Ôn tập kiến thức Công nghệ chăn nuôi 11 Cánh diều bài 15: Phòng, trị một số bệnh phổ biến ở trâu, bò

[toc:ul]

I. BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG TRÂU BÒ

1.1. Đặc điểm bệnh

- Bệnh tụ huyết trùng trâu bò là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn gây ra với đặc điểm nổi bật là gây tụ huyết, xuất huyết ở những vùng nhất định trên cơ thể.

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh: 

+ Thời gian ủ bệnh từ 1 đến 3 ngày.

+ Con vật mệt mỏi, khó thở (Hình 15.1), sốt cao 41 – 42 °C, đi lại khó khăn; niêm mạc mắt, mũi đỏ sẫm; chảy nước mắt, nước mũi; ban đầu bị táo bón, sau đó tiêu chảy phân lẫn máu và dịch nhầy.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Mầm bệnh là vi khuẩn Gram âm Pasteurella, có sức đề kháng cao, tồn tại lâu trong môi trường đất ẩm ướt, nhiều chất hữu cơ và thiếu ánh sáng. 

- Bệnh có thể xảy ra quanh năm nhưng thường nhiều hơn vào mùa mưa.

1.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh: 

+ Nuôi dưỡng, chăm sóc đúng kĩ thuật, đảm bảo vệ sinh chuồng trại, thức ăn, nước uống. 

+ Tiêm phòng đầy đủ vaccine phòng bệnh mỗi năm 2 lần theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y.

- Điều trị: 

+ Bệnh tụ huyết trùng trâu bò có thể điều trị được bằng các loại thuốc kháng sinh có tác dụng với vi khuẩn Gram âm kết hợp với thuốc trợ sức cùng với chế độ nuôi dưỡng, chăm sóc phù hợp. 

+ Khi con vật có dấu hiệu nghi ngờ bệnh thì cần báo cho cơ quan thú y để được hướng dẫn cách xử lí và điều trị bệnh.

II. BỆNH TIÊN MAO TRÙNG

2.1. Đặc điểm bệnh

- Bệnh tiên mao trùng là một trong những bệnh kí sinh trùng đường máu phổ biến gây thiệt hại nghiêm trọng cho đàn trâu, bò. Bệnh thường xảy ra vào các tháng nóng ẩm, mưa nhiều.

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh: 

+ Ở thể cấp tính, con vật thường sốt cao, rối loạn thần kinh và chết nhanh.

+ Ở thể mãn tính, con vật sốt gián đoạn (ngày sốt, ngày không), thiếu máu suy nhược kéo dài, mất dần khả năng sản xuất, có thể dẫn đến chết hàng loạt.

2.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Mầm bệnh là tiên mao trùng Trypanosoma evansi, là một loại kí sinh trùng đơn bào, có hình mũi khoan, sống kí sinh và di chuyển được trong máu nhờ một rơi tự do. 

- Trâu, bò bị nhiễm bệnh thông qua vật trung gian truyền bệnh là các loại ruồi trâu (mòng) hút máu. 

- Trâu, bò bắt đầu phát bệnh sau khoảng một tuần kể từ khi bị nhiễm bệnh.

2.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh: Đảm bảo vệ sinh chuồng trại và bãi chăn thả, phát quang bụi rậm và định kì phun thuốc diệt côn trùng. Ở những vùng thường xuyên xuất hiện bệnh thì có thể dùng thuốc đặc trị tiêm phòng cho gia súc vào mùa phát bệnh (mùa mưa).

- Điều trị: Con vật mắc bệnh cần được cách li, điều trị kịp thời bằng thuốc đặc trị theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y.

III. BỆNH CHƯỚNG HƠI DẠ CỎ

3.1. Đặc điểm bệnh

- Con vật bị bệnh có biểu hiện dạ cỏ căng to, nhất là ở hõm hông bên trái; lưng hơi cong lên; ngừng ăn, khó thở và có thể chết do ngạt thở trong trường hợp cấp tính.

3.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Bệnh thường xuất hiện khi con vật ăn quá nhiều thức ăn dễ lên men sinh hơi như lá cải bắp, lá khoai lang, ngọn mía, cỏ bị ướt sương hoặc nước mưa, …; thức ăn nhiễm chất độc phosphorus hữu cơ.

3.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh: Tránh cho con vật ăn quá nhiều các loại thức ăn dễ lên men sinh hơi.

- Điều trị: 

+ Khi phát hiện bệnh thì cần báo bác sĩ thú y để được tư vấn điều trị kịp thời. 

+ Trước hết, cần cho con vật nằm kê cao đầu; dùng rơm, cỏ khô chà xát vào vùng hõm hông bên trái; dùng tay kéo lưỡi con vật theo nhịp thở; có thể móc bớt phân ở trực tràng. 

+ Bệnh có thể điều trị được bằng một số bài thuốc đông y.

IV. BỆNH VIÊM VÚ

4.1. Đặc điểm bệnh

- Viêm vú là bệnh thường gặp ở trâu, bò cái sinh sản, nhất là bò sữa cao sản và trong điều kiện nóng ẩm như ở Việt Nam. 

- Biểu hiện đặc trưng của bệnh: 

+ Bầu vú sưng, nóng, đỏ (Hình 15.2); sản lượng sữa giảm hoặc mất hẳn; sữa có mùi tanh, có thể lẫn máu, mủ; con vật đau đớn nên không cho con bú, không cho vắt sữa. 

+ Nếu không điều trị kịp thời, bệnh sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ con vật và con của chúng.

4.2. Nguyên nhân gây bệnh

- Bệnh viêm vú xuất hiện ban đầu do tác động cơ học làm cho bầu vú bị tổn thương, sau đó vi khuẩn theo vết thương xâm nhập và gây viêm. Bệnh thường xảy ra do vắt sữa không đúng kĩ thuật, điều kiện vệ sinh chuồng trại và thân thể vật nuôi không đảm bảo.

4.3. Phòng và trị bệnh

- Phòng bệnh: 

+ Giữ cho chuồng trại luôn sạch sẽ, khô ráo. 

+ Nuôi dưỡng, chăm sóc trâu, bò cái sinh sản đúng kĩ thuật, nhất là khâu vắt sữa và vệ sinh bầu vú, tránh các tác động cơ học vào bầu vú. 

+ Thường xuyên kiểm tra phát hiện bệnh để điều trị kịp thời.

- Điều trị: 

+ Dùng cao tiêu viêm xoa vào bầu vú bị viêm. 

+ Dùng thuốc đặc trị viêm vú bơm vào bầu vú qua lỗ tiết sữa. 

+ Tiêm vitamin B1 và cafein vào bắp thịt con vật. 

+ Thụt rửa bầu vú bị viêm bằng các loại thuốc sát trùng như thuốc tím, rivanol, lugol,... 

+ Việc sử dụng các loại thuốc cần phải theo đơn thuốc của bác sĩ thú y và hướng dẫn của nhà sản xuất.