Ôn tập kiến thức Địa lí 11 Cánh diều bài 9: EU - Một liên kết kinh tế khu vực lớn. Vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới

[toc:ul]

I. QUY MÔ, MỤC TIÊU VÀ THẾ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA EU

- Quy mô: Năm 1993, với Hiệp ước Ma-xtrich, Cộng đồng châu  u đổi tên thành Liên minh châu  u (EU). Tính đến năm 2021, EU có 27 quốc gia thành viên, chiếm 3,1 % diện tích và 5,7 % dân số thế giới

- Mục tiêu: xây dựng, phát triển một khu vực mà ở đó, hàng hoá, dịch vụ, con người, được tự do lưu thông giữa các nước thành viên; tăng cường hợp tác, liên kết về kinh tế, luật pháp, an ninh và đối ngoại nhằm thúc đẩy sự thống nhất châu  u và góp phần vào việc duy trì hoà bình và an ninh thế giới

- Thể chế hoạt động: 

EU thiết lập một thể chế hoạt động gồm: Hội đồng châu  u, Nghị viện châu  u, Uỷ ban Liên minh châu  u, Hội đồng Bộ trưởng EU, Ngân hàng Trung ương châu  u, Toà Kiểm toán châu  u, Toà án Công lí EU. 

=> Mọi vấn đề quan trọng về kinh tế, chính trị do các cơ quan đầu não này của EU quyết định.

II. VỊ THẾ CỦA EU TRONG NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI

1. Trung tâm kinh tế hàng đầu thế

- Năm 2021, EU đóng góp khoảng 17,8 % tỉ trọng GDP của thế giới. 

- Trong số 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới thì có ba nước thuộc EU là: Cộng hoà Liên bang Đức, Pháp, I-ta-li-a

2. Trung tâm thương mại, tài chính lớn của thế giới

- EU là nhà xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ lớn nhất thế giới. 

+  Các mặt hàng EU nhập khẩu nhiều nhất là: dầu mỏ, khí tự nhiên, u-ra-ni-um... 

+ Các mặt hàng xuất khẩu chiếm vị trí hàng đầu trên thế giới của EU là: ô tô, máy bay, điện tử, dược phẩm, nông sản,... 

+ EU áp dụng một mức thuế chung từ bên ngoài đối với tất cả hàng hoá vào thị trường, đặt ra mức phạt thuế quan đối với các mặt hàng nhập vào EU có giá rẻ hơn so với mức giá ở nước xuất khẩu.

- EU là một trung tâm tài chính lớn của thế giới. 

+ Các thành phố lớn đồng thời là các trung tâm tài chính lớn của khu vực và thế giới như: Phran-phuốc (Cộng hoà Liên bang Đức), Pa-ri (Pháp), Lúc-xăm-bua (Lúc-xăm-bua), Am-xtéc-đam (Hà Lan). 

+ Các hoạt động thương mại và tài chính quốc tế của EU có ảnh hưởng đến hệ thống tài chính của thế giới.

3. Trung tâm khoa học – công nghệ hàng đầu thế giới.

- Các nước EU “xây dựng Liên minh châu  u thành một nền kinh tế tri thức có sức cạnh tranh và năng động hàng đầu thế giới”. 

- Khoa học công nghệ của EU được ứng dụng trong tất cả các lĩnh vực như: nông nghiệp và an ninh lương thực, môi trường, biến đổi khí hậu, đổi mới và tăng trưởng... 

- Những nước có tiềm lực mạnh về khoa học công nghệ là: Cộng hoà Liên bang Đức. Thụy Sĩ, Hà Lan, Phần Lan, Thụy Điển,

III. HỢP TÁC VÀ LIÊN KẾT TRONG KHU VỰC

1. Xây dựng một thị trường chung EU thống nhất, bền vững

– Hàng hoá: Được đảm bảo di chuyển tự do trong biên giới của EU, đồng thời đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn cao cho người tiêu dùng và bảo vệ môi trường

– Dịch vụ: Tự do đối với các dịch vụ như vận tải, thông tin liên lạc, ngân hàng, kiểm toán, du lịch,...

- Tiền vốn: Cho phép di chuyển các khoản đầu tư như mua tài sản và mua cổ phần giữa các quốc gia, mở tài khoản tại các ngân hàng trong khối... 

– Con người: Công dân EU có thể di chuyển tự do giữa các quốc gia thành viên để sinh sống, làm việc, học tập hoặc nghỉ hưu.

2. Thiết lập hệ thống tiền tệ bằng đồng tiền chung châu Âu (Ơ-rô) 

- Khu vực đồng Ơ-rô bao gồm 19 quốc gia thành viên EU, sử dụng đồng (-rô như một loại tiền tệ duy nhất.

- Đồng Ơ-rô có vị trí cao trong giao dịch quốc tế, là đồng tiền dự trữ chính thức quốc tế. 

=> Đồng Ơ-rô góp phần hoàn thiện thị trường chung châu  u, gỡ bỏ những hàng rào phi thuế quan và có tác động tích cực đến hoạt động kinh tế, tài chính, đầu tư, tiết kiệm chi phí hành chính.

3. Hợp tác trong phát triển ngành hàng không vũ trụ

- Cơ quan Không gian châu  u (ESA) có 17 thành viên, đã đưa hàng trăm vệ tinh nhân tạo lên vũ trụ để thực hiện các nhiệm vụ về khoa học, quan sát Trái Đất, quan sát quỹ đạo, khí tượng và vật lí không gian. 

- Ngoài ra, các nước còn hợp tác trong việc phát triển và sản xuất máy bay dân dụng và quân sự, máy bay trực thăng, máy bay không người lái, động cơ hàng không.... 

=> Quá trình hợp tác đã thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp hàng không vũ trụ của EU nói chung và các nước thành viên nói riêng. Các công ty hàng không vũ trụ lớn ở EU giữ vị trí quan trọng trong ngành công nghiệp hàng không vũ trụ toàn cầu.