1. Nhân vật chính trong truyện: dì Mây. Dì Mây có số phận bi thương éo le, ngang trái, đầy đau xót, có những tình cảnh trớ trêu nghiệt ngã sau trận chiến. Tính cách của nhân vật được thể hiện qua những tình huống: chú San đi lấy vợ, vợ chú San vượt cạn thiếu tháng.
2. Thông điệp: thông qua những trang viết đầy ám ảnh và lôi cuốn, tác giả muống gửi đến người đọc thông điệp thật thấm thía, sâu sắc về bài ca sức sống mãnh liệt của con người, về lòng nhân ái, niềm tin yêu và khát vọng sống trong hòa bình.
Người kể chuyện có thái độ cảm thông, thấu hiểu tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Dựa vào những lời bình luận, những lời thoại giằng xé cảm xúc của những nhân vật mà em xác định được điều đó.
3. Hậu quả của chiến tranh để lại những thương vong: nhiều người đã ngã xuống, những người may mắn sống sót thì lại để lại nhiều di chứng. Bên cạnh đó, chiến tranh còn gây ra những ám ảnh: ám ảnh về cái chết, nỗi đau mất người thân, gia đình bị li tán,...