Soạn văn 6 ngắn nhất bài: Vượt thác

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

Bài tập 1: Trang 40 sgk Ngữ văn 6  - tập 2

Bài văn miêu tả một cuộc vượt thác của con thuyền theo trình tự thời gian và không gian như sau:

Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác.

Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ

Dựa vào trình tự trên, em hãy tìm bố cục của bài văn.

Bài tập 2: Trang 40 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Cảnh dòng sông và hai bên bờ qua sự miêu tả ở trong bài đã có đổi thay như thế nào theo từng chặng đường của con thuyền? Theo em, vị trí quan sát để miêu tả của người kể chuyện trong bài văn này là ở chỗ nào? Vị trí quan sát ấy có thích hợp không? Vì sao?

Bài tập 3: Trang 40 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Cảnh con thuyền vượt thác được miêu tả như thế nào? Hãy tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác. Những cách so sánh nào đã được sử dụng?

Bài tập 4: Trang 40 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Ở đoạn văn đầu và đoạn cuối của bài có hai hình ảnh miêu tả những cây thu trên bờ sông. Em hãy chỉ ra hai hình ảnh ấy và cho biết tác giả đã sử dụng các chuyển nghĩa nào ở mỗi hình ánh. Nêu ý nghĩa của từng trường hợp.

Bài tập 5: Trang 40 sgk Ngữ văn 6 – tập 2

Qua bài văn, em cảm nhận như thế nào về thiên nhiên và con người lao động đã được miêu tả?

Phần luyện tập

Bài tập 1: Trang 41 sgk Ngữ văn 6 - tập 2

Hai bài “Sông nước Cà Mau” và “Vượt thác” đều miêu tả cảnh sông nước. Em hãy nêu những nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên được miêu tả ở mỗi bài và nghệ thuật miêu tả của mỗi tác giả?

II. Soạn bài siêu ngắn: Tìm hiểu chung về văn miêu tả

Bài tập 1:  Bố cục bài văn:

Đoạn 1: Từ đầu đến “ Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước”

=> Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác.

Đoạn 2: Tiếp theo đến “ Thuyền vượt qua khỏi thác cổ Cò

=> Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

Đoạn 3: Phần còn lại.

=> Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ

Bài tập 2: Cảnh dòng sông và hai bên bờ đã thay đổi theo từng chặng của con thuyền:

• Đoạn sông khi chưa đến thác: Những bãi dâu bạt ngàn; những con thuyền chở hàng…; vườn tược um tùm; những chùm cổ thụ trầm ngâm… núi cao như chắn ngang trước mặt…
• Đoạn có nhiều thác đổ: Dòng sông như dựng đứng lên…; nước từ trên cao phóng xuống nhanh, mạnh, chảy đứt đuôi rắn.
• Đoạn qua khỏi thác: Sông quanh co nhưng bớt hiểm trở; Qua nhiều lớp núi => đồng ruộng bằng phẳng.

- Trong tác phẩm này, tác giả đã ngồi trên thuyền khi đi dọc theo dòng sông.

* Vị trí rất thích hợp vì: 

• Người quan sát có thể thấy được những cảnh tượng đang thay đổi trên hai bên bờ sông.
•  Quan sát được viễn cảnh – lại vừa nhìn được cận cảnh.

Bài tập 3: - Cảnh con thuyền vượt thác đã được miêu tả:

•  Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng chiếc sào xuống lòng sông nghe một tiếng “soạc” ! Thép đã cắm vào sỏi! Dượng Hương ghì chặt trên đầu sào, lấy thế trụ lại, giúp cho chú Hai và thằng Cù Lao phóng sào xuống nước. 
• Chiếc sào của dượng Hương dưới sức chống bị cong lại…
• Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. 
• Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của trường Sơn oai linh hùng vĩ.
•  Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.”

- Những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác:

*Ngoại hình:

• Đánh trần
• Như pho tượng đồng đúc
• Các bắp chuột cuồn cuộn
• Hai hàm răng cắm chặt
• Quai hàm bạnh ra
• Cặp mắt nảy lửa…

*Hành động:

• Co người phóng sào
• Ghì chặt đầu sào
• Thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt

- Miêu tả dượng Hương Thư dùng các cách so sánh:

• Dùng thành ngữ dân gian, so sánh ngang bằng
• Dùng hình ảnh cường điệu
• Cách so sánh  đối lập mạnh mẽ với một hình ảnh dượng Hương Thư khi ở nhà.

Bài tập 4: Chi tiết trong truyện:

- Đoạn đầu:  “Những chòm cổ thụ đứng dáng mãnh liệt đứng trầm ngí lặng nhìn xuống nước” vừa như báo trước một khúc sông dữ hiểm, vừa như mác bảo con người dồn nén sức mạnh chuẩn bị vượt thác

- Đoạn cuối: “mọc giữa những bi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước” => tâm trạng hào hứng, phấn chấn và mạnh mẽ của người vừa vượt qua được nhiều thác ghềnh nguy hiểm, tiếp tục đưa con thuyền tiến lên phía trước.

Bài tập 5: Qua bài văn, thiên nhiên và con người lao động đã được miêu tả, em cảm thấy:

Cảm nhận về thiên nhiên: vừa đẹp, vừa thơ mộng lại vừa rất hùng vĩ, khoáng đạt.

Cảm nhận về con người: Vừa hiền lành, bình dị lại vừa dũng mãnh. Dượng Hương Thư giống như một dũng sĩ trên sông nước.

Phần luyện tập

Bài tập 1:  Mô hình

III.Soạn bài ngắn nhất: Tìm hiểu chung về văn miêu tả

Bài tập 1:  Bố cục :

• Đoạn 1: Từ đầu …Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước: Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác.

• Đoạn 2: Tiếp theo .. Thuyền vượt qua khỏi thác cổ Cò. :Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

• Đoạn 3: Phần còn lại: Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ

Bài tập 2: Cảnh dòng sông và hai bên bờ đã thay đổi:

1. Đoạn sông khi chưa đến thác: 

• Những bãi dâu bạt ngàn;
•  những con thuyền chở hàng…;
•  vườn tược um tùm;
•  những chùm cổ thụ trầm ngâm… núi cao như chắn ngang trước mặt…

   2. Đoạn có nhiều thác đổ: 

• Dòng sông như dựng đứng lên…;
•  Nước từ trên cao phóng xuống nhanh, mạnh, chảy đứt đuôi rắn.

   3. Đoạn qua khỏi thác:

• Sông quanh co nhưng bớt hiểm trở; 
• Qua nhiều lớp núi 

=> đồng ruộng bằng phẳng.

- Vị trí tác giả: đã ngồi trên thuyền khi đi dọc theo dòng sông.

* Vị trí rất thích hợp vì: Người quan sát có thể thấy được những cảnh tượng đang thay đổi trên hai bên bờ sông, quan sát được viễn cảnh, lại vừa nhìn được cận cảnh.

Bài tập 3: 

- Cảnh con thuyền vượt thác đã được miêu tả:

•  Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng chiếc sào xuống lòng sông nghe một tiếng “soạc” ! Thép đã cắm vào sỏi! Dượng Hương ghì chặt trên đầu sào, lấy thế trụ lại, giúp cho chú Hai và thằng Cù Lao phóng sào xuống nước. 
• Chiếc sào của dượng Hương dưới sức chống bị cong lại…
• Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. 
• Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của trường Sơn oai linh hùng vĩ.
•  Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.”

- Những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác:

*Ngoại hình: Đánh trần, Như pho tượng đồng đúc, Các bắp chuột cuồn cuộn, Hai hàm răng cắm chặt, Quai hàm bạnh ra, Cặp mắt nảy lửa…

*Hành động: Co người phóng sào, Ghì chặt đầu sào, Thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt

- Miêu tả dượng Hương Thư dùng các cách so sánh: Dùng thành ngữ dân gian, so sánh ngang bằng, dùng hình ảnh cường điệu, cách so sánh  đối lập mạnh mẽ với một hình ảnh dượng Hương Thư khi ở nhà.

Bài tập 4: Chi tiết trong truyện:

- Đoạn đầu:  “Những chòm cổ thụ đứng dáng mãnh liệt đứng trầm ngí lặng nhìn xuống nước” vừa như báo trước một khúc sông dữ hiểm, vừa như mác bảo con người dồn nén sức mạnh chuẩn bị vượt thác

- Đoạn cuối: “mọc giữa những bi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước” => tâm trạng hào hứng, phấn chấn và mạnh mẽ của người vừa vượt qua được nhiều thác ghềnh nguy hiểm, tiếp tục đưa con thuyền tiến lên phía trước.

Bài tập 5: Qua bài văn có cảm nhận:

• Thiên nhiên: vừa đẹp, vừa thơ mộng lại vừa rất hùng vĩ, khoáng đạt.
• Con người: Vừa hiền lành, bình dị lại vừa dũng mãnh. Dượng Hương Thư giống như một dũng sĩ trên sông nước.

Phần luyện tập

Bài tập 1:  Mô hình

IV.Soạn bài cực ngắn: Tìm hiểu chung về văn miêu tả

Bài tập 1:  Bố cục :

• Đoạn 1: Từ đầu …Thuyền chuẩn bị vượt nhiều thác nước.

Ý nghĩa: Con thuyền qua đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác.

• Đoạn 2: Tiếp theo .. Thuyền vượt qua khỏi thác cổ Cò.

Ý nghĩa: Con thuyền vượt qua đoạn sông có nhiều thác dữ.

• Đoạn 3: Phần còn lại.

Ý nghĩa: Con thuyền ở đoạn sông đã qua thác dữ

Bài tập 2: Cảnh dòng sông và hai bên bờ đã thay đổi:

• Đoạn sông khi chưa đến thác: 

(1)Những bãi dâu bạt ngàn;

(2)những con thuyền chở hàng…;

 (3)vườn tược um tùm;

(4) những chùm cổ thụ trầm ngâm… núi cao như chắn ngang trước mặt…

• Đoạn có nhiều thác đổ: 

(1)Dòng sông như dựng đứng lên…;

 (2)Nước từ trên cao phóng xuống nhanh, mạnh, chảy đứt đuôi rắn.

• Đoạn qua khỏi thác:

 (1)Sông quanh co nhưng bớt hiểm trở; 

(2)Qua nhiều lớp núi 

=> đồng ruộng bằng phẳng.

- Vị trí tác giả: đã ngồi trên thuyền khi đi dọc theo dòng sông.

* Vị trí rất thích hợp vì:  có thể thấy được những cảnh tượng đang thay đổi trên hai bên bờ sông, quan sát được viễn cảnh, lại vừa nhìn được cận cảnh.

Bài tập 3: 

- Cảnh con thuyền vượt thác đã được miêu tả: Dượng Hương Thư đánh trần đứng sau lái co người phóng chiếc sào xuống lòng sông nghe một tiếng “soạc” ! Thép đã cắm vào sỏi! Dượng Hương ghì chặt trên đầu sào, lấy thế trụ lại, giúp cho chú Hai và thằng Cù Lao phóng sào xuống nước. Chiếc sào của dượng Hương dưới sức chống bị cong lại…Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. Thuyền cố lấn lên. Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của trường Sơn oai linh hùng vĩ.Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng Hương Thư ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, tính nết nhu mì, ai gọi cũng vâng vâng dạ dạ.”

- Những chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động của dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác:

*Ngoại hình: Đánh trần, Như pho tượng đồng đúc, Các bắp chuột cuồn cuộn, Hai hàm răng cắm chặt, Quai hàm bạnh ra, Cặp mắt nảy lửa…

*Hành động: Co người phóng sào, Ghì chặt đầu sào, Thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt

- Miêu tả dùng các cách so sánh:  thành ngữ dân gian, so sánh ngang bằng, dùng hình ảnh cường điệu, cách so sánh  đối lập mạnh mẽ với một hình ảnh dượng Hương Thư khi ở nhà.

Bài tập 4: Chi tiết trong truyện:

- Đoạn đầu:  “Những chòm cổ thụ đứng dáng mãnh liệt đứng trầm ngí lặng nhìn xuống nước” vừa như báo trước một khúc sông dữ hiểm, vừa như mác bảo con người dồn nén sức mạnh chuẩn bị vượt thác

- Đoạn cuối: “mọc giữa những bi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước” => tâm trạng hào hứng, phấn chấn và mạnh mẽ của người vừa vượt qua được nhiều thác ghềnh nguy hiểm, tiếp tục đưa con thuyền tiến lên phía trước.

Bài tập 5: Qua bài văn có cảm nhận:

Thiên nhiên: vừa đẹp, vừa thơ mộng lại vừa rất hùng vĩ, khoáng đạt.

Con người: Vừa hiền lành, bình dị lại vừa dũng mãnh. Dượng Hương Thư giống như một dũng sĩ trên sông nước.

Phần luyện tập

Bài tập 1:  Mô hình