Tác giả đưa ra giả định “Có người bảo: Tôi hút, tối bị bệnh, mặc tôi!” trước khi nêu lên những tác hại của thuốc lá không chi vói người hút mà với cả những người không hề hút.
- Việc đặt một giả định trưóc khi đưa ra những thuyết minh một lần nữa cho thấy sự sáng tạo, độc đáo trong cách viết của Nguyễn Khắc Viện. Nếu như không có giả định đó thì tất cả những cứ liệu sau đó chỉ thuần tuý là đưa ra thông tin một cách khách quan của người ngoài cuộc. Nhưng khi đặt một giả định như thế, tất cả phần thuyết minh trên dưới trở thành sự phản bác, thể hiện thái độ phê phán quyết liệt của tác giả.
- Bằng những chứng cứ khoa học về tác hại của việc hút thuốc lá chủ động và hút thuốc lá bị động, tác giả đã phủ nhận câu nói trên. Như vậy, ảnh hưởng của khói thuốc đối với người xung quanh rất lớn (những người làm việc cùng phòng, vợ, con, đặc biệt là thai nhi bé bỏng dẫn tới sinh non rất nguy hiểm). Chống hút thuốc lá không chỉ là đặt ra với người nghiện thuốc lá mà với cả những người không hút thuốc lá. Đây là trách nhiệm của cả cộng đồng, của toàn xã hội.
- Nguy hại hơn, việc nghiện thuốc lá chính là nguyên nhân kéo theo nhiều tệ nạn khác: trộm cắp, cướp của… Đó là con đường tất yếu, là quan hệ nhân quả khăng khít. Bởi ông bà ta đã nói: “Đói ăn vụng, túng làm liều”, khi không có tiền để hút thuốc chúng có thể “làm liều” miễn là có tiền. Như vậy thì tương lai của gia đình, của xã hội sẽ ra sao đây khi những chủ nhân chỉ biết thả mình trong làn khói thuốc, rồi trộm cắp, rồi tù tội. Tác giả đã gióng lên hồi chuông báo động quả là xác đáng: “Người lớn hút thuốc trước mặt trẻ con, lấy điếu thuốc làm một cử chỉ cho biểu tượng quý trọng, chính là đẩy con em vào con đường phạm pháp”.
- Nêu lên giả định chỉ là cái cớ để tác giả nêu ra lập luận của mình ở phần sau. Đó thực sự là những lời phản bác, lên án gay gắt của một bác sĩ đầy trách nhiệm với thái độ thờ ơ, gàn bướng, thậm chí vô nhân đạo của những kẻ nghiện thuốc. Qua đó, tác giả cũng thể hiện thái độ phê phán nghiêm khắc với những người hút thuốc lá và đề nghị những người hút thuốc lá phải có ý thức.