kết quả trả lời của HS.

- GV tổng quát kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

- GV mở rộng: Giống như nhiều ngành nghề, muốn trở thành nhà quản trị CSDL cần được đào tạo bài bản trong các trường đào tạo ngành cử nhân về khoa học thông tin hoặc khoa học máy tính và các chứng chỉ của nhà cung cấp phần mềm cũng như kinh nghiệm. Từ đó, dẫn dắt sang hoạt động tiếp theo.

2. Yêu cầu của nghề quản trị CSDL

➢ Về kiến thức

- Kiến thức vững chắc về CSDL, ngôn ngữ truy vấn CSDL như SOL, Oracle SQL và DB2 của IBM.

- Kiến thức về hệ điều hành (UNIX, LINUX, Windows), phần cứng và mạng.

- Hiểu biết về các ứng dụng liên quan đến CSDL mà mình quản trị.

➢ Về kĩ năng

- Phân tích dữ liệu:

+ Phân tích các tập dữ liệu, trích xuất ra thông tin hữu ích cho tổ chức và khách hàng.

+ Cung cấp thông tin chi tiết về các cải tiến hệ thống, ra quyết định.

- Giao tiếp:

+ Giám sát và làm việc nhóm với các chuyên viên công nghệ thông tin.

+ Giao tiếp với người quản lí điều hành, nhà cung cấp và các chuyên gia công nghệ tại các tổ chức khác.

- Giải quyết vấn đề:

+ Xác định, kiểm tra và phát hiện các vấn đề tiềm ẩn, nguyên nhân → giải pháp khắc phục các sự cố.

+ Sáng tạo đưa ra giải pháp cho các vấn đề mới.

- Tổ chức:

+ Tổ chức dữ liệu để đưa ra các quyết định về CSDL.

+ Tổ chức các nhiệm vụ cho nhân viên của bộ phận công nghệ thông tin.

➢ Cẩn trọng và tỉ mỉ: Vì phải làm việc với khối lượng dữ liệu lớn, nên sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến những lỗi nghiêm trọng → Đòi hỏi nhà quản trị CSDL phải làm việc cẩn trọng, tỉ mỉ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề, giới thiệu về nhu cầu nhân  lực và triển vọng phát triển nghề quản trị CSDL.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Dựa vào hiểu biết của mình, em hãy nêu một số trường đại học uy tín về đào tạo công nghệ thông tin.

+ Ngoài các trường đại học, có cách nào để bổ sung kiến thức về các hệ CSDL hoặc các phần mềm cụ thể như Microsoft, IBM, Oracle, Altibase… Cho ví dụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe, đọc hiểu thông tin mục 2 SGK trang 86 – 87 và thực hiện nhiệm vụ GV giao.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS giơ tay trả lời câu hỏi.

- Các HS còn lại nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét kết quả trả lời của HS.

- GV tổng quát kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

3. Nhu cầu nhân lực và triển vọng phát triển

- Dữ liệu của Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) năm 2018 cho thấy rằng các nhà quản trị CSDL có mức lương trung bình hàng năm là 90 070 USD.

- BLS dự đoán: công việc quản trị CSDL sẽ tăng 9% từ năm 2018 - 2028, các vị trí phân tích thông tin y tế dự kiến tăng 13% vào năm 2026.

→ Nhu cầu nhân lực cho ngành nghề này rất lớn, đặc biệt là trong các tổ chức sử dụng lượng dữ liệu lớn như: bảo hiểm, tài chính, y tế, thương mại, điện tử, giáo dục.

- Một số trường đại học có uy tín về đào tạo công nghệ thông tin:

Đại học Bách Khoa Hà Nội

Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

- Ngoài ra, sinh viên có thể học thêm các khóa học về các hệ CSDL hoặc về các phần mềm cụ thể